De Reformatie op Goeree-Overflakkee

NIEUWE TONGE

(12)

Betekenis van de naam

Het aardrijkskundig woordenboek van Van der Aa geeft ons het volgende relaas: De oorsprong van de naam van dit dorp is onbekend. Sommigen hebben gegist of de naam Tonge wellicht afkomstig is van de gedaante der platen van Oude- en Nieuwe Tonge vóór de bedijking. Ook wil men de oorsprong vinden in het woord landtong.

Onder de naam Tonge was deze grond reeds bekend in het jaar 1420. Bij het begin der stichting werd het dorp De Nieuwe Tonge genoemd, maar dat was eerst de naam van Oude Tonge. Toen er een Tonge bijkwam, werd de eerste die eerst nieuw was, nu oud, en bij latere bedijking van het tweede stuk grond, werd dit stuk voorgoed Nieuwe Tonge genoemd. Het eerste stuk grond was dus bekend in 1420.

Iets dergelijks hebben wij in de provincie Groningen met Tange (tonge) — Alteveer. Het oude veer bij de landtong. De tweede naam van dit dorp was Nieuwerkerk.

Het kerkgebouw

De voorlopige lijst van Monumenten 1915 beschrijft onder anderen de kerkgebouwen. Daar lezen wij de volgende gegevens:

De kerk was gewijd aan de Heilige maagd en is een bakstenen gebouw uit het eerste kwartaal van de XVIe eeuw. Het bestaat uit een éénbeukig schip, dat inwendig omstreeks 1831 is vernieuwd. Het heeft een dwarspand en een ""'/lo gesloten koor, dat in 1723 gedeeltelijk is afgebrand. Dit werd reeds 10 december weer aanbesteed.

Aan de noordkant van het schip der kerk is een toegang met omlijsting uit 1777. Inwendig bevindt er zich een houten gewelf uit 1831. Hierin is nog één oude balkneut met druifversiering. Het koor is na 1723 van een vlakke zoldering voorzien.

Het gebouw heeft een westtoren, ten zuiden waarvan een doopkapel, waarin de sporen van een piscina en een gedichte toegang naar de kerk. (Een piscina is eigenlijk een visvijver, maar dit woord wordt ook gebruikt voor kuip of vont.)

De toren is in 1906 met gele stenen bijgewerkt en bevat de aanzet van een stenen stergewelf. Er is een kerkpoort met twee zandstenen posten naar de stijl van Lodewijk XV. Deze zijn hierheen overgebracht in 1842 van het buitenhuis „Langendam" onder Sommelsdijk.

De kerk bezit de thans gedichte piscina in de koorsluiting. Een doopbekkenhouder uit de XVIIe eeuw. Een predikantslezenaar op armstijl i XIV. Een voorlezerslezenaar uit 1 Verder zijn er zerken van 1529 ' enz.

De klok in de toren is gebarsten r, werd gegoten in 1657 door Jan p Er zijn twee gegraveerde zilvetej kers uit 1674, op een waarvan jachttoneel. Twee dito uit 1766. Bej veren blad met opschrift uit i7jj' dito schotel en borden. Tenslottj' twee tinnen kannen en een tinnen. lectebus naar de stijl van Lnd. xyi

Ziehier de leesbaar gemaakte c Het lag in de bedoeling deze voork lijst definitief vast te leggen in jj,, illustreerde prachtuitgave, wasr naar mijn weten niet veel is terecliikomen. Alleen heb ik gezien de s terende uitgave in groot formaat^ de Tieler- en Bommelerwaard.

Boers verhaalt nog, dat het intej in 1831-'32 bijna geheel is verniem Toen de burgemeester mr. S. H ,[ maet in 1842 zijn zilveren ambtsii leum vierde, schonk hij per 1 apni ijzeren hek, gevat tussen twee harjj nen palen.

In 1821 werd in het koor school ( houden.

De Hervorming r

De beide Tonge-dorpen zijn tot r gekombineerd geweest.

De eerste predikant was ds. Joad ab Horst, ook wel Horstius geno Hij bediende deze gemeente tot | Zijn naam vinden wij dus ook Oude Tonge. Kort na de eerste kit kale vergadering van 19 apnl kwam Nieuwe Tonge er ook bij.

Het pleit allicht voor deze man, wij niet veel van hem weten te vert len, daar het meestal narigheid 1 ons staat opgetekend.

Ds. A. G. Timmer

Deze zijn opvolger stond hier, 1584 tot 1607.

In deze 23 jaren was hij dikiv klassikaal kerkvisitator en afgevaai de naar de provinciale synode. Zo hij dikwijls te scheep naar Hottei Gorcum, Den Haag, Schiedam, Brt en Delft. De kerkvisitatie moest jaar in de klassis geschieden.

Er staat niet vermeld of hij inli gestorven, dan wel met emeritaat ii gaan, maar wij mogen aannemen, hij de gemeente gedurende 23 jaren trouw heeft gediend.

Geheel anders zou het gaan met beide opvolgers, die beide in kon kwamen met klassis en synode.

Over deze t)redikanten Caspar B leus en A. de la Faille Bz. de ' keer.

Maarssen. Ds. G. van der

(Wordt vervolj

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen