Jeremia krijgt een bol brood uit de Bakkersstraat

Voor het meel gebruiken mensen in de Bijbel verschillende graansoorten. Tarwe is een van die ingrediënten (Exodus 29:2), maar Elisa krijgt brood dat van gerst is gemaakt (2 Koningen 4:42) en in het Nieuwe Testament heeft een jongetje vijf gerstebroden bij zich (Johannes 6: 13). Ezechiël krijgt opdracht brood te bakken van „tarwe, en gerst, en bonen, en linzen, en heerse, en spelt” (Ezechiël 4:9). Met”heerse” wordt misschien gierst bedoeld, maar het kan ook zijn dat het om bonen gaat.

Het graan moet gemalen worden en dat gebeurt soms met een vijzel of ”mortier” (Numeri 11:8). Mogelijk is het „klein gebroken graan” (Leviticus 2:14) op die manier gestampt. Ook worden molens gebruikt: niet de Hollandse windmolens, maar kleinere handmolens die één vrouw kan bedienen, hoewel het met twee gemakkelijker gaat (Mattheüs 24:41). Jeremia kondigt het ontbreken van dat molengeluid aan als oordeel (Jeremia 25:10).

Voor luxe baksels wordt extra fijn meelbloem gebruikt (1 Koningen 4:22).

Om deeg te kneden, gebruiken de Israëlieten schalen of”baktroggen” (Exodus 8:3).

Tijdens het kneden kan desem of zuurdeeg worden toegevoegd (Exodus 12:34). Dat levert gezuurd of gedesemd brood of”ongezuurd” brood op. Het lijkt erop dat veel gezinnen gedesemd brood eten (Exodus 12:15 en Lukas 13:21), maar rond het Pesachfeest is dat verboden.

De graanoffers in de tabernakel (Leviticus 2:4) en Gideons offer (Richter 6:19) zijn evenmin gezuurd. En ook bij andere gelegenheden komen soms ongezuurde broden op tafel. Zo serveert Lot ongezuurde broden aan de twee engelen die hem bezoeken (Genesis 19:3).

Het deeg kan op drie manieren worden gebakken. Een eerste manier is bakken op hete stenen (1 Koningen 19:6). Soms wordt een platte pan of bakplaat gebruikt (Leviticus 2:5). Maar het meeste brood wordt –zeker in latere tijden– óp –en dus niet ín– ovens gebakken. In de oven stookt de bakker het vuur om vervolgens het deeg op de hete buitenkant van de oven te plakken, zodat het vanonder wordt verwarmd.

In de oven wordt hout gestookt ((1 Koningen 17:12), maar ook stoppels (Maleachi 4:1) en gras (Mattheüs 6:30) dienen als brandstof. Brood wordt meestal thuis gebakken, blijkt uit bijvoorbeeld 1 Koningen 17:10­ 16.

In de Bijbel is overigens wel een ontwikkeling zichtbaar: in de eerste Bijbelboeken bakken de vrouwen thuis, maar in latere boeken is er sprake van mannelijke bakkers en bakkerijen. In Hosea 7:4 gaat het over een bakker die z’n oven heet stookt en deeg klaarmaakt. Als Jeremia gevangen zit, krijgt hij iedere dag „een bol broods uit de Bakkerstraat” (Jeremia 37:21). Dat suggereert een straat met meerdere bakkerijen. In Nehemia 3:11 gaat het over de ”Bakoventoren”, mogelijk een toren in die bakkersstraat of -wijk. Daarmee zou Israël het voorbeeld van Egypte volgen. Daar waren bakkers en bakkerijen al eerder gebruikelijk (Genesis 40:16).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen