Naar aanleiding van...

Een dankdag in Leiden

Het was in 1568 dat de Nederlanden in opstand kwamen tegen het Spaanse bewind. Het zou de Tachtigjarige oorlog tot gevolg hebben, een strijd, die met tussenpozen van verminderde gevechten duurde van 1568 tot 1648. Verscheidene steden kozen de kant van Willem van Oranje, de leider van het verzet tegen de Spaanse koning Filips U en onder die steden was ook Leiden.

De gevolgen leken Leiden in een catastrofe te storten, want de Spaanse soldaten sloegen het beleg om de stad. De belegering werd zwaar, de ellende steeds groter: velen stierven door ondervoeding, maar ook ziektes zoals de pest eisten hun slachtoffers. Alle burgers van Leiden stond de dood voor ogen, want als de stad in handen zou vallen van de Spanjaarden zou niemand het overleven; de hoop op hulp van buitenaf was door velen opgegeven. De Geuzen, die Leiden te hulp wilden komen, konden niet bij de stad komen, want de wind stond verkeerd en voorkwam dat hun schepen over de onder water gezette lan­ derijen naar Leiden konden varen.

Wat er toen gebeurde, heeft een van de inwoners van Leiden, namelijk Jan Fruytier, later beschreven. Want toen de nood het hoogste was, aldus Fruytier, 'heeft de almachtige God, Heere der heerscharen. Wiens Naam is Helper in nood, dezelfde kracht vertoond (hoewel op een andere wijze) dan die waardoor Hij de kinderen Israels uit Farao's tirannieke hand verloste.' God bestuurde de winden zodanig dat het land tot aan Leiden toe volledig onder water kwam te staan. Nu konden de Geuzen naar de stad varen, terwijl de Spanjaarden op hun beurt voor het water moesten vluchten.

In dezelfde nacht dat dit voorviel, gebeurde er ook iets merkwaardigs. De Spanjaarden hadden in de dagen daarvoor een deel van hun aanvallen op een bepaalde muur van de stad gericht. Die muur hadden zij beschoten en bestormd. In de nacht hoorden de Leidenaren een groot geraas: de muur stortte in. Was dit tijdens een bestorming gebeurd, dan hadden de soldaten zo de stad kunnen innemen. Nu echter had het een ander effect. De Spanjaarden hoorden het geraas en het joeg hun extra schrik aan, want zij waren er vast van overtuigd dat de Leidenaren een uitval deden. Zodoende vluchtten zij nog sneller weg om te voorkomen dat ze tussen twee legers in zouden raken. Het commentaar van Fruytier was duidelijk, hij schreef: 'Zodat de burgers Gode meerder dankbaarheid schuldig zijn.'

De vreugde was uiteraard groot in Leiden toen op 3 oktober 1574 het Spaanse beleg eindigde. Nog diezelfde dag liet de stedelijke regering een dankstond afkondigen met de woorden: 'Alzo het de almogende, barmhartige God en goedertieren Vader, Wiens hand nimmer gesloten is om de zijnen barmhartigheid te bewijzen, niettegenstaande Hij dezelven dikwijls beproeft en tot het uiterste laat komen, belieft ons met Zijnen genadige ogen aan te zien en na zovele verschrikkingen te verlossen en met voedsel en drinken te doen verzorgen, waarvoor wij nimmermeer Zijn Goddelijke Majesteit ten volle kunnen danken: zo vermanen onze heren commissarissen en bevelen een ieder naar hun macht en authoriteit om met het ganse hart ons tot God te begeven en Hem voor Zijn oneindige goedheid en onvoorziene barmhartigheid hartgrondig te danken, te prijzen en te loven.’

De plaatselijke overheid van Leiden is de burgers dus voorgegaan bij deze dankdag. Aan hun oproep werd door iedereen die naar de Pieterskerk kon gaan, gehoor gegeven. God werd gedankt voorde wonderlijke verlossing, die Hij gegeven had. Een dankdag in Leiden.

Nog steeds wordt het ontzet van Leiden herdacht, en wel met haring en wittebrood. Maar zou het niet beter zijn als men eens in de Pieterskerk bijeen kwam om, gehoor gevend aan een oproep van burgemeester en wethouders. God te danken voor de wonderlijke verlossingen die Hij gegeven heeft en nog geeft?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen