Flakkees� afd. Holl. Mij. van Landbouw nam de nieuwe pachtwet onder de loupe

De eerste spreker was ir. J. de Hoog over „De nieuwe pachtnormen", die in december zijn afgelcondigd. Deze zullen gelden bij de pachtnormen die de Grondkamer stelt. Tot nog toe waren ze niet bindend, formeel zeggen ze dus niet veel voor de nieuwe pachtwet komt Voor koopprijzen van land- en tuinbouwgrond zijn ze wel bindend, dit maakt het wel ingewikkeld.

Voor een goed begrip trok spreker een vergelijk met de oude en nieuwe normen en bezag als het voornaamste voor Flakkee de „Zeekleigronden met akkerbouw en gemengd bedrijf."

Uit onderstaand staatje valt voor deze grondsoort te zien welke richtlijnen voor de beoordeling van de pachtovereenkomsten zijn gesteld:

Kwaliteitsklasse I II III

a. klei-en zavelgronden 190 160 140

b. zware kleigronden of kleigronden met een mindergoede structuur 140 120 100

c. zeer lichte zavelgronden 120 90 70

Kolom I geldt voor land in de hoogste kwaliteitsklasse; II gemiddelde kwaliteit en III voor land in de minste kwaliteitsldasse. In geval de externe produktie omstandigheden afwijken van het gemiddelde, wordt voor de bepaling van de pachtwaarde een aftrek of toeslag toegepast, naar gelang ligging of verkaveling van de grond. Voor de 3 klassen hierboven genoemd bedraagt dit ƒ 40.— per ha.

Spr. ging dan na wat de verschillen zijn met de oude normen van 1953. Hij nam de kwaliteitsklasse II voor klei- of zavelgronden die bij de nieuwe norm ƒ 160— is in 1953 was dit ƒ 135.— per ha; in de lichtere gronden is een kleinere stijging. Voor de weidegebieden (veenweide) zijn de normen zowat gelijk gebleven; de normale zandgronden zijn zelfs verlaagd (van ƒ 50.— op ƒ 40.—). De betere gronden zijn dus liet meest verhoogd.

Gebouwen

Ken belangrijke wijziging is gekomen in de gebouwen sector. Voorheen waren de minder goede gebouwen ƒ 35.— per ha; en uitstekende goede gebouwen ƒ 50.— per ha. Thans geldt een gemiddelde norm van ƒ 75.— per ha, voor de betere ƒ 90.— per ha. Zijn de gebouwen extra doelmatig mag de grondkamer nóg hoger gaan dan ƒ 90.— De pacht voor de gebouwen is dus belangrijk gestegen.

Tenslotte zijn ook de pachtnormen voor de woningen verhoogd. Voor een gemiddelde woning op een bedrijf van 20—30 ha was de norm ƒ 425.— per jaar. Als maximum gold 475 per jaar. Die normen zijn nu geheel anders. Ze worden nu gegeven naar de kub. m inhoud, met een onderverdeling voor doelmatigheid.

Voor een woning van 600 kub. m geldt nu maximaal ƒ 1175.— per jaar! Dat is dus 2 maal zoveel als vroeger. Het gemiddelde komt echter op ƒ 580.— per jaar. De stijging voor de pacht van de woningen is gemiddeld SO»/» hoger geworden.

Voor een Akkerbouwbedrijf van 35 ha met goede bedrijfsgebouwen en goede woning was de oude norm ƒ 200.— voor het land, ƒ 50.— voor de bedrijfsgebouwen en ƒ 20.— voor het huis. Totaal ƒ 270.—. Bij de nieuwe norm geldt voor de grond ƒ 230.—, bedrijfsgeb. ƒ 90.— woning ƒ 30.— totaal ƒ 350.— per ha.

Het verschil komt neer op ƒ 85 — per ha hoger.. Het is wel een extreem voorbeeld; gemiddeld zal het niet zo'n vaart lopen dacht spreker maar op ƒ 50 a ƒ 60.— hoger zal men toch altijd moeten rekenen. Deze pachtprijzen zijn nog niet bindend, maar dit zal toch zeer binnenkort het geval zijn.

Deze stijging is belangrijk waarom er nog al wat deining over is in landbouwkringen.

De oorzaak

Voor goed begrip zette spr. uiteen wat de oorzaken van deze wijziging waren. De verhoging komt wel in een ongelukkige tijd concludeerde spreker. De normale kosten in de landbouw liggen toch al zo hoog.

Anderzijds stelde spr. dat er toch wel motieven waren om het te doen. Het landbouwbedrijfsleven heeft het bij monde van het Landbouwschap zelf gevraagd, n.1. niet meer uit te gaan van ae lasten, maar van de werkelijke uitgaven.

Dat de kosten zo laag bleven was ten nadele van allen; de kosten waren afgei,'^ °P de pachtprijs. De gebruikers nadden er dus schade van. De wens van w landbouwschap is slechts ten dele ingewilligd; Uit dien hoofde moesten ,,Lk^^'^^?*'^P'^J^^" voor de landbouw verhoogd worden.

voor de akkerbouw ƒ 20.— per ha

weidegebied ƒ 40.— per ha

veenkoloniën ƒ 10.— per ha

u^ht- '^^^^ PrJJzen stegen, moesten de molx'lll". °°^ omhoog, hoewel spr. W T^'^®* ^'^ ^^» ^^^ laatste wat mannfpt ;.?®- noodzakelijkheid wUde spr. SJ??;^^twisten; wel de mate waarin de garantie-prijzen. Voor de akkerbouw is de verhoging ƒ 20.— per ha waar echter een veel hogere pachtprijs tegenoverstaat. Dat is niet aanvaardbaar was spr.'s mening, hij noemde het onrechtvaardig en onredelijk. De minister heeft echter die bezwaren naast zich neergelegd. Spr. noemde het een bedroevende consekwentie en meende, dat voet bij stuk moest worden gehouden om er alsnog wijziging in te krijgen.

Mr. Zijp vertelde een en ander over de nieuwe pachtwet, die juist deze middag in de Eerste Kamer aan bod is. De verwachting is, dat deze wel zal worden aanvaard zei spr. wat niet betekent, dat deze direct van kracht is.

Die pachtwetgeving in Nederland is de laatste jaren bewegelijk. In 1938 kregen we de eerste nieuwe pachtwet; die het echter niet lang heeft gemaakt. In 1941 is er een „duitse" regeling, (een beetje gezuiverd in 1945) gekomen, die nog steeds geldend was.

Er is toen een commissie benoemd, en uiteindelijk is deze wet uit de bus gekomen. De hoofdzaken zijn echter gebleven. Wat verandert er?

Het verlengingsrecht voor de pachter! Dit noemde spr. belangrijk. In '41 kreeg men verlenging voor 6 of 12 jaar. Dat is gehandhaafd ten voordele van de pachter, zó, wanneer men U een gewoon contract heeft dit automatisch gaat. Men behoeft het dan niet meer te vragen. Nu moet de verpachter opzeggen. Hij moet dat uiterlijk één jaar te voren doen.

Tegen die opzegging kan de pachter binnen één maand in verzet gaan bij de pachtkamer. Doet de verpachter niets, loopt de pacht normaal door. De verpachter behoeft niets te vragen.

Een tweede punt in het belang van de pachter is, dat het wel eens wordt afgewezen, met het motief dat hij het zelf gaat gebruiken. Achteraf blijkt soms, dat hij het weer verhuurd. Daar was tot heden niets aan te doen. Nu is de verpachter voor zijn motief verantwoord; de pachter kan dan een eis tot schadevergoeding indienen. Deze nieuwe clausule zal machinaties op dit gebied tegen gaan.

Op 't ogenblik was het ook mogelijk op korte tijd land te verhuren met toestemming van de Grondkamer b.v. voor 5 jaar. Hier zijn vaak juridische ongelukken uit voort gekomen. In de toekomst kan ook verlenging aangevraagd wanneer verhuurd is voor 2, 3 of 5 jaar (niet voor één jaar). Verlengd kan worden b.v. wanneer iemand verloofd was 3 jaar pacht kreeg, maar niet trouwt, voorheen kwam de pacht dan weer aan de eigenaar. Dat is nu niet het geval. Er zal dus minder op korte termijn worden gepacht.

De landbouwkundige toetsing

wordt ook anders. De pachtwet wil de minister hanteren voor het „structuurbeleid". In feite betekent dit geleidelijk aan terugdringen van de kleine boer. Opruiming van de kleine bedrijven dus. Verder bedoelt men met dit woord goede ontwaterde grond enz. Dit wetsontwerp van minister Mansholt Is niet veel terecht gekomen. De Tweede Kamer heeft de ex-minister hiervoor flink op z'n kop gezeten. Deze minister had er ook in willen hebben, als een bedrijf onvoldoende werk had voor één ondernemer, dan opruimen. Dit is niet doorgegaan. Wel is gebleven dat de Grondkamer bevoegd is na te gaan of door die pacht een nieuw, te Idein bedrijf ontstaat. Als het bestaat, mag de Grondkamer er niets aan doen. Nu mag de Grondkamer het afkeuren, al behoeft hij het niet te doen. Spr. vond dit punt ongelukkig. Hij noemde het een „machtbepaling."

In de tweede plaats bezag spreker het amendement, houdende dat wanneer een stuk land los wordt verpacht, de Grondkamer mag nagaan of het bedrijf het wel nodig heeft. Is er een kleiner bedrijf, die het méér nodig heeft, kan de Grondkamer het daaraan toewijzen. Hier kan de Grondkamer dus actief ingrijpen. Het streven kan goed zijn maar spr. vond ook dit een ingrijpende bepaling.

De pacht in ruilverkavelingsgebieden mag niet minder doelmatig worden, m.a.w. het gedeelte in gebruik zijnde grond mag niet kleiner worden. De verkavelende gebieden komen dus onder een strengere regeling, t.o.v. de landbouwkundige toekomst.

Pachtoverneming

Pachtovememing is ook belangrijk. Momenteel, als de pachter overlijdt, loopt de pacht door bij de erven. Die regeling is min of meer zo gebleven; alleen is het thans zo, dat alleen de erven in de rechte lijn verdere pacht kunnen aanvragen. Daarnaast, wanneer de vader oud is en de pacht laat doen door zijn zoon — heeft men gesteld, wanneer de pachter 65 jaar of invalide is, die vader het recht heeft de pacht over te doen aan zijn zoon. Op conditie dat die zoon acceptabel is (wat het werk betreft) voor de verpachter. Hier ligt wel in, dat er een verjonging kan komen in de boerenstand. Spr. vond dit wel een nieuwigheid die van belang Is.

Onderverhuur heeft men geschrapt; het betekent, dat de pacht voortaan van lund op kind kan overgaan, mits de grond goed wordt behartigd. Wordt het niet goed gebruikt en verwaarloosd, (wat moeilijk bewijsbaar is) kan de pachtkamer — de kantonrechter en zijn twee bijzitters — een onderzoek instellen. Vraagt de verpachter dit aan, wordt een rapport opgemaakt en zo wel aan pachter als verpachter toegezonden. De pachtkamer geeft dan richtlijnen tot verbetering; wordt daar niet aan voldaan, kan de pacht worden ontbonden.

Mondelinge pachtovereenkomsten, die nog al veel voorkomen ook daarmee wordt het anders. In die nieuwe wet gelden ze voor onbepaalde tijd en zijn ze niet opzegbaar. Het recht van de pachter blijft, om bij de Grondkamer schriftelijke vastlegging te vragen. De Grondkamer behoeft de pachttermijn niet meer te laten terugwerken en kan direct de datum laten Ingaan voor 6— 12 jaar.

Over de pachtnormen waarover Ir. de Hoog gesproken had zei spreker nog dat de redelijke winst vastlegt in de pachtnormen. De Grondkamer kan zich niet meer beroepen om de pacht te verlagen, voortaan kan alleen gesproken worden van een niet juiste taxatie, waarop men zich dan wel kan beroepen.

Wat kan men tegen deze nieuwe pachtnormen doen? stelde spr. de vraag. Er is een commissie voor pachtprijspeil, een nieuw orgaan, dat ten deze advies geeft. We hebben bovendien een lieuwe minister van landbouw, die andere meningen heeft dan zijn voorganger. Het spel zal nog wel eens worden gespeeld.

Spreker concludeerde dat de nieuwe pachtwet moeilijk leesbaar is. Een voordeel voor notarissen en advokaten! Wel stelde hij dat de rechten van de pachter zijn verstevigd en ook met de verpachter op enkele punten meer rekening is gehouden.

Op deze twee redevoeringen volgde een levendige discussie. Er bleken tal van vragen op dit terrein te liggen, meer dan dat er in het tijdsbestek dat er voor stond konden worden afgewerkt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen