VERKIEZINGSTOERNOOI

hetzelfde, MAAR ANDERS ANDERS, maar hetzelfde

Alweer vrij vroeg in de morgen na om drie uur in bed te zijn gedoken een eerste impressie over de driedaagse van de Begrotingsbeliandeling. Heet van de naald dus en niet doorbakken. Elders leest u de eerste rede van Ir. Van Dis ter gelegenheid van de begrotingsbehandeling gehouden. Over heel wat door diverse sprekers opgemerkt heeft u in de dagbladen kunnen lezen. Uiteraard kan geen verslag een volledige indruk geven van al de woorden, die drie dagen achtereen urenlang over de omheiningen van de tanden gesmeten zijn, om een uitdrukking van de oude Griekse dichter te gebruiken. In heel verre tijden, toen de bevolkingsdichtheid niet problemen opriep, gooide men naar hartelust al wat men niet gebruiken kon over de afscheiding van het erf. Of dat thans allemaal kan? De .strekking van mijn opmerking is, dat de talloze sprekers, die het over milieuhygiëne en zoveel andere onderwerpen van de aktuele politieke diskussie als gezag en orde, openheid enzovoort hadden, ook wel wat mogen doen aan üe Hygiene van het politieke debat. Ik bedoel het mentaal. Dat die nachtbrakerij of als u wilt die nachtk rake rij, om een nieuwer begrip te gebruiken, voor de lichamelijke konditie niet bevorderlijk is, behoeft na al wat hierover vroeger is opgemerkt geen betoog.

Wat ik in het vorig nummer onder Klinkende Trompetten en prozaïscher met de woorden: de verkiezingsstrijd begint, aan de orde stelde kwam uit, waarmee ik overigens niet wil beweren en bewijzen, dat ik het als een profeet heb waargenomen, want het was met twee vingers uit te tellen. Verkiezingskoorts beving de sprekers en menigeen leed zwaar aan tele-vitis. Toen de ministerpresident zijn belagers waarschuwde, dat de mensen aan de beeldbuis het vast niet op prijs zouden stellen en ongeduldig worden en denken: Laat die man - de premier - -toch uitpraten, sprong de oppositie met loodzware en diepopgespitste fundamentele bezwaren naar voren, want het was toch een recht van de Kamer om te interrumperen. Van dat recht wordt — een enkele uitzondering daargelateri - toch maar meer dan overdadig en veel minder vanuit informatieve bedoehngen gebruik gemaakt, wanneer men de hoop koestert dat alle ogen op de arena gericht zijn.

Vanzelfsprekend rolde het woord „demokratie" ook weer ettelijke keren door de vergaderzaal. Het zou een studie en diepgaand onderzoek waard zijn om het verschil tussen demokratie en demagogie bloot te leggen. Dat zou een mooi rapport en een gedegen nota kunnen opleveren, die bespreking verdiende in kombinatie met het rapport Openheid. We kunnen er van op aan, dat bij de demokratisering bij hoog en bij laag tegenwoordig heel veel demagogie te pas komt. Dat bleek ook uit de debatten. Kreten slaken, vliegjes vangen, maar voor een belangrijk geringer kontingent werden er forse lijnen getrokken. Natuurlijk doen al die incidentjes het spektakulair veel beter, doch het zet geen zoden aan de vaderlandse dijk.

Wat uiteraard het meest interesseerde was de vraag wat er volgend jaar voor kabinet uit de bus zal klauteren. Een argeloze lezer zal menen dat daarover lang niet alles vaststaat, omdat er zoveel kan gebeuren. De kiezer immers moet er nog aan te pas komen en het is nooit verstandig geweest om de huid te verkopen eer de beer geveld lag. Dat is natuurlijk wel waar, maar de aard van de strijd brengt mee dat de lijstaanvoerder zich wel in een berehuid moet hullen om het gure verkiezingspad te betreden. De accessoires - toevoegsels, bijkomstigheden - staan nog niet helemaal vast. Er was dank zij het befaamde rapport wel enige openheid, maar niet alle openheid. De openheid liet nog kombinaties open, hoewel meer in theorie dan in de praktijk. Want het bleek wel, dat Van Mierlo met zijn , , soft" dynamiet, waarmee hij PvdA en KVP wilde lijmen, géén beer had geschoten. Er lopen echter nog andere beesten rond, die men kan neerleggen in het politieke kreupelhout.

De drie konfessionele partijen zullen wel aan elkaar gekoppeld worden - al is dat een heel moeizame bezigheid, wanneer we ons dienaangaande laten inlichten door de moderne techniek. Verder bleef het, algebraïsch uitgedrukt, nog een vergelijking met veel onbekenden. De heer Geertsema van de VVD drong sterk aan op een regeer-akkoord van de vier ook thans besturende partijen, maar zijn Brittannië wordt maar niet voetstoots toegelaten tot het partijen-EEG van de Nederlandse CDU in wording. Een of andere generaal zal in dezen, evenals generaal De Gaulle destijds in de EEG toen het over de toelating van Engeland ging, het fiat moeten geven. Aan elkaar gebakken staat men in de onderhandelingstaktiek voor de kabinetsformatie zwakker. VVD en CDU hebben hier en daar de nodige verschilpunten. Het moet wel op een kompromis uitdraaien en vermoedelijk zullen de Drie hun konsessies liever niet doen zolang ze nog de kiezers op de hielen hebben. Het kabinet De Jong is geen inzet gemaakt voor de verkiezingen. Een kabinet van soortgelijke samenstelling evenwel werd door de woordvoerders van de regeringspartijen, waarbij vooral het woord van de drie konfessionele partijen interessant is, allesbehalve uitgesloten. Wat zachtjes en bescheiden zeiden ze: hetzelfde. Hetzelfde recept, doch zo lieten ze onmiddellijk met krachtig stemgeluid volgen: maar anders. Anders. Meer inspiratie, sterker figuren, ambitieuzer program. Ge hoort al de regeringsverklaring volgend jaar bij leven en welzijn. Die ligt in grote trekken al gereed. Wat had de oppositie daarvan terug? Niet veel, want het lukt niet om een stevige vuist te maken. Anders, anders smaalde de oppositie, maar: hetzelfde, precies hetzelfde, de verkalking, de ondergang, de visieloosheid en heel het verdere vokabulair dat voor ieder ter inzage ligt. We weten dus dat er nog mogelijkheden open liggen, wanneer starre onboetvaardigen nog op hun wegen willen terugtreden, maar de vergelijking zal wel een vergelijk worden en de onbekenden zullen na de verkiezingen wel de bekenden zijn.

Nog een derde opmerking tot besluit. De premier had het in zijn uitvoerige beschouwingen over gezag en orde, die echter zich rustig moeten neervlijen onder de schaduw van de Tolerantie, over gerijpte demokratieën. Tot die kategorie rekende hij uiteraard ook ons gemenebest.

Een woord of een uitdrukking kan zich vastzetten als een dwarrelend zaadpluisje en daaruit kan een beschouwing groeien. De term - gerijpt past in het evolutieklimaat. Er zijn ontwikkelingslanden. Die zijn nog zeer onrijp en groen, daar moet nog heel veel tot bloei komen. Er zijn ook diktaturen, daar is het ook niet alles, dat is naar het ons voorkomt maar halfwas. Het is een terugval, wanneer een land met eeuwenoude demokratische tradities en allures in de fase van het diktatoriale kolonelsregiem terecht komt. Dat is wel eens uitvoerig uit de doeken gedaan toen het parlementaire debat cirkelde rondom Griekenlands wel en wee. Er zijn echter ter wereld ook gerijpte demokratieën. Een groeiproces ligt achter ons en we hebben het nu fijn ver gebracht. Het is natuurlijk oppassen geblazen. Geen terugval in de diktatuur. Daarom een niet al te forse hand, vooral niet het image van de kolonel. De bazuinstoot waarmee de troonrede inzette verklonk weer wat dezer dagen. We moeten niet verstarren. De nodige soepelheid blijft geboden. Het ritselt van vruchtbare initiatieven en van waardevolle vernieuwingen en we moeten al dat kreatieve niet in de kiem smoren. Alleen wanneer sommigen het al te bont maken moet er wel iets gebeuren. De uitdrukking uit de troonrede, dat tegen bepaalde groepen krachtig zou worden opgetreden, bleef veclszins ook een vergelijking met onbekenden. Natuurlijk heeft een geheimzinnige opmerking soms meer effekt, zoals de schoolmeester dacht toen hij zei, dat er enkelen in de klas zaten, die zouden moeten schoolblijven. Dan zijn er velen zoet, hoopte hij.

Er is evenwel ook een andere kant. Daarover spreekt men in het algemeen liever niet. Men vindt dat dat deel speciaal de SGP toekomt en men wil zich liever niet op dat eigen gebied wagen. Alles uit hoofde van de demokratie en de rijke verscheidenheid in de gerijpte demokratie. Indien men zo in evolutionaire en biologische termen denkt rijst de vraag wat het volgende stadium is. We zijn immers fanatiek progressief. Wat komt er na de rijpheid? Of blijven we wanneer de wijzer dat hoogtepunt aangeeft onbeweeglijk op de top? Dat is de grootste levensvraag, waarvoor het Nederlandse volk zich gesteld ziet. alle verdere urgente prioriteiten ten spijt. Wat volgt er op rijp? Onze vaderen hadden het wel eens over

Onze vaderen hadden het wel eens over , , vroeg rijp, vroeg rot". Want het is bovendien met handen en voeten te merken dat de gerijptheid vooral de jongeren in de samenleving is toebedeeld. Met wijsheden van de vaderen hoeven we vandaag niet meer aan te komen. Stel je voor: Vroeg rijp, vroeg rot! Er is een periode geweest — nog niet heel lang geleden — dat in kranten rubriekjes voorkwamen: Uit de kindermond. Allerlei leuke gezegdes van kinderen kon je onder die titel aantreffen. Zelfs hele boekjes kwamen aan de markt met amusante uitspraken, opgetekend uit de mond van het prille kind. Maar de tijd is niet ver meer en we smullen van een rubriek: Uit oudermond. Daar zult ge uitspraken lezen van heden, die de illusie zijn toegedaan dat het leven bij veertig begint. Het zal zeer amusant zijn wat wordt opgetekend uit de mond van de vaders en van de vaderen. Wat rijp is mag niet verrotten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen