Terzijde

Verstand van de tijden

En van de kinderen van Issaschar, die ervaren waren in het verstand van de tijden, om te weten wat Israël doen moest; hun hoofden waren tweehonderd, en al hun broeders pasten op hun woord, 1 Kronieken 12:32.

1 Kronieken 12 laat zien hoe velen uit al de stammen geloofden dat David de rechtmatige, van God geroepen opvolger was van koning Saul, en niet Isboseth, die door Abner tot koning over Israël uitgeroepen was.

Het eerste deel van dit hoofdstuk geeft de namen der helden die zich reeds bij David hadden aangesloten toen hij nog door Saul vervolgd werd. In vers 23 begint de opsomming van de krijgslieden die na de dood van Saul en Jonathan tot David te Hebron kwamen 'om het koninkrijk van Saul tot hem te wenden, naar den mond des Heeren'.

Dat was het begin van een oorlog tussen het huis van Saul en het huis van David die enkele jaren geduurd heeft, waarin David al sterker, maar die van het huis van Saul al zwakker werden, totdat Isboseth door twee van zijn eigen mannen gedood werd.

De lijst van strijders die zich te Hebron bij David presenteerden om hem koning te maken over gans Israël, is indrukwekkend, vooral van de stammen die het verst van Hebron af woonden: Zebulon 50.000, Naftali 38.000, Dan 28.600, Aser 40.000, de stammen van gene zijde van de Jordaan 120.000. Totaal komt men op 340.800 man.

In deze beschrijving valt er één stam op, om twee redenen. Dat is Issaschar. Van hem lezen we in vers 32 wat boven aan deze Terzijde staat.

Allereerst valt ons het aantal van Issaschar op; slechts tweehonderd worden genoemd. Daarmee blijft deze stam ver achter. Zelfs van de kleine stam van Benjamin waren er altijd nog 3.000, en dan wordt er ter verklaring van dat kleine getal nog gezegd: 'want tot nog toe waren er velen van hen, die het met het huis van Saul hielden'. In vergelijking met alle andere stammen is het aantal van Issaschar dan wel bijzonder gering. Wat zou daarvan de reden kunnen zijn?

Dan staat er verder van die van Issaschar iets dat we van geen der krijgslieden van de andere stammen kunnen lezen. Van die anderen wordt vermeld dat zij rondassen en spiesen droegen (die van Juda), kloeke helden waren (Simeon en Efraïm), toegerust ten strijde met alle krijgswapenen en om een slagorde te houden met een onwankelbaar hart (Zebulon), ten strijde toegerust (Dan), uitgaande in het heir om krijgsorde te houden (Aser). Van de tweehonderd hoofden van Issaschar lezen we iets heel anders. Zij worden genoemd ervaren in het verstand van de tijden, om te weten wat Israël doen moest.

Wat zou dat te betekenen hebben? Daar hebben vele uitleggers zich het hoofd over gebroken. Matthew Henry geeft veler gevoelen daarover als volgt weer: De mannen van Issaschar konden het aanschijn van de aarde en de hemel beproeven, waren weerkundig, konden hun naburen raad geven omtrent de geschikte tijd voor ploegen, zaaien en oogsten, en de ceremoniële tijden, de tijden vastgesteld voor de plechtige feesten. Henry noemt dat: zij verstonden de natuurlijke tijd, voor een volk dat zo afhankelijk was van de natuur ongetwijfeld van belang.

Maar, zouden wij zeggen, die kennis was toch zo bijzonder niet? In elke stam, in elk dorp, in elk geslacht zullen er toch wel geweest zijn die verstand hadden van de seizoenen, wanneer het de goede tijd was om te zaaien of te oogsten, wanneer het nieuwe maan was, enzovoort? Daarom vallen we Henry bij, als hij vervolgt: Of liever de staatkundige tijden; zij hadden verstand van de publieke zaken, begrepen de gezindheid des volks en de strekking van de tegenwoordige gebeurtenissen.

Er staat niet voor niets achter: om te weten wat Israël doen moest. Henry: In dit hachelijk tijdsgewricht wisten zij dat Israël David koning moest maken; dat dit niet slechts voegzaam en gepast, maar zeer noodzakelijk was.

De hoofden van Issaschar wisten de tijd te doorgronden waarin zij leefden, politiek, maatschappelijk, geestelijk.

Wat hebben wij in onze tijd dringend behoefte aan zulke mensen als Issaschar had! Onze tijd is zo ontzaglijk verwarrend. Allerlei ontwikkelingen en factoren lijken wel zonder enig onderling verband door elkaar heen te buitelen. De wetenschappelijke en technische ontwikkeling gaat razend snel. Dat werkt door op alle terreinen des levens; denk aan de automatisering, denk aan de geweldig toegenomen medische kennis. Al die veranderingen in het leven die steeds maar doorgaan, kunnen vooral de ouderen onder ons zo onuitsprekelijk moe maken. Het is niet meer om bij te houden.

Onze samenleving is in veertig jaar onherkenbaar veranderd; denk alleen maar aan de blijvende aanwezigheid van meer dan een miljoen Turken en Marokkanen met hun godsdienst. De media maken dat de hele wereld wel één dorp lijkt te zijn geworden. De algehele beschikbaarheid van gemotoriseerde vervoermiddelen maakt ook aan de lijfelijke afstanden een eind. De huidige welvaart is groter dan ooit. Maar kerk en Bijbel hebben voor een groot deel van ons volk afgedaan. De maatschappij wordt ingrijpend vernieuwd, maar voor God is geen plaats.

Wij slaan de verandering van de tijd met ontzetting gade. Wat gevoelen we dan behoefte aan mannen als van Issaschar, die ervaren waren in het verstand van de tijden, om te weten wat Israël doen moest. Nu hebben we de natuurlijke neiging om die veranderingen van ons weg te schuiven en ons terug te trekken in de beslotenheid van ons eigen huis, eigen school, eigen kerk.

Wij gevoelen ons van nature meer thuis bij die andere stam, Ruben, die met grote inbeeldingen des harten bleef zitten tussen de stallingen en daardoor het juiste moment van handelen voorbij liet gaan. Maar we komen er telkens met schade achter dat struisvogelpolitiek niet helpt. De totale verandering van de tijd waarin wij nu leven, vraagt om ervaring in het verstand van de tijden, om te weten wat wij en onze gezinnen doen moeten. De hoofden van Issaschar wisten de tekenen der tijden te duiden, in een helder verband te leggen, zodat zij er iets over konden zeggen waar je wat aan had: een scherpe tekening van de ogenschijnlijk zo verwarde toestand, zodat ieder de werkelijke problemen helder zag liggen, maar die dan ook praktisch een lijn uit konden zetten hoe er nu praktisch gehandeld moest worden.

Dan komt het er heel vaak op aan, de juiste tijd van handelen te weten. Wie het politiek en maatschappelijk leven volgt, weet dat dat van gewicht is in alle menselijk werk, maar speciaal in het openbare leven. Succes of mislukking van een idee hangt sterk af van het kiezen van het juiste moment. Een man die wat dat betreft een zeer scherp politiek inzicht had, was professor Fortuyn (een heel verkeerd inzicht omdat zijn uitgangspunt totaal verkeerd was, laat dat duidelijk zijn). Fortuyns politieke ideeën waren helemaal niet zo bijzonder. Maar doordat hij ze precies op de juiste momenten lanceerde, bracht hij een beweging op gang waardoor hij de leider van de grootste partij van Nederland had kunnen worden.

Dat inzicht, maar dan op een goede grondslag, bezaten de hoofden van Issaschar. Zij wisten wat, door wie, hoe en wanneer er gehandeld moest worden. Dat betekende dat zij nu naar Hebron moesten om David als koning te erkennen.

Zo menen wij dat wat hier gezegd wordt van de hoofden van Issaschar opgevat moet worden. Dan zien we het niet zozeer in verstand van de tijden in de natuur, als wel van de tijden in het politiek en maatschappelijk leven, in de strijd der geesten. Die van Issaschar hadden het vermogen, de tekenen der tijden helder te zien. Die wijsheid hadden zij van de Heere gekregen, en wel in een bijzondere mate, aangezien dit getuigenis alleen van deze stam gegeven wordt.

Intussen heeft het begrip 'tijd' in de Schrift nog een hogere dimensie. Het is datgene wat de Prediker uitdrukte met de woorden (3:1): lles heeft een bestemden tijd, en alle voornemen onder den hemel heeft zijn tijd. Wij weten wel dat het boek Prediker in de dagen van koning David nog niet bestond. Maar we zouden de uitspraak van 1 Kronieken 12:32 aangaande de hoofden van Issaschar onrecht doen, wanneer we deze kant van het begrip 'tijd' geen aandacht zouden geven. Intussen willen we dit bewaren voor de volgende keer. Dan hopen we ook in te gaan op het opmerkelijk lage aantal dat hier van Issaschar genoemd wordt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen