Het tiende gebod (3)

Ditmaal aandacht voor drie speciale zonden die in het tiende gebod veroordeeld worden. Daar is in de eerste plaats de hebzucht. Het tiende gebod verbiedt de hebzucht. Hebzucht kent geen grenzen. Het is een hartstochtelijk streven om al maar meer te krijgen, om anderen in aards bezit voorbij te streven, om zo mogelijk de rijkste, de aanzienlijkste te worden, het ’t verst te schoppen. Heeft een ander een Mercedes, ik rust niet voordat ik ook een Mercedes heb. Niet dat ik die nu echt nodig heb voor mijn gezin of voor mijn werk, maar ik wil gewoon laten zien dat ik het goed kan doen. Bij het christelijk leven past soberheid. We kennen Psalm 62 wel: En wordt niet ijdel, als ’t vermogen gedurig aanwast; waakt en let dat gij het hart er nooit op zet; zo wordt ge door geen schijn bedrogen. De hebzuchtige zet zijn hart er wel op. Het is een hellend vlak. Hij wordt steeds meer bezeten van de zucht naar geld en goed. De gelijkenis van de rijke dwaas, Lukas 12, is een waarschuwend voorbeeld. Paulus wijst de goede weg aan, 1 Korinthe 7:30 en 31: die kopen, als niet bezittende; en die deze wereld gebruiken, als niet misbruikende; want de gedaante dezer wereld gaat voorbij. Denk aan het vermaan van de Heere Jezus: Vergadert u geen schatten op de aarde, waar ze de mot en roest verderft, en waar de dieven doorgraven en stelen; maar vergadert u schatten in den hemel, waar ze noch mot noch roest verderft, en waar de dieven niet doorgraven noch stelen. Want waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn, Matthéüs 6:19 - 21.

Milieu
De milieuproblematiek heeft ook alles met de hebzucht te maken. Daar zullen we nu niet nader op ingaan. Maar zeker is, dat een aanzienlijk deel van de vervuiling en dreigende uitputting van de aarde veroorzaakt wordt door de ongebreidelde hebzucht van de westerse mens. We zullen nooit vergeten die spreekbeurt die we eens jaren geleden vervulden voor een SGP-kiesvereniging, waar deze dingen ter sprake kwamen en een van de aanwezigen in de bespreking uitviel met de woorden: Als ik een Mercedes koop, koop ik een Mercedes, en als ik er drie wil kopen, koop ik er drie; daar heeft geen mens verder mee te maken. We antwoordden: Ja, maar wat brengt u uzelf op deze manier in gevaar! Waar ligt de grens? Wat is het doel van ons leven? De Heere te dienen. Is het daarvoor nodig dat je drie Mercedessen bezit, koop ze dan gerust. Maar het is te vrezen dat het enkel is om te voldoen aan duistere driften in ons. Het gevaar is zo groot, dat het hellend vlak van de hebzucht ons ertoe brengt om langs slinkse wegen het begeerde goed te verkrijgen. Een arts die graag zou willen dat veel mensen ziek worden… Een autospuiter die hoopt dat komende winter de wegen vaak spiegelglad zullen zijn…

Gevolgen
De gevolgen van de hebzucht zijn zo smartelijk. Het was de hebzucht van Laban, waardoor hij uiteindelijk zijn beide dochters en zijn schoonzoon verloor. Het was de hebzucht van Achan waardoor hij zich uit de buit van Jericho het een en ander toe-eigende, terwijl hij wist dat alles de Heere toegewijd was. Zijn hebzucht kostte hem en zijn ganse gezin het leven. Hebzucht bracht Achab en Izebel ertoe, hun buurman Naboth te doden, maar dat bracht uiteindelijk henzelf een gruwelijke dood. Door hebzucht liet Gehazi zich verleiden om met bedrog geld en wisselklederen van Naäman te bemachtigen, maar het kostte hem voorgoed zijn gezondheid; de vreselijke ziekte van de melaatsheid greep hem aan. Wij zondigen niet tegen het tiende gebod, wanneer we iets graag willen hebben wat het eigendom is van een ander, mits de verwerving gebeurt langs een eerlijke weg, zonder krenking van de naaste. We mogen (we gebruikten het beeld al eerder) best de eigenaar van een huis de tip geven: als je ooit je huis wil verkopen, denk dan aan mij; ik zou het dolgraag willen hebben. Maar het wordt zonde wanneer we hem op slinkse wijze onder druk gaan zetten, zijn leefgenot bederven, enzovoort, enzovoort.

Afgunst
De tweede speciale zonde tegen het tiende gebod waarop we willen wijzen, is de afgunst. Het tiende gebod eist dat we de afgunst uit ons hart bannen. Afgunst is dat je jaloers bent op je naaste, omdat die wat heeft dat jij zo graag zou willen hebben. Je gunt het hem niet. Afgunst is zo algemeen menselijk. Je ziet het al in kleine kinderen. Menig kind kijkt met afgunstige blikken naar wat een ander kind krijgt. Want wat het zelf krijgt, lijkt dan altijd minder en te kort. Afgunst kan ontaarden in een onbeheerst verlangen om zich dat goed toe te eigenen, desnoods onrechtmatig. Afgunst kan zo leiden tot de grootste misdrijven. Denk aan Kaïn en Abel. Kaïn kon het niet hebben dat de Heere Abel en diens offer aanzag, maar Kaïn en diens offer niet. De afgunst tussen Lea en Rachel heeft jarenlang de verhouding in het gezin bedorven. Wat heeft de afgunst van Jakobs zonen jegens hun broer Jozef hunzelf, Jozef en hun vader ontzaglijk veel ellende berokkend. Door afgunst gedreven gunde Adonia zijn broeder Salomo de kroon niet. Hij waagde het land eraan in een burgeroorlog, maar het kostte hem wel zijn leven. Afgunst is het omgekeerde van naastenliefde. Afgunst is een duidelijk blijk van egoïsme, van liefdeloosheid. De liefde is blij over het geluk van de naaste, zonder afgunst. Liefde zal zich zelfs actief inzetten, als dat nodig is, om hem dat geluk te laten behouden. Heeft je naaste een mooier huis, een bloeiende zaak, meer inkomen, een hogere positie, of vindt hij meer bijval en erkenning, gun hem dat dan en wees hem daarbij zelfs behulpzaam!

Ons leefklimaat
Hebzucht en afgunst, hoe worden ze in de hand gewerkt door heel ons maatschappelijk klimaat! Uit het tiende gebod alleen al zou je een politiek manifest kunnen bouwen tegen de zo algemene verloedering van ons leefklimaat. Onze consumptiemaatschappij is niet meer denkbaar zonder hebzucht en afgunst. Hoe werkt de reclame op geraffineerde wijze in op de begeerte van ons verdorven hart. Hoe wordt de amusementsindustrie erdoor beheerst. Een hoofdstuk apart is daarbij dan nog de verseksualisering van het leven. Wie denkt, als hij op straat, in de etalages, in de bushokjes al die uitingen ziet die de begeerte opwekken, niet aan het woord van de Heere Jezus, Matthéüs 15:19: Want uit het hart komen voort boze bedenkingen, doodslagen, overspelen, hoererijen, dieverijen, valse getuigenissen, lasteringen. Daarentegen zeide Hij ook, Matthéüs 5:8: Zalig zijn de reinen van hart; want zij zullen God zien. Reinen van hart, dat zijn de mensen wier begeerten in overeenstemming zijn met het gebod: ”Zijt heilig, want Ik ben heilig.” Dat vraagt wat in de verklaring van het tiende gebod in Zondag 44 genoemd wordt: ’lust tot alle gerechtigheid’. Op de derde zonde tegen het tiende gebod hopen we D.V. de volgende keer in te gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen