Om alle misverstand over sedatie weg te nemen

Een definitie

Dit is het laatste nummer van Eilanden­ Nieuws in 2004. Dat biedt een goede gelegenheid om mogelijke misverstanden op te ruimen.

Het gaat mij nu om wat er in deze rubriek is geschreven over sedatie. Ik zal het hele verhaal niet ophalen. Laat ik alleen mogen benadrukken dat sedatie een geoorloofde handelwijze is, als zij volgens de daarvoor geldende definitie wordt toegepast.

Daarom eerst nog eens de omschrijving. "Diepe sedatie is het vrijwel doorlopend in slaap houden van een patiënt met als doel zijn lijden te verlichten, echter zonder het vooropgezette doel het leven te beëindigen." Ik ontleen deze definitie aan een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 1999, 25 december 143 (52). Aan deze omschrijving wordt toegevoegd; Wanneer alle mogelijkheden tot palliatieve behandeling zijn uitgeput kan diepe sedatie worden toegepast, mits de prognose op korte termijn infaust is, hetgeen wil zeggen: zich ongunstig laat aanzien.

Het gaat dus om een uiterste mogelijkheid om ondraaglijk lijden te verlichten. De pijn is niet op een andere wijze te beïnvloeden.

Geen euthanasie

Vanuit deze definitie is er een duidelijk onderscheid met euthanasie. De conclusie in genoemd artikel is: op juiste wijze toegepaste sedatie verkort het leven niet. Zie de zojuist vermelde pagina van NTG.

Hoe komt het dat sedatie in de samenleving toch soms een slechte klank heeft en zelfs als een vorm van euthanasie wordt gezien? Ik moet zelfs zeggen: dat bij toepassen van sedatie aan direct verband met euthanasie wordt gedacht?

Dat hangt ermee samen dat soms onder de naam sedatie andere handelingen dan de zojuist gedefinieerde worden verricht. Ik zal het hele verhaal van wat ik in voorgaande nummers hierover schreef, niet ophalen. Ter willen van de duidelijkheid vat ik kort samen: Er worden handelingen verricht die niet onder de definitie van sedatie vallen, maar er wel mee in verband worden gebracht. Denk aan het toedienen van hogere doseringen aan medicatie dan strikt noodzakelijk, of het ten onrechte staken van toediening van voeding en vocht om daarmee het levenseinde te bespoedigen.

Dat wekt misverstand. In zulke gevallen ­ direct of indirect ­ de term sedatie te gebruiken is volstrekt ten onrechte. Men gaat anders te werk dan volgens de hierboven weergegeven definitie van sedatie; men beoogt ook iets anders, namelijk het sterven van de patiënt.

Helder onderscheiden

Men moet hier helder onderscheiden: sedatie volgens de gegeven definitie is geen (vorm van) euthanasie. We maken er ook geen bezwaar tegen.

Er ontstaat een flinke verwarring als men niettemin de term sedatie gebruikt voor een handelwijze die wel het sterven beoogt. Laat ik het duidelijk mogen zeggen: dat is een misbruik van de term sedatie.

Dat dit misbruik plaatsvindt is helaas niet te ontkennen. Het is echter wel verwarrend. Het wekt misverstand, meer nog het maakt mensen angstig voor toepassing van sedatie volgens de boven gegeven definitie. En daarmee wordt onrust gezaaid. Het niet helder onderscheiden in het toepassen van de handelingen brengt niet alleen onzekerheid, maar ook angst mee, als gevolg waarvan mensen ook de goede, naar ons oordeel bruikbare vorm van sedatie afwijzen.

De Nederlandse Patiënten Vereniging heeft door deze verwarring vragen gekregen over haar beleid terzake van sedatie.

Naar aanleiding van mijn beide artikelen heb ik in Veenendaal op het bureau van de NPV een gesprek gehad met mevrouw A. C. van Dijk, Coördinator NPV­Consultatiepunt, en de directeur Dr. R. Seldenrijk.

Onze gemeenschappelijke conclusie was, artikelen en correspondentie overziende, dat ik het onderwerp nog een keer aan de orde zou stellen, om alle mogelijk misverstand te voorkomen. De eindredacteur had reeds eerder ingestemd met een eventueel nadere verklaring.

Die heb ik hierboven dus gegeven. Met instemming van mevrouw Van Dijk kan ik zeggen dat de NPV alleen wil spreken over en doen handelen met sedatie volgens de bovengegeven definitie.

Elke andere handelwijze, die helaas m de praktijk wel voorkomt, wijst de NPV af. Zij acht dat daarmee ingegaan wordt tegen de enig legitieme omschrijving van sedatie.

Een toetsingsliader volgens deze definitie

De NPV is met andere organisaties in gesprek om te bereiken dat sedatie alleen toegepast zal worden als men van de bovenomschreven definitie uitgaat en dienovereenkomstig handelt. Om het wat plechtig te zeggen: dan is er een toetsingskader en kan elk geval van sedatie beoordeeld worden; namelijk of er volgens deze definitie gehandeld is.

De NPV wil alleen van sedatie spreken als bovengenoemde definitie en de daarmee beoogde doelstelling wordt gevolgd, respectievelijk beoogd. Zij acht een toetsingskader nodig.

Niemand kan dan de NPV aanspreken op het gedogen of toepassen van sedatie, anders dan volgens de hierboven gegeven definitie. Ik sluit af met de titel van een artikel van Dr. Seldenrijk in Zorg (Verenigingsblad van de NPV) van 3 september 2004 ­ Sedatie is geen euthanasie, tenzij...

Ik voeg er nog een zin aan toe: Gebruik het nieuwe jaar om lid te worden van de NPV, als u dat nog niet bent. De oplage van het blad Zorg is, zo las ik in de Colofon, 75.000. Het zou mooi zijn als daar in 2005 minstens 2000 leden/abonnees bijkwamen! Op het NPV­Consultatiepunt kan een beroep gedaan worden voor meedenken bij concrete situaties.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen