Terzijde

Doodstraf

Het moderamen van de generale synode der Nederlandse Hervormde Kerk heeft gemeend, zich te moeten mengen in de discussie over de doodstraf in de Verenigde Staten. In een brief aan de Amerikaanse raad van kerken schreef het moderamen dat de doodstraf (die in Amerika nog voorkomt) onmenselijk is.

Deze brief heeft nogal aandacht getrokken. Herinnerd werd daarbij aan eerdere uitspraken van de Nederlandse Hervormde Kerk die getuigden van, zacht gezegd, een kritische houding jegens de Amerikaanse regering. Daar zou op zichzelf al veel over gezegd kunnen worden, maar wij willen dat voorbijgaan en ons nu beperken tot de krachtige afwijzing van de doodstraf.

Daarbij willen we ook de praktische argumenten laten rusten, die te berde gebracht worden door voor-en tegenstanders. De een zegt dat de doodstraf een geschikt afschrikkingsmiddel is; de ander beweert weer dat de praktijk niet laat zien, dat b.v. het aantal moorden in landen waar de doodstraf bestaat, minder is dan in landen die de doodstraf niet kennen.

De principiële vraag is deze: Heeft de overheid het recht, misdadigers in bepaalde gevallen met de dood te straffen? Neen, zegt het moderamen van de hervormde synode; want de doodstraf is onmenselijk.

Zo'n uitspraak heeft grote consequenties. Want het is door niemand te weerspreken, dat de Heilige Schrift de doodstraf wel kent. En dat niet alleen maar als een bestaand gebruik dat er nu eenmaal was in bijbelse tijd, maar heel uitdrukkelijk als een instelling en een gebod Gods.

In de wetgeving aan het volk Israël op de Sinaï is op bepaalde vergrijpen de doodstraf gesteld. En nu gaat het niet aan, de oudtestamentische wetgeving zo na te volgen, dat overal waar daar de doodstraf gesteld werd, nu nog de doodstraf zou dienen te volgen. De burgerlijke wetgeving van de Sinaï is niet bedoeld als normatief voor alle volken van alle tijden. Maar het gaat wel om het principe. Zou de doodstraf inderdaad als onmenselijk moeten worden afgewezen, dan was ze ook onmenselijk in de tijd van het Oude Testament. Maar hoe verdraagt zich zo'n afkeuring met het feit dat deze geboden geen inzettingen van mensen waren, maar rechtstreekse geboden des Heeren?

Terecht heeft de kerk van alle eeuwen daar nooit een tegenstrijdigheid gezien met het zesde gebod. Dat gebod verbiedt de ene mens, als schepsel, niet als drager van Gods gezag, een ander mens het leven te benemen. Maar aan de overheid wordt als Gods dienaresse het recht van de doodstraf wel toegekend. Christus heeft de doodstraf in het Nieuwe Testament ook niet opgeheven. Integendeel, Paulus heeft haar uitdrukkelijk gehandhaafd, in Romeinen 13 : 4.

Wie de doodstraf principieel afwijst als onmenselijk en daarmede de overheid principieel het recht ontzegt, misdadigers in bepaalde gevallen met de dood te straffen, kan dat alleen maar op grond van ingrijpende Schriftkritiek: de mensen waren toen nog niet zo beschaafd, zo „menselijk" als nu. Hij moet bovendien aannemen, dat Mozes geheel ten onrechte het volk voorgehouden heeft, dat de wetten die hij afkondigde, afkomstig waren van God Zelf.

De Bijbel, gevonnist door de leiding van een christelijke kerk, als een „onmenselijk" boek Overigens, wie gevolgd heeft hoe in dezelfde kringen de laatste jaren homoseksualiteit en dergelijke zonden goed gepraat worden, met openlijke afwijzing van wat de Schrift dienaangaande leert, zal hierdoor ook niet al te zeer verrast zijn.

Wie beweert dat de doodstraf principieel verwerpelijk is, omdat zij onmenselijk is, zal de vraag niet kunnen ontwijken hoe hij dan denkt over de gestrenge eis van Gods gerechtigheid zoals die openbaar gekomen is op Golgotha. Hoe denkt hij over het katholieke belijden van de kerk over de verzoening in het bloed des kruises? Hoe denkt hij erover, dat, om met het Avondmaalsformulier te spreken, „de toorn Gods tegen de zonden zo groot is, dat Hij die (eer Hij ze ongestraft liet blijven) aan Zijn lieve Zoon Jezus Christus met de bittere en smadelijke dood des kruises gestraft heeft? "

Hier openbaren zich duizelingwekkende diepten van ketterij. Het moderamen van de hervormde synode laadt op zijn minst de verdenking op zich, de ketterij van het socinianisme ten aanzien van Christus' lijden en sterven te zijn toegevallen. Het hart van het Evangelie wordt weggesneden.

Wie zich op de grondslag van het christelijk belijden stelt, kan niet anders of hij moet principieel het recht van de doodstraf erkennen. We gaan nog een stap verder: ods Woord kent de overheid niet alleen het recht, maar ook de plicht toe, om de doodstraf in een bepaald geval toe te passen. Gen. 9 : 6: ie des mensen bloed vergiet, zijn bloed zal door de mens vergoten worden, want God heeft de mens naar Zijn beeld gemaakt. In Romeinen 13 is die plicht der overheid nog eens bevestigd.

Moord met voorbedachten rade zou, indien er geen verzachtende omstandigheden aan te voeren zijn, steeds en onverbiddelijk met de dood van de bloedvergieter gestraft moeten worden, onverminderd het recht van gratieverlening (daarop wees het RD terecht in een commentaar op 22 augustus) in gevallen waarin de schuldige zijn straf erkent en eigent.

Daarbij gaat het niet in de eerste plaats om een praktische doelmatigheidseffect (afschrikking), maar om de handhaving van Gods gerechtigheid. De bescherming van de maatschappij tegen moordenaars komt op de tweede plaats. Wat de maatschappij beschermt, is de gerechtigheid. Door de gerechtigheid te handhaven, beschermt de overheid de maatschappij.

Gods geboden zijn altijd ten leven. Een wetgeving die tegen moord niet verder gaat dan vrijheidsstraf, bewaart het gebod dat het leven beschermt, niet in zijn volle heiligheid en doet daarmee aan de eerbied voor het leven juist afbreuk. Zulk een wetgeving is daarom eerder onmenselijk te noemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen