Eigenheid of eigenzinnigheid

Op 13 juni 2007 verscheen in dagblad Trouw een artikel over salafistische lessen in Ede. Dit artikel en andere signalen waren voor toenmalig burgemeester T. Netelenbos aanleiding om een onderzoek in te stellen. Tijdens het onderzoek kwamen uit interviews met professionals - aldus de gemeente - naar voren dat er in het buitengebied van de gemeente tendensen waren van non-integratief gedrag en vormen van polarisatie. Onder regie van huidig burgemeester C. van der Knaap werd de opdracht verbreed naar de buitengebieden. Het onderzoek werd uitgevoerd door ‘IVA beleidsonderzoek en advies’, een onderzoeksinstituut verbonden aan de Universiteit van Tilburg.Medefinanciers van het onderzoek waren het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding. Het rapport raakt ook de reformatorische gezindte. Daarom leggen we het Edese gemeenteraadslid Arnold Versteeg (lid SGP-fractie), woonachtig in het buitendorpWekerom en lid van de raadscommissie Maatschappelijke Zaken, enkele vragen voor.

Hoe is het rapport in de gemeenteraad geland?
Wat mij opviel was de redelijk eensluidende reactie van de gemeenteraad.Men vond dat de opzet van het onderzoek - om parallellen te vinden tussen aan de ene kant de Marokkaanse gemeenschap en aan de andere kant de leefgemeenschap in de buitendorpen – was mislukt. Het onderzoek mondde uit het profileren van de ene groep versus de andere groep. Dat kwam ook heel sterk tot uitdrukking in het persbericht van de gemeente: ‘Ede wil dialoog met islam- en plattelandsgemeenschap intensiveren’. Ook was de gemeenteraad ‘not amused’ over de reden waarom de gemeente juist het buitengebied als ‘lijdend voorwerp’ had genomen. In andere delen van de gemeente Ede leven ook bepaalde gevoelens over buitenlanders en zijn er zeker veel meer ongeregeldheden dan in de buitendorpen. Verder waren er kritische vragen over de objectiviteit van het onderzoek en het aantal respondenten. In het onderzoeksrapport komt bijvoorbeeld het woord jeugdvereniging niet voor. Terwijl juist ieder buitendorp één of meerdere bloeiende jeugdverenigingen heeft. Een relevante groep jongeren die – helaas – niet eens gehoord is. Diverse fracties hebben ook kritiek geuit op de manier van communiceren van de gemeente. De gemeenteraad kreeg één dag later dan de pers het rapport. Dat was ongelukkig en slecht gecoördineerd. Ook het niet altijd zorgvuldig optreden van de burgemeester richting de pers werd onder de loep genomen. Het was de burgemeester die proclameerde, dat moslims in Ede en bewoners in het buitengebied, groepen zijn die volstrekt langs elkaar heen leven. Het waren niet de sterkste momenten van de burgemeester.

Hoe kijken de diverse partijen in de gemeenteraad van Ede aan tegen de rol van godsdienst in de samenleving?
In het kader van dit onderwerp is dit niet eens aan orde geweest. Ook de reformatorische gezindte werd niet in een hoek gezet. Kijk je breder dan deze discussie, dan bespeur ik enige aversie tegen bijvoorbeeld het christelijke imago van Ede.Momenteel bezitten de confessionele partijen CDA, CU en SGP nog een nipte meerderheid in de gemeenteraad. Dit kan na de verkiezingen zomaar kantelen. Dan kunnen zaken als de zondagsluiting van winkels en het subsidiebeleid onder druk komen te staan. Juist nu wordt door de fractievoorzitter van GroenLinks/Progressief Ede op zijn weblog kritiek geuit op ‘Youth for Christ’.Men heeft geen moeite met de doelen van het project,maar men valt over de missie van de organisatie: ‘het verlangen om jongeren in ontmoeting te brengen met Jezus Christus’ en de drijfveer om‘naar Zijn bedoelingen te leven’. Ook de PvdA begint zich te roeren. In de lokale krant ‘Edestad’ wordt op een vraag van een journalist over de partij(en) waarmee de PvdA geen coalitie zou willen vormen, door een PvdA raadslid gezegd: ‘Samenwerken met partijen die op basis van religieuze overtuigingen de vrijheid van medeburgers beperken, is lastig’. Dat zet de toon.

Wat heeft de SGP-fractie in de discussie over het IVArapport ingebracht?
Als eerste hebben wij als fractie vrij snel na het uitbrengen van het rapport een persbericht uitgebracht. Later zou blijken dat wij dit als enige partij deden. In dit persbericht hebben we helder aangegeven dat het duidelijk mag zijn dat de SGP ontoelaatbaar gedrag in het buitengebied van Ede net zo min kan en wil tolereren als in Ede-stad.Maar ook hebben we aangegeven dat de conclusie van het rapport dat ‘de gemeentelijke zorg over het ontstaan van een machtsvacuüm in het buitengebied niet ongegrond lijkt’ veel te ver gaat. Dat doet immers geen recht aan verreweg het grootste deel van ons buitengebied. In dit persbericht is ook aandacht besteed aan de betreurenswaardige – want oppervlakkige – en terugkerende vergelijking tussen radicale moslims en orthodoxe christenen. Ook hebben we aandacht gevraagd voor de beeldvorming over de Marokkaanse gemeenschap in Ede. Over het algemeen geldt dat het merendeels keurig nette burgers van Ede zijn.Voor hen moet het ook bijzonder vervelend zijn om steeds te worden geconfronteerd met ontoelaatbare gedrag van een aantal jongeren uit hun gemeenschap. Het is onterecht om alle Marokkanen hierop te beoordelen. Daarnaast hebben we de Guido de Brès-Stichting (WISGP) om advies gevraagd. Zodat we naast politieke ook gefundeerde wetenschappelijke argumentatie voorhanden hadden. Dat is goed gelukt. Binnen korte tijd heeft het wetenschappelijk instituut ons van goede adviezen voorzien. Als fractie hebben we dat enorm gewaardeerd. Tot slot hebben we de oproep gedaan om een platform op te richten om in ieder geval er voor te zorgen dat we mèt elkaar praten in plaats van óver elkaar.

Hoe kijken jullie terug op dit dossier en op de rol van de SGP-fractie daarin?
Naast alle kritiek moeten we niet vergeten dat het rapport ons ook een spiegel voorhoudt. Feilloos wordt gewezen op de al dan niet oogluikende acceptatie van zwartwerken, drankketen waarin kerkelijke jongeren zich bezatten, gezagscrisis en de vooringenomen houding ten opzichte van allochtonen. Er is dus nog wel wat huiswerk te doen voor het thuisfront, de scholen en de kerken. Maar ook voor de overheid.Want als het gaat om het vertrouwen in de overheid, dan moet diezelfde overheid ook de hand in eigen boezem steken en zich afvragen of dat vertrouwen niet door haar eigen handelen mede geschaad is. Over de rol van onze fractie kan ik zeggen dat ook wij leermomenten hebben.Maar het is wel juist dé SGPfractie geweest die een aantal voorstellen heeft gedaan om te komen tot oplossingen. Ook onze enthousiaste club SGP-jongeren heeft de mouwen uit de handen gestoken. Onlangs hebben zij in de wijk Veldhuizen een drukbezochte avond georganiseerd onder de titel ‘Langs elkaar of met elkaar? De omgang tussen platteland en stad’.

Is te verwachten dat het onderwerp een rol gaat spelen bij de a.s. gemeenteraadsverkiezingen?
Het blijft lastig in te schatten of dit onderwerp prominent zal gaan spelen tijdens de komende verkiezingen. Ik denk van niet,maar uit eigen ervaring zeg ik er wel bij: zeg nooit nooit in de politiek! Wat wel een rol zal gaan spelen tijdens de verkiezingen zijn mijns inziens de koopzondagen en mogelijk ook het subsidiëren van christelijke instellingen. Dat zal zeker onder druk staan als we de nipte confessionele meerderheid niet weten te behouden.

Wat gaat de SGP met de integratieproblematiek doen in de komende periode?
We gaan opnieuw aandacht vragen voor onze motie over participatiekoppels. Deze motie hebben we in 2008 ingediend,maar we kregen daar toen geen bijval voor. Op dit moment ben ik met de PvdA in gesprek om de motie opnieuw in te dienen. Als de motie aangenomen wordt dan kunnen we daar in de breedte aandacht voor vragen.Maar ook willen we bij bedrijven in de buitendorpen aandacht vragen voor stageplekken voor allochtone jongeren.

Wat is jouw eigen inschatting: hebben de bewoners in de ‘buitendorpen’ over het algemeen een negatief beeld van het gemeentebestuur in Ede, zijn zij meer dan anderen geneigd tot eigenrichting en hoe gaat de SGP-fractie hiermee om? Ik denk dat een zekere kern van de bewoners van de buitendorpen een negatief beeld heeft van de (gemeentelijke) overheid. Nog niet zolang geleden heb ik een gesprek gehad met de middenstand van Harskamp. Dan schrik je wel van de uitspraken die worden gedaan over het gemeentebestuur.Men voelt zich vaak misdeeld en niet begrepen. Er wordt een stuk afstand ervaren. Een stuk erkenning ontbreekt. Het gemeentebestuur mag zich dat ook wel aanrekenen en de politiek ook.Want het zijn alleen de christelijke fracties in de raad die aandacht voor de buitendorpen vragen. Andere politieke partijen hoor je daar haast nooit over. We hebben in de buitendorpen ook te kampen gehad met een gebrek aan politie. Nu is eindelijk de capaciteit weer een klein beetje op peil. Als je als overheid er niet voor zorgt dat je een ‘gezicht’ hebt in de buitendorpen, dan werk je wel mee aan het in stand houden van de gesignaleerde problemen.

Wat mij verder opvalt, is dat er toch een groep ouders is die het bestaan van de drankketen probeert te relativeren. Net als andere fracties in Ede zullen wij iedere keer weer ouders voorhouden dat illegale praktijken niet getolereerd mógen worden. Als we het hebben over overheid en gezag, dan dient het zeker voor SGP-ers helder te zijn dat revolutionair gedrag ongeoorloofd is. De overheid is Gods dienares, ook als zij dingen doet die je niet aanstaan of die tegen je eigenbelang ingaan. Christenen dienen juist voor de overheid te bidden. Voor een SGP-er lijkt me dit vanzelfsprekend. Dat was zo. Dat is zo. En dat moet zo blijven.

Kunnen SGP-fracties in andere gemeenten in het land iets van de gang van zaken in Ede leren?Waar moeten SGP-raadsleden in dit verband alert op zijn?
Graag wil ik de vraag in een wat andere richting buigen: hoe staan SGP-ers in het integratieproces en hoe gaan zij om met vluchtelingen en vreemdelingen? Uit eigen waarneming weet ik dat veel SGP-ers – zo niet de meerderheid – en nogal wat reformatorische kerken – gelukkig zijn er positieve uitzonderingen - met de handen in de zakken vanaf de zijlijn het integratieproces volgen, interpreteren en bekritiseren. Vreemd eigenlijk.We hebben toch een Boodschap voor onze medemens en dus ook voor moslims? Het is van cruciaal belang dat christenen laten zien wat het Evangelie concreet betekent.Missionaire bewogenheid dus. Persoonlijk,maar ook in kerkelijk verband. Dan handelen we in lijn met wat de Bijbel ons voorhoudt en in de geest van artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis.Want als je vindt dat moskeeën in ons land niet thuishoren, dan dien je als kerkelijke gemeente wel zelf de kerkdeuren wijd open te zetten en ieder mens welkom te heten!


Samenstelling bevolking Ede
Ede - met ruim 107.500 inwoners - behoort tot de dertig grootste gemeenten van ons land. Een kleine 40% woont in één van de zes buitendorpen (Wekerom, Harskamp, Otterlo, Lunteren, Ederveen en Bennekom), de rest in Ede-stad. Zo’n 14% van de inwoners is allochtoon.Veel allochtonen (waarvan 2,2% Marokkaans en 1,9% Turks) wonen in de wijk Veldhuizen. In totaal wonen er meer dan 200 nationaliteiten in de gemeente Ede.

Marokkaanse gemeenschap in Ede
De Edese wijk Veldhuizen kreeg op 11 september 2001 wereldwijde aandacht. CNN meldde dat Marokkaanse jongeren feest vierden over de aanslagen op hetWTC-gebouw. Later bleek het om ongenuanceerde berichtgeving te gaan. Maar toch, de Marokkanen in de Edese wijk stonden op de kaart. De laatste twee jaar is de wijk er niet op vooruit gegaan. Een kleine kerngroep Marokkaanse jongeren teistert de wijk. Brandstichting en vernielingen zijn schering en inslag. Dat liep dit jaar zo ver uit de hand dat burgemeester Van der Knaap zijn ‘tanden’ liet zien. Hij kondigde een samenscholingsverbod af en een verblijfsontzegging. Terecht waarschuwen de onderzoekers dat opgepast moet worden voor mogelijke gettovorming.

Geconstateerd is dat er in Ede slechts acht jongeren zijn die het salafisme aanhangen. ‘Dat zijn goed opgeleide Marokkaanse jongens die heel bewust bezig zijn met religie, maar zich niet afzetten tegen de Nederlandse maatschappij. Ze hebben hun weg hier gevonden.’Wel concluderen de onderzoekers dat verschillende factoren, zoals ‘weinig erkend voelen’, de stigmatisering van ‘overlastgevende Marokkanen’ en relatieve (kans) armoede, het risico op maatschappelijke afzijdigheid versterkt. Het kan zelfs een voedingsbodem leggen voor polarisering en radicalisering. De problemen in de wijk Veldhuizen zijn dieper geworteld dan vormen van vandalisme en criminaliteit. De onderzoekers: ’Hoewel verdergaand onderzoek nodig is om e.e.a. goed in beeld te krijgen, concluderen we dat er geen verband is tussen vandalisme/criminaliteit en religieuze radicalisering.Waarbij wel een waarschuwende vinger wordt geheven, dat de accumulatie van risicofactoren op termijn processen van polarisatie en radicalisering kunnen versterken.’

Leefgemeenschap buitendorpen Ede
De buitendorpen van de gemeente Ede zijn over het algemeen hechte (kleine) kernen. Een christelijk volksdeel stempelt daar de samenleving. In welhaast iedere vereniging op maatschappelijk vlak zijn mensen uit de kerkelijke achterban actief. De onderzoekers over de buitendorpen: ‘Kenmerkend voor het buitengebied is dat veel mensen de stad Ede als ver weg ervaren. Het is moeilijk te duiden of de geslotenheid in het buitengebied voortvloeit uit een plattelands- of uit een structurerende kerkelijke cultuur. Daarbij komt dat er ook in het buitengebied verschillen zijn: niet alle inwoners zijn kerkelijk en er is een verschil tussen de bewoners van dorpskernen en bewoners van het platteland. De zorg van de gemeente voor het ontstaan van een machtsvacuüm vindt zij niet ongegrond, wijzend op de vasthoudendheid om drankketen in stand te houden.’ In het onderzoek blijkt uit gesprekken met jongeren dat de omvang en aard van interculturele confrontaties beperkt blijft tot een negatieve spanning tussen 'Lonsdalers' (groep van zo’n dertig jongeren uit Bennekom en Ede-Zuid) en Marokkaanse jongeren als ze elkaar treffen op school, na schooltijd en op het Museumplein. Een verscherping van de polarisatie tussen beide groepen is lopende het onderzoek niet vastgesteld. In de buitendorpen doen veel geruchten de ronde over racistische incidenten en vechtpartijen. Hoewel uit het onderzoek blijkt dat bij jongeren en volwassenen de opvatting heerst dat buitenlanders “niets in de buitendorpen te zoeken hebben” zijn er geen feiten gevonden die de geruchten bevestigen. In de praktijk blijken groepen elkaar niet op te zoeken om geschillen uit te vechten. Eerder leeft men langs elkaar heen. Wel nemen de onderzoekers het woord ‘keukentafelracisme’ in de mond. Hiermee bedoelen ze dat jongeren ongenuanceerde meningen van ouders over allochtonen overnemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen