Eerste Wereldoorlog

Hier in Nederland zijn we maar weinig met de Eerste Wereldoorlog bezig. Op scholen wordt liever aandacht besteed aan Wereldoorlog numero twee. Wellicht omdat Nederland daar een actievere rol in had? Of omdat die oorlog recenter is? Toch is het onterecht dat die Tweede Wereldoorlog de Eerste Wereldoorlog een beetje ondersneeuwt. Want de wereld zou er zonder die Eerste Wereldoorlog anno 2013 waarschijnlijk héél anders uitzien.

- Andere kaart

Laten we beginnen met de kaart van Europa. Vóór de Eerste Wereldoorlog was die vrij simpel. Er waren wel wat losse landen, maar een groot deel van ons werelddeel was onderverdeeld in vier grootmachten: Keizerrijk Rusland, het Ottomaanse rijk, het Oostenrijks- Hongaarse Rijk en het Duitse Keizerrijk. Allevier deze grootmachten vielen door toedoen van de Eerste Wereldoorlog uit elkaar. Ik wil niet beweren dat dat zonder de WWI nooit gebeurd zou zijn, maar de oorlog veranderde de kaart van Europa in ieder geval flink.

- Vrouwenpower!

Tegenwoordig hebben we drones en robots, maar vroeger waren voor oorlogen héél veel soldaten nodig. Met al die mannen aan het front, was er in de oorlogslanden een gebrek aan werkkrachten. Zeker omdat de oorlog werkgelegenheid met zich meebracht, onder meer in de fabrieken waar wapens en munitie werd gemaakt. Vrouwen vulden de vacatures. En dat was bijzonder: daarvoor werkten vrouwen eigenlijk nooit buitenshuis en als ze dat al deden, was het als dienstmeisje of huishoudster, zeker niet in functies die ook mannen bekleedden. De Eerste Wereldoorlog veranderde de kijk op de vrouw en zou haar in sommige landen zelfs het recht om te stemmen hebben opgeleverd.

- Samen de vrede bewaren

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwamen naar schatting zo’n negen miljoen mensen om. Zodra er vrede was bewerkstelligd, waren de wereldleiders het er wel over eens dat dit nooit meer gebeuren moest. En dus richtten ze de League of Nations, de voorloper van de huidige Verenigde Naties, op. Het was voor het eerst dat meerdere landen hun krachten bundelden om de wereldvrede te bewaren. Helaas lukte dat niet: in 1940 brak de Tweede Wereldoorlog uit en in 1946 werd de League of Nations opgeheven, om plaats te maken voor de VN. Eenzelfde organisatie die geheel niet onverdienstelijk nog altijd probeert de vrede te bewaren.

- WWII

Ik noemde ‘m net al even: die Tweede Wereldoorlog. Het was volgens verschillende historici het directe gevolg van de Eerste Wereldoorlog. Toen WWI was afgelopen, kreeg Duitsland de schuld van alles. Het land werd flink gestraft. Het moest veel geld betalen en mocht nog maar een klein legertje hebben. De Duitsers vonden het onrechtvaardig. Hitler speelde op die gevoelens in en stoomde het land klaar voor wraak: de Tweede Wereldoorlog.

- Supermacht

Anno 2013 zijn de meningen er wat verdeeld over, maar doorgaans worden de Verenigde Staten toch nog altijd gezien als de machtigste natie van de wereld. En dat heeft het land deels te danken aan de Eerste Wereldoorlog. De VS ging zich - op veilige afstand - met de oorlog bemoeien en liep door die afstand beperkte schade op. Ondertussen draaide de oorlogseconomie op volle toeren en werd er een hoop geld verdiend. Aan het eind van de oorlog was Europa verbrijzeld tot hulpeloze staatjes, terwijl de VS zich voorzichtig begon te ontpoppen als supermacht.

Het is altijd een beetje gevaarlijk, speculeren. De Eerste Wereldoorlog heeft nu eenmaal plaatsgevonden en dus zullen we nooit weten hoe de aarde eruit zou hebben gezien als die oorlog nooit zou hebben plaatsgevonden. Maar erover filosoferen is bijzonder interessant, alleen al omdat het laat zien hoe invloedrijk zo’n al bijna 100 jaar oude gebeurtenis kan zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen