Terzijde

Voorzorg

Zijn voorzorgsmaatregelen geoorloofd, wanneer het om de gezondheid van ons en van onze kinderen gaat? JA.

Het blijkt in deze tijd niet overbodig, dit nog eens nadrukkelijk te schrijven.

Wij mogen niet alleen de middelen waarnemen, wij zijn het zelfs verplicht. Al is het niet om het even, welke middelen we gebruiken. Terwijl het ook niet om het even is, hoe wij de middelen gebruiken.

Met de belijdenis van Gods voorzienig bestuur, waarmee Hij alle dingen regeert, en de mensenkinderen toeschikt wat Hij over een iegelijk bepaald heeft, is het geenszins in strijd, dat wij onze roeping verstaan om ook voor de toekomst zorg te dragen in het gebruik van de middelen die ons van 's Heeren wege toekomen.

Waarom schrijven we dit? Omdat we deze dagen hebben gemerkt, dat er mensen zijn, die blijkbaar denken, dat elke voorzorg die betracht wordt om verbreiding van besmettelijke ziekten tegen te gaan, zondig zou zijn.

Wijst ge hen erop, dat het niet verstandig is, met hun kinderen zonder noodzaak zich te begeven naar plaatsen of gelegenheden waar polio voorkomt, dan zeggen zij: "Wij moeten er overal voor bewaard worden, en als we er niet voor bewaard worden, krijgen we de ziekte toch.”

Zegt ge hen, dat het in deze tijd van het grootste belang is, de grootst mogelijke hygiëne in acht te nemen, bij hoesten of niezen hand of zakdoek voor de mond te houden, na elk WC-bezoek en voor elke maaltijd de handen zorgvuldig met zeep te wassen, dan halen ze de schouders op. Krijgen zij de welgemeende raad, om met hun kinderen vooral erom te denken, nu op tijd naar bed te gaan, voor goede nachtrust te zorgen en alle zware lichamelijke inspanning te vermijden (geen lange vermoeiende fietstochten b.v.), dan zijn zij niet bereid om daarnaar te luisteren.

Iemand zei zelfs: "Ja maar, als we zo angstvallig moeten gaan leven, kunnen we ons met onze kinderen net zo goed maar gelijk laten inenten, want dat is voor mij dan toch feitelijk krek gelijk!”

Degenen die zo redeneren, gaan er blijkbaar vanuit, dat elke voorzorgsmaatregel op het gebied van de gezondheid zondig is, en dat we daarom tegen inenten moeten zijn, omdat dat een voorzorgsmaatregel is.

Maar zo is het niet. Zo handelen we anders ook niet.

Wanneer wij horen, dat er ergens in een gezin in familie-of vriendenkring mazelen heerst, dan houden we onze eigen kinderen daarvan weg, totdat de ziekte uit dat gezin is geweken. Als de r weer in de maand komt, zijn er vele moeders die hun kinderen levertraan geven, zodat ze meer weerstand krijgen in de wintermaanden. Er zijn heel wat mensen, die al in de winter beginnen om een middeltje te slikken zodat ze in de zomer bestand zullen zijn tegen de hooikoorts. Dat zijn natuurlijk stuk voor stuk voorzorgsmaatregelen.

Wij leven thans in een bijzondere tijd. En we maken mee, dat de kring dergenen die de inenting afwijzen, snel kleiner wordt. In kerkelijke kringen waar voorheen de vaccinatie nagenoeg algemeen verworpen werd, zijn er thans voorgangers die openlijk verklaren, dat zij geen bezwaar hebben.

Het gevaar is groot, dat zo'n zaak dan ontaardt tot een "sibboleth of schibboleth". De standpunten gaan dan wederzijds verharden. Tegenover degenen die geen bezwaar meer hebben tegen vaccinatie, zien we dat anderen de neiging vertonen om zich nog "des te principiëler" op te stellen, zo in de trant van: "Heel Nederland zal zien dat wij nog een God hebben". En dat moet dan daarin uitkomen, dat men met betrekking tot de polio alles wel durft. Ieder die dan nog in een zekere bezorgdheid voorzorgsmaatregelen in acht neemt, wordt door dezulken aangezien als een ”halve”.

Wij menen daar ernstig tegen te moeten waarschuwen. Het is in zeer directe zin van het woord God verzoeken. Wij moeten zeker verwachten, dat de Heere over zulk een houding van overmoed Zijn ongenoegen zal betonen.

Het was de duivel die Christus bracht naar de tinne des tempels en tot Hem zeide: Indien Gij Gods Zoon zijt, werp Uzelven nederwaarts; want er is geschreven dat Hij Zijn engelen van U bevelen zal, en dat zij U op de handen zullen nemen, opdat Gij niet te eniger tijd Uw voet aan een steen aanstoot. Maar de Heere Jezus antwoordde: Er is wederom geschreven: Gij zult den Heere uw God niet verzoeken.

Calvijn tekent bij deze tekst (Matth. 4:7) aan: Zij die de middelen welke God aan de hand geeft, niet gebruiken en aldus op Zijn almacht wachten, en de uitkomst daarvan vragen, handelen evenzo als wanneer iemand een mens de armen en handen afsneed, en hem dan beval: erk!" Men moet eens goed erover nadenken, wat er allemaal in deze uitspraak van Calvijn ligt.

Ds. Kersten schrijft in zijn dogmatiek, aan het slot van het hoofdstuk over de voorzienigheid, in het kader van een bespreking van de vaccinatie, die hij met alle beslistheid afwijst, een waarschuwing voor "ongelovige bezorgdheid" (waarmee hij hen be­ doelde, die in de inenting meegingen), maartevens ook voor "onvoorzichtige zorgeloosheid". Het geloof in Gods voorzienige leiding "betekent echter niet een zorgeloos leven. Jozef bouwde schuren in Egypte, " zo schrijft hij (Dogmatiek 1, 256). Opmerkelijk voorbeeld. Want deze voorzorgsmaatregel van Jozef was niet gericht tegen wat mensen eventueel zouden kunnen doen. Jozef trof hier een voorzorgsmaatregel met betrekking tot wat de Heere zenden zou.

De zeven jaren van honger die over Egypte komen zouden, waren een oordeel Gods over dat volk. "Hij riep ook een honger in het land. Hij brak alle staf des broods" (Ps. 105:16). Jozef heeft dat ook met vrijmoedigheid aan de Farao bekendgemaakt: dat de zaak van God vast besloten is, en dat God haast om dezelve te doen" (Gen. 41:32). En toch heeft het de Heere tegelijk behaagd, het oordeel over Egypte nog te willen verzachten, doordat Hij door Jozef als Zijn instrument nog wegen en middelen aanwees aan het volk van Egypte om voorzorgsmaatregelen te nemen.

Zo heeft dan ook de SGP in haar oude beginselprogramma, opgesteld in 1918 onder leiding van ds. Kersten (en waarschijnlijk zelfs wel uit de pen van ds. Kersten zelf gevloeid), ten aanzien van het tegengaan van besmettelijke ziekten geschreven "met zulke middelen als tegen het Woord Gods niet strijden (afzondering, ontsmetting); zij dwinge echter niet tot een kunstbewerking aan den lijve (geen vaccinatie dus)."

Wij hebben gemeend, een waarschuwing te moeten laten horen, zowel tegen (zoals ds. Kersten het dus noemde) "de ongelovige bezorgdheid", als tegen de "onvoorzichtige zorgeloosheid".

Wij mogen, en moeten zelfs, gebruikmaken van de middelen, die als tweede oorzaken in het bestel van Gods voorzienigheid werken. Brakel schrijft daarover schone woorden in zijn Redelijke Godsdienst, deel I, hoofdstuk XI, XXV, maar daarop hopen wij de volgende keer terug te komen.

Voorzorgsmaatregelen zijn niet verkeerd; daarom wijzen wij ook de preventieve geneeskunde niet af.

Maar dat betekent natuurlijk niet, dat alle voorzorgsmaatregelen geoorloofd zijn. Voor de beoordeling zijn twee punten van belang:

1. Is de voorzorgsmaatregel op zichzelf genomen - met inbegrip van de achterliggende gedachte, het principe waarop de maatregel gebaseerd is - in overeenstemming met het geloof in Gods voorzienigheid?

2. Wordt de maatregel gebruikt op een wijze die in overeenstemming is met het geloof in Gods voorzienigheid?

We willen daarop de volgende week nader ingaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen