‘…dat ge de onhoudbaarheid van den tegenwoordige toestand inziet…’

Om die stelling nader te onderbouwen heb ik een aantal beweringen gedaan die de gang van het betoog ontsieren zo niet onjuist waren. De belangrijkste daarvan volgen onderstaand. In het algemeen zijn kritische uitlatingen over het Nederlands coronabeleid (onbedoeld) veel stelliger geformuleerd dan op basis van de bronnen verantwoord was.

1. Allereerst heb ik beweerd dat het sterftecijfer (de zogenaamde infection fatality rate) als gevolg van het coronavirus toentertijd anderhalf keer zo hoog was als het sterftecijfer als gevolg van het gemiddelde griepvirus, zonder bij dat laatste cijfer (eveneens de infection fatality rate) een bron te noemen (pp. 46-47). Dit in de veronderstelling dat de informatie zoals die door het WHO op dit punt wordt gecommuniceerd als common sense geldt. Achteraf gezien is dat een foute veronderstelling. Nog afgezien van het feit dat beide cijfers niet exact via dezelfde methoden zijn verkregen. Bij het coronavirus is namelijk veel vaker getest terwijl bij het griepvirus eerder sprake is van grove schattingen. Door mij hiervan geen rekenschap te geven, zo is mij van verschillende kanten verweten, wekte ik onterecht de indruk de ernst van het coronavirus te bagatelliseren. Dat spijt mij. Want mijn bedoeling was slechts om aan te geven dat het coronavirus tot veel minder doden geleid heeft dan aanvankelijk gevreesd door de WHO en wetenschappers die zelfs de vergelijking maakten met de Spaanse griep of het Ebolavirus.

2. Op p. 47 stel ik dat, gezien het sterftecijfer van 0,15%, Covid-19 ten onrechte is ingedeeld in de A-groep. Daarop kwam kritiek die stelde dat het sterftecijfer niet het enige criterium is op basis waarvan een ziekte wordt ingedeeld in de A-groep. En dat klopt. Zo weegt bijvoorbeeld ook de mate mee waarin een beroep wordt gedaan op de beschikbare zorgcapaciteit.

3. Op basis van figuur 2 heb ik gesteld dat het maar de vraag is of lockdownmaatregelen voldoende effectief zijn om hogere sterftecijfers tegen te gaan (pp. 47-48). Daarvoor vertoont het verloop van de oversterfte in Nederland (met stevige lockdownmaatregelen) teveel overeenkomsten met dat van Zweden (vrijwel geen lockdownmaatregelen). Per ongeluk heb ik echter in plaats van ‘Nederland’ ‘Duitsland’ geschreven (p. 48). Daardoor is verwarring ontstaan – waarvoor mijn excuus. Want het verloop van de oversterfte in Zweden en Duitsland verschilt behoorlijk. Mijn suggestie was dat dit iets te maken zou kunnen hebben met het verschil in ziekenhuiscapaciteit in beide landen, omdat die, net als in Nederland, in Zweden veel lager is dan in Duitsland.

Uiteraard wordt veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van lockdownmaatregelen. De meeste wetenschappers concluderen dat die maatregelen significant hebben bijgedragen aan een sterk vertraagde verspreiding van het virus en veel meer in de tijd gespreide aantallen ziekenhuisopnames. En ook (in lijn daarmee) dat de maatregelen significant hebben bijgedragen aan het voorkomen van oversterfte. Die gegevens heb ik ten onrechte niet in het artikel vermeld. En waar het artikel de suggestie wekt dat ik de overheid verdacht van oneigenlijke bedoelingen bij het coronabeleid, dan wil ik die suggestie graag voor alle duidelijkheid verwerpen.

Wel moeten we mijns inziens de kritische geluiden bij de wetenschappelijke consensus serieus blijven nemen en op merites beoordelen. Wetenschappelijke consensus is immers niet automatisch een garantie voor betrouwbaarheid. Verder is nog niet duidelijk of alle negatieve effecten van lockdowns voldoende in beeld zijn, en of mogelijke alternatieve manieren van pandemie-bestrijding voldoende onderzocht zijn (zoals het verhogen van de zorgcapaciteit). In het artikel had ik echter duidelijk onderscheid moeten maken tussen de wetenschappelijke consensus, en de kanttekeningen die ik daarbij heb.

4. Vervolgens heb ik een aantal uitspraken gedaan die correctie, of op zijn minst nuancering, behoeven (pp. 49-50). Zo kan niet beweerd worden dat het effect van vitamine D op het voorkomen van ernstige symptomen zondermeer positief is. Hoewel daarvoor wel degelijk aanwijzingen bestaan, zou mijns inziens meer wetenschappelijk onderzoek hiernaar aanbeveling verdienen. Hetzelfde geldt voor mijn beweringen omtrent hydroxychloroquine en ivermectine. De informatie op de websites waarnaar ik in mijn bijdrage verwees, vertoont methodisch dusdanige zwaktes dat op basis daarvan niet kan worden gesteld dat beide middelen effectief zijn ter voorkoming van ernstige symptomen. Uit meta-analyses volgt dat de werkzaamheid van hydroxychloroquine niet is aangetoond en die van ivermectine onduidelijk is. Daarnaast is het zo dat beide middelen potentieel schadelijk zijn bij de hoge doseringen die in sommige trials gebruikt zijn ter behandeling van corona. Om deze redenen wordt het voorschrijven van beide middelen als een wettelijk vergrijp gezien waarop voor betrokken artsen forse boetes staan. Het artikel miste deze informatie waardoor het te stellig suggereerde dat de maatregelen tegen deze middelen dubieus waren. Wel blijf ik me afvragen of die maatregelen niet voorbarig of overtrokken waren. In elk geval blijft het mijns inziens noodzakelijk om via wetenschappelijk onderzoek een breed palet aan middelen tegen corona te ontwikkelen, iets waarvoor de SGP-fractie in de Tweede Kamer ook heeft gepleit.

Tot slot

Ik dank degenen die mij op genoemde onvolkomenheden gewezen hebben. Door die onvolkomenheden is onterecht het beeld ontstaan dat de overheid willens en wetens verkeerd gehandeld zou hebben. Dat was nadrukkelijk niet de boodschap van mijn bijdrage. Mij was het te doen om aan te geven dat er ook voor andere wegen gekozen had kunnen worden op basis van een andere visie op politiek en maatschappij. Een visie waarin de politiek zich minder laat leiden door het beheersingsdenken waarvan de genomen coronamaatregelen en gekozen vaccinatiestrategie blijk gaven. Het pleidooi om meer ruimte te geven aan de eigen verantwoordelijkheid van maatschappelijke verbanden en burgers blijft staan. De zojuist genoemde nuanceringen en correcties doen daaraan niets af.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen