Bevindingen en bevinding

Adriaan van Belzen, bevindingen, gesprekken over de orde van het heil, Uitgeverij De Groot Goudriaan – Utrecht, 303 blz.; € 19,50.
Ruth Bryan, Koren van Boaz’ akker, nalezingen van een arenraapster, Brevier uitgeverij, 190 blz.; € 18,50.

In de tijd van koning Salomo werden er ook al veel boeken geschreven. Salomo schrijft in zijn Bijbelboek Prediker de volgende waarschuwing: Van vele boeken te maken is geen einde, en veel lezen is vermoeiing des vleses (Pred. 12:12).
De kanttekeningen leren ons dat de wijze filosofen dit gedaan hebben en dat het vele lezen het hoofd en de hersenen moe maakt. Het ene boek kan dus het hoofd en hersens moe maken, en het andere kan hart en ziel verkwikken.
Zoals er onderscheid is tussen boeken, zo is er ook verschil tussen bevinding, zoals blijkt uit bovenstaande publicaties. Er is echter slechts één gezonde en Bijbelse bevinding als vrucht van het onderwijs dat Gods Geest aan Zijn volk geeft. Zij beleven Gods Woord zielsbevindelijk.
In zijn Redelijke Godsdienst omschrijft Wilh. à Brakel het onderwerp ’van de ondervinding’ als een godzalige oefening. Hij stelt dan de vraag hoe zij het een en ander ondervonden hebben: ’Hoe kwaamt gij tot kennis der waarheid, tot overtuiging? Hoe handeldet gij in den beginne met Christus? Wat benauwde strijden en aanvechtingen hebt gij gehad, en hoedanige uitkomsten volgden daarop? Wat vertroostingen, sterkten in het geloof, verzekeringen hebt gij genoten? Hoedanige wisselvalligheden hebt gij ondervonden? (…) Indien gij alles nauwkeurig hadt opgemerkt en onthouden, of indien gij u nog uw werk maakte van alles te herdenken en het aantekende, hoe groot een register van ondervindingen zoudt gij niet wel hebben, en hoe zouden zij u te pas komen, en hoe groot een nut zoudt gij daaruit trekken!’
Ten slotte besluit hij zijn uitleg met: ’Daarom let dan nauw op alles, onthoudt alles, tekent het aan, herdenkt het dikwijls, vertelt het anderen, gebruikt het vorige dagelijks tot nut van u en anderen.’ Welnu, zijn de twee uitgegeven boeken volgens Brakels criterium ’van de ondervinding’ tot algemeen nut?

Bevindingen, gesprekken over de orde van het heil
Dit is de titel van de nieuwste interviewbundel van Adriaan van Belzen. Het bestaat uit vijftien gesprekken met predikanten uit verschillende denominaties: de Protestantse Kerk in Nederland, de Hersteld Hervormde Kerk, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
In de inleiding stelt Van Belzen de vraag: ’Waarom een boek als dit, over een gevoelig onderwerp met alle discussie en verdeeldheid die dat al teweeggebracht heeft?’ Hij geeft als antwoord dat hij die verdeeldheid altijd zowel pijnlijk als fascinerend heeft gevonden.
Het is niet zijn bedoeling om de verwarring en verdeeldheid nog groter te maken, maar om erachter te komen welke verschillen en overeenkomsten er over de heilsorde zijn en in hoeverre er sprake is van begrips- en/of spraakverwarring. Om daar achter te komen heeft Van Belzen zijn gesprekpartners diverse stellingen voorgehouden of vragen gesteld.
Uit de antwoorden blijkt dat de predikanten het over sommige onderwerpen met elkaar eens zijn, en dat bij andere thema’s de meningen behoorlijk uiteenlopen.
We vragen ons echter af hoe zinvol al die verschillende meningen over de meest wezenlijke en tere zaken aangaande geloof en prediking voor het kerkvolk zijn. We zijn eerder bevreesd dat de lezer door de bomen het bos niet meer ziet. De conclusie dat er blijkbaar een meervoudige bevinding is, bewijst de titel van dit boek: Bevindingen.
Een verlegen zondaar is er zeker niet mee gediend, omdat hij weet dat hij één waarheid bevindelijk moet weten, zoals de predikant J. Newton dit wist toen hij in zijn ouderdom aan geheugenverlies leed: ’Twee dingen vergeet ik niet: Dat ik een groot zondaar ben, en dat Christus de grote Zaligmaker is.’
De inhoud en titel van het boek vinden we verwarrend en niet bevorderlijk voor het geheel van het kerkelijke leven. De lezer oordele zelf of het woord van de wijze Salomo hierop van toepassing is: Veel lezen is vermoeiing des vleses, en of het hoofd en hersenen moe maakt, of dat het hart en ziel verkwikt.

Koren van Boaz’ akker, nalezingen van een arenraapster
Wanneer we thans schrijven over de godvrezende predikantsdochter Ruth Bryan (1805- 1860), die door genade ondervond Wie God in Christus voor haar was, is dit voor ons een lust! Haar dagboek en verschillende brieven zijn reeds in vier delen in onze taal overgezet, zodat degenen die behoefte hebben aan gezonde en enkelvoudige bevinding, kunnen lezen hoe deze vrouw met de bijzondere gunst in Christus was bedeeld. Zij kon verklaren hoe de Heere haar had opgezocht toen zij op het vlakke des velds lag, een verloren zondaar voor God werd, en hoe Christus Zich in haar ziel bekendmaakte. Haar geloof, waarvan het zwakke en twijfelende begin in het eerste deel van haar dagboek staat beschreven, nam toe tot volle zekerheid.
De uitgever gaf met het verschijnen van haar boek: De onafscheidelijke liefde van Christus aan dat de serie werd afgesloten. Echter, de vertaalster Ruth Pieterman kwam na onderzoek erachter dat er nog een aantal gepubliceerde brieven in het tijdschrift Zion’s Witness niet in boekvorm was uitgegeven. Zij heeft deze brieven vertaald, zodat wij er ook deelgenoot van kunnen worden hoe Ruth Bryan als bevindelijk scribent het geestelijke leven zo helder en eenvoudig beschrijft. Wat een voorrecht als er zulke schrijvers voor een kerkblad mogen zijn die een gezonde bevinding kennen, in tegenstelling tot bevindingen waarover de meningen ver uiteenlopen. We hopen dat ons kerkelijk blad ook deze geest mag ademen.
Wat een diepgaande kennis had zij ontvangen aangaande God en Goddelijke zaken. Hoe had de Heere haar zoete kennis aan heilgeheimen uit Gods Woord gegeven. We kunnen begrijpen dat de geestelijke lezers van het blad Zion’s Witness elke keer weer uitzagen naar wat zij voor nieuwe en oude zaken uit de bron van Gods Woord mocht opdiepen.
Vrienden, de bevinding die zij beschrijft veroorzaakt geen verwarring maar verwarming!
We weten dat Gods Geest erin mee moet komen, maar als dit bijvoorbeeld gebeurt in het beschrijven hoe een liefdesbezoek van Christus het dragen van het kruis licht maakt, dan vindt men daarin zoete overeenstemming. Zij schreef dit niet op een optochtelijke wijze of vanuit een beschouwende kennis, maar vanuit een oprechte geloofskennis en evangelische ootmoed.
We hebben aangegeven wat Brakel schreef aangaande de zuivere ondervinding: ’Daarom let dan nauw op alles, onthoudt alles, tekent het aan, herdenkt het dikwijls, vertelt het anderen, gebruikt het vorige dagelijks tot nut van u en anderen.’ Welnu, dit is op Ruth Bryan van toepassing. We zijn daarom blij dat het onderzoek van de vertaalster naar meer pennenvruchten is beloond, en dat de uitgever bereid was om ook deze brieven uit te geven.
Nu we toch over het verschil tussen ’bevindingen’ en ’bevinding’ schrijven, lijkt het ons dienstig om mee te delen wat voor advies Ruth Bryan geeft aan een jonge man, die zijn predikantsbediening zou aanvangen. Als zij schrijft over het preken van persoonlijke bevinding, merkt zij op: ’Bevinding moet niet in de plaats van Christus gesteld worden (2 Kor. 4:5), en bemoediging vanuit de bevinding moet niet gebruikt worden in plaats van bemoediging in de Heere, onze God (1 Sam. 30:6). Maar toch, als er iets verteld wordt over persoonlijke uitreddingen, kan dit soms dichter aansluiten bij de toestand van beproefde en verzochte zielen dan wanneer er alleen gezegd wordt dat de Heere machtig en gewillig is om te verlossen.’ Wellicht plaatsen we deze brief in ons kerkelijk blad. Een brief waarin zij schrijft hoe een predikant evenwichtig of met twee woorden Gods Woord dient uit te leggen.
Wat zij verder schrijft over persoonlijke bevinding is kostelijk om te lezen. Overigens, het hele boek ademt de geur van Christus’ zalving, en is daarom ook de christelijke en gezonde bevinding. Karakter, cultuur en andere zaken kunnen oorzaken zijn van accentverschillen, doch als men spreekt van ’bevindingen’ is dat verwarrend, en van ’bevinding’ verwarmend. U begrijpt dat onze voorkeur uit gaat naar dit laatste!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen