Terzijde

Achterklap

Achterklap Wat is achterklap? Achterklap is achter iemands rug van iemand kwaadspreken. Dat kwaadspreken behoeft niet altijd liegen te zijn. Het kan op zichzelf genomen zuiver waarheid zijn, hetgeen men vertelt. Maar de bedoeling ervan is kwaad, om iemand in een kwaad daglicht te stellen, kwaad aan te doen. En het ergste is, dat het achiferklap is, achter iemands rug, zonder dat hij of zij het mag weten dat er kwaad van hem of haar gesproken wordt. Degene die erdoor getroffen wordt, kan zich dan niet verdedigen. Daarom is achterklap een groter zonde dan openlijke kwaadsprekerij.

Van achterklap zegt Vader Brakel bij de behandeling van het negende gebod in zijn Redelijke Godsdienst: "Geen zonde is zo gemeen onder alle soorten van mensen als deze venijnige slang, verstorende de vreedzame samenleving der mensen en de eer van zijn naaste." Ja, hij noemt de achterklap even verderop "de gemeenste zonde", "schrikkelijk en duivels". Helaas, deze zonde is niet alleen gemeen, maar ook algemeen.

Achterklap wordt begaan, zegt Brakel, 1. als men onware dingen, leugens, in het afwezen van zijn naaste zegt, gelijk Potifars huisvrouw van Jozef, Gen. 39:17, Sauls knechten van David, 1 Sam. 24:10, Absalom van zijn vader, 2 Sam. 15:2.

2. Als men onzekere dingen, die men maar van horen zeggen heeft en die men niet weet of waar zijn of niet, verhaalt. Men kan er dan wel bijvoegen: ik weet het niet, het is mij gezegd, toch dient het niet tot eer van zijn naaste, maar is het bekwaam om een kwade indruk van hem te geven.

3. Als men vermoeden heeft dat iemand dit of dat gedaan heeft, en men vertelt dat vermoeden.

4. Als men ware fouten van zijn naaste vertelt.

Kenmerkend voor de achterklap is steeds, dat men er zorgvuldig voor waakt, dat het slachtoffer het zelf niet aan de weet mag komen, dat men dit of dat van hem vertelt, zodat tegen deze kwaadsprekerij geen verweer mogelijk is.

Soms denkt men weleens, dat achterklap juist inzonderheid in onze kringen voorkomt. Dat zou een verkeerde indruk zijn. We schreven hierboven al, het is een algemene zonde. Ze wordt in alle kringen gevonden. Maar droevig is het wel, dat het in kerkelijke kringen niet minder voorkomt dan elders. Blijkbaar weegt deze zonde zo zwaar niet. Maar gezien het kwaad dat de achterklap aanricht, mochten we toch maar van Brakel willen aannemen, dat deze "venijnige slang" schrikkelijk en duivels is.

De Schrift spreekt van een valse tong. David noemt zulk een tong een geslepen scheermes (Ps. 52:4). Het is een van de tekenen dat wij in de laatste, meest verdorven tijden leven, dat de mensen ook zullen zijn achterklappers (2 Tim. 3:2). Een valse getuige die leugenen blaast en die tussen broederen krakelen inwerpt, wordt bijzonderlijk genoemd als iets dat van de Heere gehaat wordt (Spr. 6:19).

Families, vriendschappen, hele kerkelijke gemeenten soms kunnen verwoest worden door de activiteiten van een enkele achterklapper. Men kan het ook vinden in organisaties, instellingen of verenigingen. De achterklapper komt niet ter vergadering, of zwijgt daar meestentijds. Hij is actief buiten de officiële kanalen en spuit zijn vergif, steeds zorgvuldig ervoor wakende dat zijn slachtoffer er onkundig van blijft, zodat de achterklap niet weerlegt en aan de kaak gesteld kan worden. Wie het ooit aan den lijve ondervonden heeft, kan er iets van verstaan wat David deed zeggen tot Saul: aarom hoort gij de woorden der mensen, zeggende: ie, David zoekt uw kwaad? (1 Sam. 24:10). Die leert ook iets van de bede van de dichter: Heere, red mijn ziel van de valse lippen, van de bedrieglijke tong (Ps. 120:2). Want van de mensen kan men in het algemeen niet veel hulp verwachten tegen achterklap. Dat is door het geraffineerde karakter van deze zonde. Het is immers het eigen werk des duivels. Duivel komt van het Griekse woord diabolos, hetgeen letterlijk vertaald betekent: e vaneenscheider.

Het slachtoffer van achterklap komt langzaam maar zeker in een isolement. Hij heeft duidelijke aanwijzingen gekregen dat men hem achter zijn rug voortdurend bezig is zwart te maken. Maar verder komt hij niet. Intussen is het wel zo, dat hij zo langzamerhand tegen niemand meer vertrouwelijk durft te zijn. Want men doet wel vriendelijk tegen hem, maar hij gaat vrezen (misschien wel geheel ten onrechte) dat zulk een persoon wellicht tevens in contact staat met de achterklapper. De vertrouwensbasis in de menselijke verhoudingen raakt meer en meer zoek in de kring waar de achterklapper aan het werk is gegaan.

Wie zal naar waarheid kunnen verhalen de slapeloze nachten van hen die het slachtoffer geworden zijn van achterklap, hoe mensenlevens gekwetst kunnen worden, mensen die nooit meer goed kunnen functioneren, die niemand meer durven vertrouwen, die hun hele verdere leven geschonden blijven, omdat ze eenmaal het slachtoffer werden van het hels venijn van de achterklap.

Zelden of nooit zal men het meemaken, dat degene die eenmaal de zonde van achterklap in zijn leven heeft toegelaten als middel om zijn doelen te bereiken, vrijwillig deze praktijk zal opgeven. Hij zal ertoe gedwongen moeten worden. Dat kan echter alleen, wanneer degenen bij wie hij zijn achterklap spuit, hem zijn gang niet langer meer laten gaan, maar hem op krachtige wijze bestraffen en zijn duistere daden in de openbaarheid brengen. Salomo zegt: e noordenwind verdrijft de regen, en een vergramd aangezicht de verborgen tong (Spr. 25:23).

Helaas, de praktijk is zo vaak anders. Men voelt wel dat he; t briefje met kwade bedoelingen geschreven is, men neemt het ook wel een beetje met een korrel zout, maar toch houdt men er wel iets van over, er zit toch een kern van waarheid in, zo denkt men. Men mocht dan maar goed bedenken, dat wie zo handelen, zich mede schuldig maken aan het duivelse kwaad van achterklap. Zie Brakel in de genoemde verhandeling.

(Ik hoop dat niemand nu gaat denken welke recente voorvallen in ons kerkelijk leven met dit stukje bedoeld kunnen zijn, want zo'n recent voorbeeld heb ik niet op het oog. Niettemin gaat het om een reëel kwaad.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen