Lisse toen en nu

De 19e eeuw was kerkelijk een onrustige tijd in ons land. De binding aan de gereformeerde belijdenis werd losser. De prediking was vooral gericht op een deugdzaam leven. Jezus werd gezien als het grote voorbeeld. Hij was niet meer Borg en Zaligmaker. De Evangelische Gezangenbundel sloot hierop aan. In heel het land verlieten groepen van bezwaarden de vaderlandse kerk. Gevangenisstraffen en zware boetes waren het gevolg. Desondanks zette de Afscheiding zich door. Onder de ‘stillen in den lande’ bleef het vuur van de Reformatie branden. Calvijn en de vaderen werden in de huisgezinnen gelezen. Het eeuwigheidsbesef woog, namelijk dat wij met God verzoend moeten worden door de dood van de Zone Gods.

Lisse toen

Ook in Lisse was het kerkelijk droevig gesteld. In de Hervormde Dorpskerk stond een zekere ds. J. Kooij, die de moderne richting aanhing. Men verwierp de Bijbelse wonderen en stond open voor de Schriftkritiek. Op zondag werden de kerkdiensten matig bezocht. De herberg was vaak beter gevuld met gasten die zich bezighielden met biljarten en drank. Het mag echt een wonder heten dat er in Lisse een gemeente ontstond naar Schrift en belijdenis. Aan de wieg van de Gereformeerde Gemeente stond een achttal personen, waarvan de meesten uit andere delen van het land kwamen. Onder hen was de tuinbaas van de ‘Keukenhof’, Gerrit Segers. Hij was in dienst bij baron Van Pallandt, de eigenaar van de Keukenhof. Deze baron voelde zich thuis bij ds. Kooij van de Dorpskerk. Segers kerkte er ook met zijn gezin omdat hij geen andere mogelijkheid zag. Mede door vriendschap met een zekere Hendrik van Voorst zochten zij samen naar een eerlijke, Bijbelse prediking. Die vonden zij in de kruisgemeente van Noordwijk, tien kilometer verderop. Maar dat bleef niet onopgemerkt bij de baron van de Keukenhof. Hij stelde Segers voor de keuze: in Lisse kerken óf ontslagen worden. Moeilijke keus, hij had negen kinderen te onderhouden. Op een zondagmorgen ging hij vertwijfeld toch maar naar de Dorpskerk. Halverwege hield de Heere hem staande met de woorden: ‘Hoelang hinkt gij op twee gedachten?’ ‘Zo de HEERE God is, volgt Hem na’. Dat woord nam alle twijfel weg. Hij bedankte voor de Hervormde Kerk van Lisse. Hij werd ontslagen en brodeloos. Maar de Heere zegende hem en zijn gezin op rijke wijze.

Kruisgemeente

De kring der bezwaarden groeide gestaag. De meesten lazen in gezinsverband een preek uit de schat der vaderen. Men ontmoette elkaar op de gezelschappen. Zo groeide het verlangen om op zondag met de bezwaarde gezinnen samen te komen. Segers beschikte over een stukje land waar een eenvoudig kerkgebouw verrees. ‘Zij hadden vrede, en werden gesticht; en wandelende in de vreze des Heeren, en de vertroosting des Heiligen Geestes, werden vermenigvuldigd’ (Hand. 9:31).

Lisse nu

Welke les kunnen we halen uit het ontstaan van de gemeente van Lisse? Is de afscheiding van een deel van de gemeente van Lisse nu vergelijkbaar met de nood in vroeger dagen? Volgens de bezwaarden van Lisse is de eenzijdigheid van de prediking en de samenstelling van de kerkenraad reden om het kerkverband te verlaten. Heeft deze verklaring nog iets van doen met het verlangen van de oprichters? Brandt hier hetzelfde vuur? De genoemde bezwaren mogen geen reden tot scheuring zijn. We moeten ons afvragen of Schrift en belijdenis wezenlijk in het geding zijn. Zo deden de ‘bedroefden’ van de Afscheiding wel, ‘onderzoekende dagelijks de Schriften, of deze dingen alzo waren’ (Hand. 17:11). Het ging hen om de zuivere beginselen van de Reformatie die zij beleden en wilden bewaren. Het eerste beginsel was de autoriteit van de Schrift (Sola Scriptura), in een tijd waarin openlijk werd getwijfeld aan het geïnspireerde Woord van God. Het tweede beginsel was Gods soevereine genade (Sola Gratia), een leerstuk dat in de 19 ^e eeuw werd ingewisseld voor de mens met zijn vrome bijdrage. De gewetens werden niet gedaagd voor Gods rechterstoel (Calvijn, Institutie, III.12). Het derde beginsel was het geschonken geloof (Sola Fide), waarom in de prediking onderscheid wordt gemaakt tussen tijdgeloof en waar geloof (Dordtse Leerregels, III/IV.10-11), zoals Christus onderscheid maakte tussen wijze en dwaze maagden.

Over deze wezenlijke zaken liep de breuk in de kerk van Lisse in de 19 ^e eeuw. Laat ons vandaag hetzelfde goede pand bewaren, dat ons al zoveel eeuwen is toebetrouwd. ‘En dat gij samengevoegd zijt in eenzelfde zin, en in eenzelfde gevoelen’ (1 Kron. 1:10).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen