De Synode te Leeuwarden in 1891 (XVIII)

30 Aug. ’88 eindigde de laatste zitting van de Synode te Assen, en 15 Januari ’89 kwam men te Kampen andermaal samen onder den naam van „voortgezette Synode van Assen.”
In dien tusschentijd was er veel gebeurd. Men was van het officiëele op het officieuse terrein overgegaan. Bezwaren tegen de wijze, waarop men te Kampen samenkwam, zoowel als tegen de samenstelling dier vergadering zelve, hebben we indertijd uitgesproken. Thans laten we dit rusten. Alleen zij nog opgemerkt, dat 14 stemmen zich verklaarden tegen het zitting hebben van twee broeders, die thans eene provincie moesten vertegenwoordigen, welke zij inmiddels metterwoon hadden verlaten. Naar ons oordeel, hadden hunne secundi zitting moeten hebben. Te Kampen vergaderd, kwam aan de orde het verslag van de Deputaten, benoemd te Assen om met de Deputaten der Voorloopige Synode van Ned. Geref. Kerken (Doleerende) te onderhandelen. Uit dit verslag blijkt: wederzijdsche Deputaten waren herhaalde malen samen geweest, doch men had slechts officieus, niet officieel kunnen handelen. De Deputaten der Doleerenden althans verklaarden dit niet te kunnen, gebonden door de besluiten hunner Synode.
Toch, meende men, moest dit geene oorzaak zijn om verdere bespreking en overleg af te breken. Hierop is gevolgd de geboorte van de beruchte concept-acte.
Deze eenmaal ter bespreking aanvaard hebbende, was het de vraag: is vereeniging overeenkomstig de concept-acte wenschelijk?
Op deze vraag heeft één onzer Deputaten, met name Ds. Littooy, in een later door hem uitgegeven vlugschrift het volgende geantwoord:
»Laten we ter beantwoording van deze vraag bij bet begin beginnen, en ons mitsdien veroorlooven de geboorte-acte te lichten van deze Concept-acte van ineensmelting. Daar de wederzijdsche Deputaten niet officieus maar officieel samenkwamen , en de Synoden, waaraan eerst verslag moest worden gedaan, gehouden zijn, zoo heeft alle verplichting van geheimhouding opgehouden.
Hare geboorte was voor de Assensche Deputaten eene ware verrassing, Het kindeke was er, vóór zij er aan dachten, ja, vóór zij er aan hadden kunnen denken. Het werd hun op eenmaal en wel in schoon gewaad, bij de eerste ontmoeting met de Deputaten der andere zijde, mei de Utrechtsche, voorgesteld. Verbazing, — neen, ik kan niet zeggen welk gevoel zich van sommigen onzer Deputaten meester maakte.
De publiek gemaakte »Handelingen” van de voortgezette Synode zeggen er van, natuurlijk zeer zacht, »dat het onverwachte, ja verrassende van zulk een advies, en alreê gedrukt, allen meer of min onaangenaam aandeed”. Onze Deputaten immers hadden zich voorgesteld, dat de wederzijdsche Deputaten zouden samenkomen, om, nu wij den Utrechtschen en zij den Assenschen grondslag van vereeniging niet hadden aanvaard, officiëel te hooren, hoe zij de Assensche besluiten opgevat, en welke bezwaren zij tegen die besluiten hadden; daar zij uit deze besluiten en uit onze officiëele » Handelingen” reeds wisten, hoe onze Synode over de Utrechtsche besluiten dacht. Voorts meenden wij, dat door onderlinge en broederlijke samenspreking zou kunnen en moeten blijken, of hun en ons standpunt, op het oogenblik, vereeniging mogelijk maken en toelaten zou. Ware dat zoo, gelijk wij allen hoopten, maar waaraan sommigen twijfelden, zie, dan konden we saam, dan konden we gemeenschappelijk eene Concept-acte opmaken. In dat alles hadden wij echter misgerekend. De Utrechtsche Deputaten , of sommigen hunner hadden het alleen gedaan. Het doorwrochte stuk werd ons voorgelegd en maar dadelijk ter overweging meêgegeven. Gaarne wil ik bekennen, dat mij eerst later duidelijk werd, dat wij op deze wijze en met dit stuk niet aan den arbeid hadden moeten gaan, of, zooals men wel eens uitdrukt, niet van Creta hadden moeten afvaren.
Toen wij eenmaal afgevaren waren en bet stuk (in weerwil van de waarschuwing door een onzer stuurlieden) als grondslag van onderhandeling hadden aangenomen, werd het mij boe langer zoo meer duidelijk, dat zulk een doorwrocht en consequent stuk eigenlijk niet te amendeeren is; daar de doleantie-lijn er zonder de minste ombuiging van het begin tot het einde door loopt; terwijl van de Christelijke Gereformeerden het eene offer na het andere er in wordt gevraagd”,
Slot van alles is geweest, dat, na loven en bieden, geene vereeniging te Kampen tot stand kwam. Er werd echter besloten de concepte-acte met een op te stellen Memorie van Toelichting aan de kerkeraden te zenden. Volgens officieel besluit, zal thans de Synode te Leeuwarden vragen, alvorens eene eindbeslissing te nemen, hoe de afzonderlijke gemeenten over de conceptacte hebben geoordeeld.
Vrij algemeen zal het antwoord hierop zijn,
dat de kerkeraden dit stuk ontvangen, maar de moeite gespaard hebben, om dit stuk der gemeente ter beoordeeling voor te leggen. Maar andere, nieuwe voorstellen kunnen uit de gemeenten, langs wettigen weg ter Synode komen, en daarvoor geplaatst, rijst de vraag, wat do Synode van Leeuwarden nu zal besluiten, en hoe de Doleerenden over de door die vergadering te nemen besluiten zal oordeelen. De gemeenten volgen dan later.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen