Een bladzijde uit de kerkgeschiedenis van Stavenisse

De vakante predikantsplaats te Stavenisse, ontstaan door het vertrek van ds. H. Bouter naar Leiden in 1958, za binnen afzienbare tijd weer vervuld zijn, doordat kandidaat L. G. Zwanenburg het op hem uitgebrachte beroep straks de 31ste predikant van Stavenisse zijn; de eerste was ds. David Aron- deaux, die er in 1616 intrede deed. De Herv. gemeente te Stavenisse is namelijk de jongst© van de ring Tholen. Bij de Reformatie van het eiland in 157 was dit dorp nog onbewoond als gevolg van de vele overstromingsrampen, die het in de 16e eeuw getroffen hadden. heeft aangenomen. Ds. Zwanenburg zal

In vergelijking met andere plaatsen heeft het kerkelijk leven in Stavenisse gedurende drie en een halve eeuw een vrij rustig verloop gehad. De predikanten van Stavenisse hebben nóch in deugden, nóch in zonden uitgeblonken en daar het juist de profeten en de zondaars, zijn die de geschiedenis vormen, zijn de meeste namen uit de kerkhistorie van Stavenisse onbekende klanken gebleven.

Een willekeurige greep in de kerkgeschiedenis van Stavenisse bewijst dat ook het gewone, weinig schokkende kerknieuws interessant kan zijn.

Ds. Rouffaer

Van 1753 tot 1777 stond te Stavenisse ds. Benjamin Rouffaer. Hij was er als kandidaat gekomen en na 24 jaar zag het er niet naar uit, dat hij de gemeente nog zou verlaten. In april 1777 ech­ ter maakte ds. Rouffaer van de kansel bekend, dat hij „ingevolge eene acte van collatie van Zijne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince van Oranje en Nassau beroepen was in de heerlijkheid Princeland onder de classis van Breda." (Prinsenland is de oude naam van het huidige Dinteloord). Enkele weken later kon men in het Kerknieuws lezen, dat „Zijn Eerwaarde die beroeping had aangenomen, zodat deze plaats staat vakant te worden.

In de vergadering van de classis Tholen en Bergen op Zoom, op 1 juli geliouden, werd ds. Rouffaer van zijn gemeente „losgemaakt" door de Weleerwaarde Heer Levinus Catshoek, predikant te Scherpenisse en „director" (consulent) van Stavenisse. Kort daarop nam ds. Rouffaer afscheid van Stavenisse met een preek over Jesaja 30 vers 20b: „Uwe leraars zullen niet meer als met vleugelen wegvliegen, maar uwe ogen zullen uwe leraars zien." Dit afscheid vond plaats voor „een grote menigte, van verre en van nabij samengevloeid" en „niet zonder smertelijke aandoening van spreker en hoorderen." (Dat is niets bijzonders; bij elk afscheid uit die tijd zijn de „veelvuldige aandoeningen" een vast punt op het programma!)

Ds. Houtman

De kerkeraad nam terstond na het vertrek van ds. Rouffaer het beroepingswerk ter hand en reeds bij het eerste beroep had men succes. Ds. Petrus Houtman van Renesse-Noordwelle, die uit een 12-tal gekozen was, nam na 14 dagen beraad het beroep „in de vreeze des Heeren" aan. Op 9 nov. 1777 bevestigde ds. Catshoek van Scherpenisse de nieuwe predikant met 1 Tim leer, volhard in deze; want dat doende, 4 : 16: „Hebt acht op uzelf en op de zult gij èn uzelf behouden èn die U horen." Ds. Houtman deed intrede met Ezra 5 : llm: „Wij zijn knechten van de is gebouwd." God des hemels en der aarde en bouwen het huis, dat vele jaren voor dezen

Over de ambtsperiode van ds. Houtman is weinig te vertellen. Hij stond bijna acht jaar in Stavenisse, toen hij een beroep ontving naar de Zeeuws Vlaamse gemeente Biervliet. Er was in die dagen nog geen sprake van richtingen in de kerk. Tegenwoordig zou het ondenkbaar zijn dat een Thoolse gemeente een predikant uit Schouwen beriep om hem later weer naar Zeeuws- Vlaanderen te zien vertrekken!

zijn afscheidspreek in Stavenisse. Na Op 17 juli 1785 hield ds. Houtman een „voorafspraak" uit Prediker 7:8: zijn begin", bediende hij het Woord „Het einde van een ding is beter dan broeders, wij bidden en vermanen U in n.a.v. 1 Thess. 4 : 1-2: „Voorts dan de Heere Jezus, gelijk gij van ons ontvangen hebt, hoe gij moet wandelen en Gode behagen, dat gij daarin meer overvloedig wordt. Want gij weet, welke bevelen wij U gegeven hebben door de Heere Jezus."

Ds. de Leeuw

In de „Boekzaal" verscheen een bericht van de volgende inhoud: „Gemerkt deze gemeente herderloos is geworden, worden de Heeren Proponenten verzocht, hunne gaven te laten horen, dewijl het Collegium Qualificatum genegen is hoe eerder hoe liever tot een beroep te komen."

De „heren proponenten", die in die dagen in groten getale op een beroep zaten te wachten, zullen er wel geen gras over hebben laten groeien! Het werd echter voor hen een teleurstelling want Stavenisse beriep uiteindelijk geen kandidaat, doch een predikant „van elders". Op 16 jan. 1786 werd een beroep uitgebracht op ds. Johannes de Leeuw, van Schellingwoude (N.-H.), die dit beroep „in de vreeze des Heeren" aannam. Ds. de Leeuw zal wel een o andere relatie in Stavenisse of op het eiland Tholen hebben gehad, want het was vroeger geen gewoonte, een predikant van zo ver te beroepen.

Ds. Catshoeli van Scherpenisse deed op vriendelijk verzoek afstand van zijn recht om als consulent de nieuwe predikant te bevestigen. Dat geschiedde op 21 mei 1786 door ds. Jac. Janssen van Oudenbosch, die tot tekst had gekozen: Joh. 1 : 6-8: „Er was een mens van God gezonden, wiens naam was Johannes; deze kwam tot een getuigenis om van het Licht te getuigen, opdat zij allen door hem geloven zouden. Hij wa het Licht niet, maar was gezonden, opdat hij van het Licht getuigen zou." De intreetekst van ds. de Leeuw was Ps 25 : 8: „De Heere is goed en recht; daarom zal Hij de zondaars onderwijzen in de weg."

Ds. de Leeuw, die vijf jaar te Stavenisse heeft gearbeid, werd bij zijn vertrek naar Roozendaal in 1791 aldus getypeerd: „Een leraar, die ons door zijn beminnelijk karakter als aangename evangeliedienst dierbaar was geworden."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen