Israëlzondag

Daarmee is niet gezegd dat je een ernstige ziekte of een zware tegenslag die je treft op voorhand berustend aanvaardt. Of dat je nooit verbijsterd bent als je ziet wat mensen elkaar kunnen aandoen. Dat je nooit worstelt met het ‘waarom’ van gruwelijke gebeurtenissen als oorlogen, verschrikkelijke natuurrampen of met het kwaad dat mensen in Gods schepping of in de samenleving kunnen aanrichten. Ook Bijbelheiligen hebben zich dat soms vertwijfeld afgevraagd – en legden dergelijke vragen voor aan God of streden daarover zelfs met Hem. We erkennen dat de mens door zijn ongehoorzaamheid aan God er de oorzaak van is dat het kwaad Gods volmaakte schepping aantast. Echter, door Zijn weerhoudende genade beteugelt Hij gelukkig de ongebreidelde doorwerking van de demonische en vernietigende machten van satan en zijn trawanten. Hij laat niet varen wat Zijn hand begon. Dat geldt niet alleen voor het persoonlijke hartvernieuwende werk van de Geest in het hart van Zijn kinderen, maar ook voor Zijn scheppingswerk.

Gods Hand In De Geschiedenis

Wij kunnen niet in de toekomst zien. Gelukkig maar. Wij kunnen ook de ontwikkelingen in het heden niet doorzien, al kan Gods Woord daar wel licht op laten schijnen, zodat we er misschien enigszins een indruk van kunnen krijgen.

En we kunnen zelfs het verleden maar beperkt duiden, al belijden we Gods hand in de geschiedenis. In verband met de jaarlijkse ‘Israëlzondag’ wil ik het in dit artikel over dat laatste punt hebben. Omdat Israël een bijzondere plaats in de heilsgeschiedenis inneemt.

De ontwikkelingen in het Midden-Oosten maken ook deel uit van het lesprogramma voor het vak geschiedenis op het voortgezet onderwijs. Daarin is in het bijzonder aandacht voor het ontstaan en de geschiedenis van de staat Israël. Toen ik nog docent was, was dit één van de onderwerpen waarbij ik bewust Gods leiding in de geschiedenis ter sprake bracht. Om de lieve pubers te laten zien dat inzicht in de geschiedenis méér is dan kennis van historische feiten en ontwikkelingen, hoe belangrijk die op zichzelf genomen ook mogen zijn.

Na de nazi-gruwelen van de Holocaust verdeelde de pas opgerichte Verenigde Naties (VN) in 1947 het grondgebied van Palestina in een Joods en een Arabisch deel. Daarop werd in 1948 de Joodse staat Israël uitgeroepen, die door de VN werd erkend. Dat zijn de zakelijke, historische feiten. Maar als je leest hoe het in de discussies en het machtsspel achter de schermen toeging, blijkt het een wonder te zijn dat deze staat ooit internationaal erkend is.

Iets soortgelijks is het geval na het uitroepen van de staat Israël. Binnen vierentwintig uur viel een goedbewapende invasiemacht van Egypte, Jordanië, Irak, Syrië en Libanon de jonge, kwetsbare staat binnen. In de verwachting een eind te maken aan haar bestaan. Dat pakte anders uit, want toen de stofwolken opgetrokken waren, kwam Israël als overwinnaar versterkt uit de strijd.

Een historicus die zich met dit onderwerp bezighoudt, zal deze gebeurtenissen, de aanloop, het verloop en de afloop nauwgezet analyseren. En dat is ook zijn taak. Troepensterkte, bewapening, frontlinies, verliezen, successen, gevolgen – hij moet het allemaal in kaart brengen om duidelijk te maken hóe het allemaal is verlopen. Maar de vraag waaróm het zo is gelopen kan hij niet beantwoorden. Als het over Israël gaat, kun je daarbij niet om Bijbelse beloften heen. Meer dan één oudvader uit de tijd van de Nadere Reformatie heeft op basis van Bijbelse profetieën voorspeld dat het Joodse volk door Gods leiding eens terug zal keren naar het haar Beloofde Land.

Herdenken

In dat licht bezien is de Israëlzondag die in veel kerkelijke gemeenten op de eerste zondag van oktober inhoud krijgt, een vorm van herdenken van Gods wonderlijke leiding met Zijn oude bondsvolk én van hunkerend uitzien naar de verdere vervulling van Gods beloften. Het initiatief daarvoor werd in 1949 genomen door de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk.

De aanleiding voor het instellen van deze themazondag waren de verschrikkingen die het racistische naziregiem tijdens de Tweede Wereldoorlog over het Joodse volk had gebracht. Zes miljoen weerloze mensen werden op afschuwelijke wijze vermoord. Eerst door moordcommando’s en in concentratiekampen, later in de gaskamers en crematoria van speciaal daarvoor ingerichte vernietigingskampen, de ‘dodenfabrieken’ – de ‘Endlösung der Judenfrage’, de definitieve oplossing van het Jodenprobleem ... Wie wel eens de tijd heeft genomen om de realiteit van een kamp als Auschwitz op zich in te laten werken, ervaart nog maar een fractie van de gruwelijke werkelijkheid van toen.

Het doel van de Israëlzondag was en is drieërlei. Ten eerste om de liefde voor Israël en het Joodse volk te bevorderen. Dat is niet hetzelfde als kritiekloos de politiek en het beleid van de staat Israël omarmen. Maar wie Jezus liefheeft, heeft ook Zijn volk lief, zo wordt terecht wel gesteld. Als mens was Jezus immers een Jood. Ten tweede is de Kerk voortgekomen uit de evangelieverkondiging die Christus aan Zijn Joodse apostelen opdroeg. En hoewel Zijn volk Hem verwierp, heeft God hen niet verstoten. Ze hebben een plaats in de toekomst van Gods heilsplan met Zijn schepping. En ten slotte is het een oproep tot blijvend gebed voor het Joodse volk, de ‘beminden om der vaderen wil’.

Antizionisme, Antisemitisme En Anti-Judaïsme

Je hoeft het nieuws niet intensief te volgen om te zien hoezeer het onversneden antisemitisme de kop opsteekt. Bizar, na de misdadige terreuractie van Hamas op 7 oktober vorig jaar. Dat wordt dan nogal eens verpakt als antizionisme, om aan te geven dat de acties zich richten tegen de staat Israël. Je moet echter wel erg naïef zijn om niet de onderliggende haat tegen alles wat Joods is te onderkennen. Onvervalst antisemitisme dus, helemaal in lijn met de naziterreur in de jaren dertig en daarna in de vorige eeuw in Duitsland. De BDS-acties (boycot – desinvesteringen – sancties) tegen Israëlische producten en bedrijven zijn daar een sprekend voorbeeld van.

Subtieler is het onderscheid dat gemaakt wordt tussen antisemitisme en anti-judaïsme. Dat laatste is niet gebaseerd op een rassentheorie of op etnische vooroordelen, maar richt zich tegen de joodse religie (en soms tegen haar aanhangers). Een radicale vorm daarvan is de ‘vervangingstheologie’, zoals die in de christelijke traditie soms vorm heeft gekregen. De christelijke kerk is nu het ware Israël. Punt. Voor het Joodse volk is geen plaats meer in Gods heilsplan, tenzij het zich bekeert tot het christelijk geloof en dus christen wordt. Ze hebben het oordeel over zichzelf afgeroepen, want ze hebben Christus gekruisigd en zelf geroepen ‘Zijn bloed kome over ons en onze kinderen.’

Afrondend

De boodschap van Paulus in Romeinen 9 tot en met 11 geeft toch een wat ander beeld. Inderdaad, in de nieuwtestamentische bedeling is de Kerk het ware, geestelijke Israël, maar zonder dat daarop de bijzondere plaats van Gods verbondsvolk in mindering wordt gebracht. ‘Want God heeft hen allen onder de ongehoorzaamheid besloten, opdat Hij hun allen barmhartig zou zijn’ (Rom. 11:32). Zou het woeden van satan tegen Gods oude verbondsvolk niet een laatste – vergeefse – stuiptrekking van hem zijn om de vervulling van Gods beloften onmogelijk te maken?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen