450 jaar Heidelbergse Catechismus (2-slot)

Drie stukken
We gaan nog even terug naar het artikel van ds. Mallan, en laten hem aan het woord over de drie stukken in de Catechismus. ’De Catechismus is een troostboek voor de ware christen. Zondag 1 spreekt over de enige troost van de christen in leven en in sterven. Over deze troost spreekt geheel de Catechismus. Zondag 1 biedt een inleiding op wat in heel de Catechismus wordt behandeld. We zouden ook kunnen zeggen, dat wat in geheel de Catechismus behandeld wordt, in de eerste zondagsafdeling beknopt is samengevat.
De Catechismus laat ons duidelijk zien in welke weg die enige troost in leven en sterven verkregen wordt. Daarom wordt er in vraag 2 van Zondag 1 gevraagd: Hoeveel stukken zijn u nodig te weten, opdat gij in deze troost zaliglijk leven en sterven moogt? En het bekende antwoord daarop luidt: Drie stukken. Ten eerste: hoe groot mijn zonden en ellende zijn. Ten andere: hoe ik van al mijn zonden en ellende verlost worde. En ten derde: hoe ik Gode voor zulke verlossing zal dankbaar zijn. Deze drie stukken nu worden in de Catechismus behandeld.’

Volgorde
Verder gaat ds. Mallan nader in op de volgorde van deze drie stukken. Er wordt nogal eens beweerd dat de kennis van ellende, verlossing en dankbaarheid niet na elkaar, maar naast elkaar functioneert. ’En het is waar, we geven dadelijk toe dat er nooit kennis van de ellende zou kunnen zijn, als hieraan niet de verlossing uit het diensthuis der zonde door de levendmakende werking van Gods Geest was voorafgegaan. Ook zal er dadelijk na die levendmakende daad een leven komen naar Gods wet. En in de betrachting van de ware dankbaarheid zal men ook steeds weer in zijn ellende terechtkomen, waardoor de verlossing in Christus ook weer te meer waarde zal kunnen krijgen voor de ziel.
Zo is er inderdaad een functioneren van de kennis van ellende, verlossing en dankbaarheid naast elkaar. Maar men bedoelt echter wat anders.’ Ds. Mallan gaat dan nader in op degenen die leren dat de Heere ook ’evangelisch’ kan beginnen door ons te vertederen met de boodschap van Zijn liefde en genade. Men begint dan liever met het Evangelie dan met de Wet. (…) Hoe zal ooit iemand onder de boodschap van Gods liefde en genade vertederd kunnen worden, die zich niet gans schuldig aan Gods Wet het oordeel der eeuwige verdoemenis heeft leren waardig keuren? (…) Al is God vrij in Zijn leiding en al staat bij ons de mate van overtuiging niet te bepalen, kennis van de verlossing kan er nimmer zijn buiten de kennis der ellende. Nooit kan de boodschap van Gods genade ons vertederen, als er geen kennis is van zonde en schuld. En kennis der zonde kan er nimmer zijn buiten de kennis der Wet. Het is waar, dat reeds in de weg van zaligmakende overtuiging de goedertierenheid Gods het hart vertederen kan, maar dan ook omdat het voor zulk een mens een wonder wordt dat hij nog leeft en nog niet reeds lang in de rampzaligheid ligt, want hij ziet dat hij zich niet minder door de zonden waardig gemaakt heeft. (…)

Nadere Reformatie
De volgende passage zou door ds. Mallan in deze tijd geschreven kunnen zijn: ’Men wil thans allerwege teruggrijpen naar de tijd van de Reformatie. Onze vaderen zoals Comrie, Hellenbroek, Brakel, Smijtegelt, enz. zouden van het reformatorisch standpunt zijn afgeweken. Zij zijn dan de mannen van die zogenaamde ’Nadere Reformatie’. De bevinding door hen in hun geschriften voorgestaan, zou te scholastisch en te schematisch zijn. (…) Een veeg teken is dit echter te noemen. Hoe heeft de Heere de hongerige en begerige ziel van Zijn volk niet steeds gevoed uit deze zo rijk aan geestelijke lering nagelaten geschriften van onze vaderen. (…)
Hoe dierbaar is voor Gods volk de verklaring van het stuk der ellende, die ons de Catechismus biedt, daar die verklaring erop gericht is om die Middelaar Die alleen verlossen kan, in Zijn graveerselen zo heerlijk ons te kunnen voorstellen. Daartoe is het, dat de Catechismus in die verklaring van het stuk der ellende de zondaar ook in aanraking doet komen met de gerechtigheid Gods. Hij moet weten wat naar de rechtvaardigheid Gods van hem geëist wordt. Omdat God van Zijn recht geen afstand doen kan, kan geen andere middelaar verlossen dan die Middelaar Die ons in Zondag 6 wordt aangewezen.

Het hart van Jeruzalem
Hoe wordt er toch in geheel de Catechismus naar het hart van Jeruzalem gesproken. En het zijn die eerste Zondagen ook in het bijzonder, die Gods kinderen zulk een nauwe verkleefdheid geven aan dit kostelijke leerboek. Die hier scheef gaan, gaan in geheel de leer der zaligheid scheef. (…) In die eerste Zondagen wordt zo precies gesproken overeenkomstig die leiding des Geestes in de overtuiging en ontdekking van de zondaar, waardoor de zondaar tot de kennis van zulk een Middelaar wordt gebracht Die ons in Zondag 6 wordt aangewezen.

Geen onbekende gang
Het is geen onbekende gang uit het zielenleven, die we in de eerste Zondagsafdelingen van de Catechismus verklaard vinden. Hier vinden we het begin van het nieuwe leven verklaard. Nooit zal men dat begin toch kunnen vergeten! In onze Catechismus wordt ons getoond hoe de zondaar de staat van zijn ellende leert kennen en in de verdere ontdekking bij de oorsprong van zijn ellende wordt gebracht, ja, hoe hij met Gods recht in aanraking komt, zodat hij zich ten slotte gans verloren moet zien, daar God naar Zijn rechtvaardigheid hem tijdelijk en eeuwig straffen moet. (…)

Christusprediking
Ds. Mallan wijst er verder op dat bij elk onderwerp dat behandeld wordt, de Catechismus als troostboek voor de ware Christen dient te worden gehanteerd. Nooit mag in de prediking de val in Adam worden verzwegen. En nooit mag Christus in de prediking ontbreken. Als het goed is, komt het dus in elke prediking toch ook altijd weer op hetzelfde neer, daar ons toch altijd maar weer moet worden voorgesteld wat tot onze eeuwige zaligheid nodig is gekend te worden. Zijn we niet als schepselen Gods gevallen in Adam en daardoor de eeuwige dood onderworpen? Wat hoofdzaak is, mag in de prediking nimmer bijzaak worden. Wij moeten allemaal sterven, waarom het nodig is dat we in de tijd voor- en toebereid worden voor de eeuwigheid. Wat Zondag 1 van onze Catechismus ons voorhoudt, is hetzelfde wat eenmaal door de grote Leraar der gerechtigheid tot Martha werd gezegd: Eén ding is nodig! Dat ene nodige dient dus bij de behandeling van geheel de Catechismus ons steeds te worden aangewezen. (…)

Loflied
In de hemel zal eeuwig volmaakt hetzelfde loflied worden gezongen. Dezelfde zaak zal eeuwig stof tot verwondering en aanbidding geven, namelijk naar dat vrije welbehagen uit eeuwige soevereine liefde uit zo’n grote nood en dood verlost te zijn, gekocht met dat dierbare bloed. Zou dit de hoofdinhoud van de prediking dan ook niet altijd moeten zijn? Dit is het ware leven waarin de ziel zich vermaakt, waarvan men met Hizkía kan zeggen: bij deze dingen leeft men, en in dit alles is het leven van mijn geest.

De Heere geve dat alzo de Catechismusprediking onder ons nog tot een rijke zegen moge zijn. Hij beware ons, opdat wij van de eenvoudige leer die naar de Godzaligheid is, niet zullen afwijken, zodat de Catechismus onder ons zijn rechte waarde zal behouden, Hem tot eer en de nakomelingen tot heil. Zo zal Zijn Kerk gebouwd worden uit de geslachten, door middel ook van de kostelijke onderwijzing in de Christelijke leer, ons in de Catechismus nagelaten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen