Kiezerstrouw en stemmenwinst hartverwarmend

Hoeveel zetels gaan ze halen? Alle ogen waren vooraf op de BBB gericht. De prognoses lieten al zien dat de stemmenwinst voor deze partij enorm zou zijn. BBB overtrof zelfs de verwachtingen. In alle provincies werden ze de grootste partij. In de Eerste Kamer lijken ze op zeventien zetels uit te komen. Wat gaat de SGP merken van de opmars van de BBB? Dat was een tweede vraag die speelde. Gaan veel SGP-stemmers dit keer voor de BBB? Gaan we zetels verliezen en hoeveel? Allicht zijn er ook stemmers die in 2019 voor de SGP gingen en nu voor de BBB gekozen hebben. Toch bleek de kiezerstrouw opnieuw hartverwarmend.

Stemmen Per Provincie

In alle provincies waar de SGP meedeed, werd stemmenwinst behaald. Het aantal stemmen steeg het meest in Zuid-Holland: maar liefst 4.772 meer. Maar Drenthe springt er ook uit met 39,1% extra stemmen ten opzichte van vier jaar geleden! 5.109 stemmen waren genoeg geweest voor een Statenzetel. Ook Groningen is vermeldenswaard. Daar deed de SGP voor het eerst mee en behaalden we 3.181 stemmen. Dat is nog meer dan het aantal tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 (2.912), terwijl de opkomst toen fors hoger lag. Ook dat biedt hoop voor de toekomst. Nederlandse kiezers in het buitenland konden dit jaar voor het eerst stemmen voor de provinciale verkiezingen. Dat kostte vaak meer moeite dan slechts naar het stembureau lopen. Toch behaalden we ook daar een mooi stemmenaantal: 542.

In Noord-Holland, Limburg en Friesland deden we dit keer niet mee. Velen in die provincies hadden graag op de SGP gestemd. Hopelijk kan dat een volgende keer wel! In Noord-Brabant hadden we een gezamenlijke lijst met de ChristenUnie. Daar verloren we helaas 2.094 stemmen. Toch haalden de CU/SGP daar één zetel, hoewel het slechts 670 stemmen scheelde.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 was de opkomst 78,71%, terwijl de opkomst bij deze verkiezingen beduidend lager lag. Daarom is het opvallend dat in vier provincies het stemmenaantal van de SGP maar net onder dat van de landelijke verkiezingen ligt. In Groningen, Drenthe, Utrecht en Zeeland behaalden we in 2023 zelfs meer stemmen dan in 2021. Er is duidelijk sprake van een positieve trend die hopelijk doorwerkt in volgende verkiezingen.

Gemeentelijk Beeld

Een analyse is niet compleet zonder een overzicht van de gemeente met de grootste stemmenwinst. Barneveld, Molenlanden en het Groningse Westerkwartier bezetten dit keer de top drie. De overige toptiengemeenten staan in tabel 1. Maar helaas, waar sommige gemeenten winnen, verliezen anderen. Overigens vallen de verliezen per gemeente mee. De laatste gemeente in de top tien behaalde slechts negenentwintig stemmen minder dan in 2019. Wat wel hoopvol stemt, is dat in zowel Vijfheerenlanden als in Utrechtse Heuvelrug het stemmenaantal in maart hoger was dan bij de Kamerverkiezingen in 2021.

Daar lijkt de weg omhoog dus weer te zijn gevonden. In ongeveer de helft van de gemeenten waar we als SGP een eigen lijst hadden, behaalden we bij de afgelopen Statenverkiezingen (PS23) meer stemmen dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 (TK21). En dat terwijl de opkomst in 2021 veel hoger lag dan in 2023. Veenendaal spant daarbij de kroon met 418 stemmen meer. Dat was overigens precies de gemeente die nodig was voor een extra Utrechtse Statenzetel. En of we die extra zetel zouden krijgen, was nog lang erg spannend. Veenendaal had wat problemen met het tellen van de stemmen, waardoor de uitslag pas donderdagavond laat binnendruppelde. Maar de uitslag was heel positief, waardoor de extra SGP-zetel in de Staten van Utrecht binnengehaald werd. Maar ook Bunschoten, Twenterand en Krimpenerwaard behaalden fors meer stemmen. En zo zijn er nog tal van andere gemeenten waar het aantal stemmen in 2023 hoger lag dan in 2021. In tabel 4 ziet u de top tien.

Eerste Kamer

In de weken voor de verkiezingen is er voortdurend op gehamerd: de stem voor de Provinciale Staten telt dubbel!

De Eerste Kamer wordt namelijk door de Statenleden uit de provincies gekozen. Op 30 mei D.V. is het zover. In principe stemmen Statenleden op ‘hun’ partij. Op die manier wordt de Provinciale stem vertaald in een Eerste Kamerzetel. Niet elk Statenlid telt even zwaar mee ¹ ; een Statenlid uit Noord-Holland vertegenwoordigt meer inwoners dan iemand uit Friesland. Elke provincie telt voor een bepaalde waarde mee, die opgeteld het onafgeronde zetelaantal bepalen. Daarna worden de restzetels verdeeld. Dat zijn er dit keer acht. Dit gaat via een ingewikkelde rekenmethode op basis van de grootste gemiddelden. De kans bestaat dat de SGP twee zetels in de Eerste Kamer behoudt. Maar dat blijft tot de uitslag op 30 mei nog heel spannend.

Verkiezingen Europees Parlement

In 2024 staan de volgende verkiezingen gepland, dit keer voor het Europees Parlement (EP). Zoals u wellicht weet, doet de SGP dit keer met een eigen lijst mee. Bert-Jan Ruissen is recent voorgedragen als lijsttrekker. Voor een zetel in het Europees Parlement zijn uiteraard veel meer stemmen nodig dan voor een zetel in de Tweede Kamer. Toch laten de recent gehouden Provinciale Statenverkiezingen zien dat de SGP bij de EP-verkiezingen kans maakt. Er zijn circa 180.000 stemmen nodig voor een EP-zetel. Maar bij verkiezingen voor het Europees Parlement is de opkomst een stuk lager - helaas ook onder onze achterban. De boodschap is daarom glashelder: ga ook in mei 2024 naar de stembus! Als alle SGP’ers dat doen, kan Bert-Jan Ruissen uw SGP-stem in Brussel blijven laten horen.

Wat Betekent Deze Uitslag?

Ondanks de opschudding van de Nederlandse politiek steeg het aantal stemmen en zetels. De goede verkiezingsuitslag legt overigens ook een grote verantwoordelijkheid op onze SGP-Statenleden en gedeputeerden. Die warme trouw van onze achterban geeft moed en stemt tot dankbaarheid.

Dat een nieuwkomer in alle provincies de grootste partij is geworden, werd nog niet eerder vertoond in de Nederlandse politiek. De aardverschuiving die de BBB-kiezers op 15 maart hebben veroorzaakt, is nog groter dan die van de LPF (Lijst Pim Fortuyn) in 2002 of FvD in 2019. De trend dat het kiezerscorps steeds beweeglijker wordt, was al eerder zichtbaar, maar lijkt zich nu verder door te zetten.

De herkomst van de BBB-kiezers laat dat ook zien. Bijna de helft van het BBB-electoraat stemde bij de laatste landelijke verkiezingen op VVD, PVV of CDA, maar ook kiezers van D66, PvdA, FvD, CU, SP en SGP zijn naar de BBB overgestapt. In veel zogenoemde ‘Biblebeltgemeenten’ is BBB de grootste partij geworden, hoewel dat in verschillende SGP-bastions zoals Urk, Staphorst, Nunspeet, Tholen en Reimerswaal niet is gebeurd.

De BBB heeft haar overwinning vooral te danken aan mensen die zich door de politici in ‘Den Haag’ niet gehoord en gezien voelen. Veel boeren en bewoners van het platteland weten immers niet waar ze aan toe zijn. Maar die onzekerheid speelt ook veel stedelingen parten. Laten we niet over het hoofd zien dat een derde van de BBB-aanhang in een stad woont. Boeren én burgers hebben behoefte aan perspectief. Dit betekent dat een politieke partij niet zonder een heldere visie en degelijke uitgangspunten kan. Een bestuur dat blind afkoerst op rationele doelen mist bezieling en draagvlak. Daar lopen kiezers bij weg. Of ze komen niet eens naar de stembus.

De komende tijd zullen de coalities in de provincies worden gevormd. De BBB heeft daarin de voortrekkersrol. Hopelijk gaat de regeringscoalitie in ‘Den Haag’ – met steun van PvdA en GroenLinks – niet stug door op de ingeslagen weg. Dat zou niet alleen weinig respectvol zijn ten opzichte van de kiezers. Het zal het vertrouwen in ons democratisch bestuur nog verder ondermijnen. Wat iedere politicus en bestuurder nu vooral nodig heeft, is wijsheid, inzicht, gezond verstand en gevoel voor rechtvaardige verhoudingen. Die komen niet uit de lucht vallen, al komen ze wel van Boven. En dat niet alleen, ook voor de goede uitslag van de verkiezingen mogen en moeten we allermeest God danken.

Waterschapsverkiezingen

Op 15 maart werden ook de verkiezingen voor de waterschappen gehouden, de oudste bestuurslaag van Nederland. De SGP had in zeven waterschappen een eigen lijst. In nog eens vijf waterschappen deden we samen met de ChristenUnie mee. Ook hier was de uitslag positief! We wonnen vier zetels in evenzoveel waterschappen. In Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden doen we onze intrede in het algemeen bestuur.

In waterschappen waar we samen met de ChristenUnie een lijst hadden, verloren we helaas twee zetels. In zowel Rijnland als Delfland wordt het SGP-geluid de komende jaren vertolkt door CU-leden van het algemeen bestuur.

¹ Zie uitleg “Verkiezingen van de Eerste Kamer”, pagina 11, De Banier, december 2022

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen