Boekbesprekingen

S.A.C. Hoogendijk – Wees Gij mijn Gids, Uit het leven van Elizabeth West. De Banier – Apeldoorn, 2024, 237 blz., € 19,95.

Dit boek bevat een beschrijving van het geestelijk leven van Elizabeth West (1672-1715) uit Edinburgh (Schotland) aan de hand van dagboekfragmenten met verbindende tekst. Het eindigt abrupt met haar huwelijk in 1709 omdat waarschijnlijk haar verdere aantekeningen verloren zijn gegaan. Als vroom meisje werden haar zielsogen geopend onder een preek van ds. G. Meldrum (1634-1709) over Jozua 24:15: Kiest u heden, wie gij dienen zult. ‘Hij was ook de predikant onder wiens prediking ik Christus heb mogen aannemen’ (p. 157). Hij heeft haar ook geadviseerd haar ervaringen op te schrijven. Uit haar dagboek leren we Elizabeth, een eenvoudige dienstbode, kennen als een maatschappelijk en kerkelijk betrokken jonge vrouw met een nauw gebedsleven; regelmatig ging ze samen met vriendinnen in gebed of trok zich terug in de eenzaamheid in de natuur. De Heere heeft verschillende predikanten willen gebruiken om haar nader onderwijs te geven. Elizabeth beschrijft veel avondmaaltijden (in Schotland enkele dagen) in Edinburgh, maar ook vaak in verschillende dorpen in de omgeving. Regelmatig mag ze hieronder een zegen ontvangen. Het gebeurt ook dat ze niet aangaat of dat alles duister blijft. ‘Hoewel ze deelneemt, neemt ze zichzelf waar als ongevoelig, levenloos en verhard’

(p. 147). Het geestelijk leven van Elizabeth wordt gekenmerkt door op- en neergang. ‘In het begin van het vervlogen jaar woonde ik als het ware in de buitenwijken van de hemel, maar daarna als het ware op de grens van de hel’ (p. 104). Herhaaldelijk lezen we klachten over overheersende (boezem)zonden, ongeloof, atheïsme, ontrouw, buitengewone dodigheid, enz., ja zelfs een periode van ca. acht maanden geestelijke duisternis. Op verschillende plaatsen geeft ze een rijk getuigenis van de hoop die in haar is. ‘Hierin (Ezech. 16; wv) werd mijn toestand beschreven. (…) Ik zag levendig dat Gods liefde in Christus aan mij, arme onwaardige, was geschonken. O, hoe verlangde ik ernaar om met Christus te zijn zonder ooit van Hem te scheiden en waar mijn lichaam der zonde en des doods mij niet meer zal verontrusten!’ (p. 182).

Elizabeth West leefde in een tijd van een rijk geestelijk leven in Schotland, hoewel er veel kerkelijke spanningen waren. Mocht het lezen van dit boek tot jaloersheid verwekken en de geestelijke armoede doen zien wanneer men nog voor eigen rekening leeft. Anderzijds dat het tot troost mag zijn van degenen die zich (enigszins) in het geestelijk leven van deze Schotse vrouw herkennen.

Rosaria Butterfield, Vijf leugens ontmaskerd, Bijbelse waarheid in een postmoderne tijd. De Banier – Apeldoorn / Bijbels Beraad m/v, 359 blz., 2024, € 27,95. (paperback)

De voormalige lesbische, feministisch-activistische hoogleraar Engels Rosaria Butterfield weerlegt op Bijbelse gronden in dit boek vijf leugens: 1) Homoseksualiteit is normaal, 2) Het is beter om een spiritueel mens te zijn dan een Bijbelgetrouw christen, 3) Feminisme is goed voor de wereld en de kerk, 4) Transgenderisme is normaal en 5) Bescheidenheid en eerbaarheid zijn een achterhaalde last die mannelijke dominantie dient en vrouwen inperkt. Haar eigen levensgeschiedenis is erin verwerkt. Door contact met een predikantenechtpaar is ze tot inkeer gekomen. Het was voor haar een grote schok om te beseffen dat haar lesbische gerichtheid echt een zonde was. De verschillende voorbeelden die worden aangehaald zijn soms onthutsend. In de gesprekken valt de parate, gepaste Bijbelkennis op; een spiegel voor ons. De auteur citeert regelmatig puriteinen zoals Burroughs, Owen, Watson, enz. Desalniettemin wordt ervan uitgegaan dat alle christenen in de kerk wedergeboren zijn, wat blijkt uit hun nette, Bijbelse levenswandel, enz. ‘In het Evangelie hebben we een Verlosser Die de straf voor ons heeft betaald’ (p. 54). ‘We moeten ons dapper aan Christus vastklampen’ (p. 56). ‘Wij die de Heere liefhebben’ (p. 229). De auteur heeft een directe stijl en kan haar standpunt inzake de Bijbelse plaats van de vrouw helder verwoorden. Ze steunt ook de mening over sociale media, zoals verwoord in verschillende Amerikaanse boeken: ‘Sociale media gebruiken ons, bedriegen ons, leiden ons af, laten onze relaties uiteenvallen en bederven onze zeden. (…) We zijn alleen maar bezig met onszelf en wat andere mensen ervan vinden’ (p. 308, 309). Niet altijd is de betekenis van woorden als oedipuscomplex, metanarratief, enz. erbij vermeld; soms staat het er tussen haakjes achter.

In het ‘Woord vooraf’ geeft Butterfield aan voor wie dit boek bestemd is, namelijk a) ‘voor christenen, vooral voor vrouwen, die zich niet schamen voor de leer van de Bijbel, b) voor mensen die weten dat het huwelijk tussen een man en een vrouw heilig is en dat je daar niet mee kan sjoemelen ter wille van de grillen van de cultuur, c) voor christenen met geliefden die vastzitten in homoseksuele relaties en transgenderverwarring en d) voor christenen die zich niet schamen voor de Bijbel en wat daarin geleerd wordt over de rol en de roeping van vrouwen’ (p. 17, 18). Met inachtneming van de ‘Amerikaanse stijl’ (American style) om bepaalde zaken te verwoorden, voor de genoemde doelgroep en verdere geïnteresseerden aanbevolen.

Prof. G. Wisse, Drie gezellinnen op pelgrimsreis. Gebr. Koster – Barneveld, 138 blz., 5 e herziene druk, 2025, € 18,50.

Prof. G. Wisse (1873-1957) is niet alleen bekend door zijn tijdredes, maar ook door verschillende inhoudsvolle boeken. Van ‘Drie gezellinnen op pelgrimsreis’ is na de 1 ^e druk in 1941 inmiddels de 5 ^e herziene druk verschenen. Bij de herziening is de Wissiaanse stijl zoveel mogelijk behouden waarbij woorden als bijvoorbeeld ‘verstandsacten’ en ‘keurzinnig’ (in noten aangegeven) door synoniemen of omschrijvingen vervangen zijn. De noodzakelijke gezellinnen geloof, hoop en liefde vormen, volgens Wisse, ‘het wezen, de inhoud, de openbaring, de kracht en de geur van de godzaligheid’ (p. 11). ‘Het geloof is de wortel, de hoop is de stengel en de liefde is de eeuwig bloeiende, geurende roos’ (p. 132).

De weg der bekering, de pelgrimsreis, wordt Schriftuurlijk-bevindelijk beschreven. Duidelijk wordt aangegeven dat het ‘buiten hoop’ moet worden, of op een andere plaats geformuleerd als ‘het ondertekenen van mijn doodvonnis’ (p. 20). ‘Als het buiten hoop wordt, ziet de ziel de onmogelijkheid in zichzelf, allereerst in haar zelfgemaakte vroomheid, om daaruit heil te verwachten. Dan ontvalt alle hoop geheel. (…) Dan wordt Jezus Christus en in Hem alle beloften Gods tot een geheel enige verwachting’ (p. 61). Wisse waarschuwt om van ontvangen weldaden een rustbed te maken. Noodzakelijk is ‘nauwgezette zelfbeproeving om naar het Woord en bij het licht van Gods Geest de beleefde zaken van onze ziel op hun juiste waarde te schatten. Dit kan zelfs een zeer belangrijk en daarom aanprijzenswaardig middel geacht worden om vorderingen in de genade te maken’ (p. 114, 115). Gewezen wordt op het verschil tussen ‘schijn en zijn’ en ‘valse en ijdele hoop’. ‘Er wordt wat geroofd en gestolen! Namaakwerk is niet kieskeurig en blaast al spoedig de bazuin van het feest der nieuwe maan, hoewel er niets is dan duisternis’ (p. 57). ‘Bovendien zal alle grond buiten Christus meer dan teleurstellend zijn, omdat zelfs onze gestalten, tranen, gebeden, afzonderingen, rechtzinnigheid en alles wat het vroom doende vlees maar kan bijbrengen – buiten het in Christus Jezus als Borg en Zaligmaker ingeplant zijn – ten enenmale tekort zullen schieten, ja, ons oordeel zullen verzwaren’ (p. 135).

Gelet op wat er momenteel binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken plaatsvindt, zal slechts een klein deel binnen dat kerkverband de inhoud van dit boek van een hunner voormalige predikanten en hoogleraren, nog kunnen waarderen. Met instemming hebben we dit boek over de pelgrimsreis van een ware christen door dit Mesech gelezen. Daarom van harte aanbevolen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen