Leven met verlies – rouwen terwijl er niemand is overleden

De bekendste vorm van rouw is die waarbij het verlies van een dierbare valt te betreuren. Dit nieuwe deel in de Artios-serie gaat in op situaties van rouw waarbij niemand is overleden, maar er op een andere manier verlies in het leven is gekomen.

De auteur geeft in de eerste twee hoofdstukken een algemene inleiding op het fenomeen ‘rouw’. Waar komt rouw vandaan? Hoe ging men hier in het verleden mee om, en hoe staat de huidige maatschappij hiertegenover? Welke lessen leert de Bijbel over rouw?

Wat opvalt, is dat uit onderzoek blijkt dat er sinds het einde van de vorige eeuw steeds minder plek in de samenleving is voor rouw. Er vindt een verschuiving in denken plaats waarbij de maakbaarheidsgedachte steeds meer opgang vindt. De mens wordt hierbij steeds meer verantwoordelijk gehouden voor zijn eigen geluk en succes. Hierdoor komt er steeds minder ruimte voor verdriet en het ervaren van gemis. En daarmee is er ook steeds minder ruimte om te rouwen, stelt de auteur.

In het inleidende gedeelte bespreekt de auteur ook een aantal theorieën van (meer of minder bekende) deskundigen in hun vakgebied over fasen van rouw. Elisabeth Kübler-Ross beschreef de fasen-theorie, terwijl klinisch psycholoog Manu Keirse het rouwarbeidmodel ontwikkelde. De Amerikaanse Megan Devine schreef vanuit de praktijk van verlies een ander model. Devine verloor haar echtgenoot toen hij op negenendertigjarige leeftijd voor haar ogen verdronk. Vanuit haar visie als ervaringsdeskundige schreef de psychotherapeut een praktijkgericht model over hoe met rouw om te gaan. Via refugeingrief.com bezoeken mensen wereldwijd haar website voor ondersteuning of (h)erkenning in tijden van rouw.

Remmend of helpend?

Wat de genoemde deskundigen gemeen hebben, is hun signalering dat er in onze maatschappij een grote verlegenheid bestaat in het omgaan met dood, rouw en verlies. Manu Keirse pleit er in dit licht zelf voor om rouw een verplicht basisvak te maken op scholen en universiteiten. Ook stellen deze deskundigen dat de omgeving van de rouwende van groot belang is voor het rouwtraject. Uitspraken en gedragingen van omstanders hebben een remmend of helpend effect op het rouwtraject van hun naaste.

Terug naar rouw zonder het verlies van een dierbare. Denk aan verlies van gezondheid, werk, arbeidsvreugde, hoop op ouderschap of een huwelijk. Verlies van geloofsvertrouwen, perspectief, werkelijkheid of eigenwaarde bij een handicap zijn andere genoemde voorbeelden. Bij elke situatie komt een praktijkvoorbeeld aan bod waarin een ervaringsdeskundige vertelt over zijn of haar verlies. Deze lijst valt nog verder uit te breiden met bijvoorbeeld verlies van werk of contacten na pensionering, verlies van veiligheid in een bedreigende thuissituatie of verlies van kwaliteit in een relatie.

Van levend verlies is sprake als iemand aan wie men gehecht is onbereikbaar is geworden. Bijvoorbeeld door dementie. Een andere vorm van levend verlies is als een dierbare lichamelijke beperkingen ervaart die doorwerken in het dagelijks leven van naasten.

Kenmerkend voor rouw wegens levend verlies is dat het in de loop van de tijd niet afneemt, maar juist toeneemt.

Luisteren blijkt een belangrijke steun te zijn die omstanders kunnen bieden.

Rouw brengt eenzaamheid met zich mee. Perspectief, een schuilplaats en vertrouwen worden geboden vanuit bijpassende Bijbelgedeelten.

In de bijlage zijn veel praktische en steunende tips te vinden voor rouwenden en hun omgeving. Denk aan hoe contact te maken met een rouwende, het belang van luisteren, en wat je wel of liever niet zegt. Als laatste geeft de auteur tips voor pastorale begeleiding.

Een eerlijk en tegelijk hoopvol helpend boek voor alle ervaringsdeskundigen, hun naasten en pastoraal werkers.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen