Een zee van gedachten

Bij stemmingsproblematiek werkt een psycholoog aan het ombuigen van gedachten. Hierin schuilt een medicijn om psychische problemen te verlicht Een gedachte is een denkbeeld binnen het bewustzijn en is typisch iets van de mens. Ontelbare gedachten dwarrelen door ons hoofd. Per dag wel zo’n 60.000 tot 80.000. Gedachten en gevoelens werken op elkaar in. Gedachten zeggen iets over de betekenis die je geeft aan een situatie.

Als ik bijvoorbeeld een wolf zie (de gebeurtenis), en ik denk: Help, hij valt mij aan (gedachte), schrik ik (angstgevoel) en geef ik een gil of ren ik weg (gedrag). Als ik denk: Wauw, een echte wolf! (gedachte), wat leuk (blij gevoel), dan maak ik een foto die ik aan iedereen laat zien (gedrag).

De gedachte maakt nogal verschil voor het gevoel en gedrag. Gedachten geven een vrolijke of donkere inkleuring aan een situatie. In therapie speurt de hulpverlener met de hulpvrager niet-realistische of niet-helpende gedachten(patronen) op, om te komen tot realistische en helpende gedachten. Daarmee kun je je stemming positief beïnvloeden. Wij zijn ons niet altijd bewust van onze gedachten. In cognitieve gedragstherapie ontvangt de hulpvrager meer inzicht in de samenhang tussen gedachten en gevoelens, wat leidt tot meer doorzicht.

Bijbeltekst

Een terechte vraag is in hoeverre in therapie het geloof in een Bijbeltekst te gebruiken is als helpende gedachte, om daarmee onze stemming te beïnvloeden. De een zal zeggen dat dit helpt, een ander zal hier moeite mee hebben.

Laten we vooropstellen: Adam was in het paradijs bezet met Godverheerlijkende gedachten en zalige gevoelens. Sinds de val richten onze gedachten zich op onszelf en wanneer de werkelijkheid tot ons doordringt, is het een wonder dat niet iedereen zich zwaar depressief door het leven voortsleept, totdat Hij weer zalig is in God.

Stemmingsproblemen zijn net als lichamelijke ziekten het gevolg van de zonde. God gaf in Zijn goedheid middelen om de pijn van de gevolgen van de zonde te verzachten, zowel lichamelijk als psychisch. Cognitieve gedragstherapie is er een van. Gedachten vanuit de mens zijn in te zetten als hulpmiddel tegen somberheid, maar dienen niet verwisseld te worden met geloof. Bijbelteksten kunnen ingezet worden, maar de inkleuring dient realistisch te zijn. Als je zonder waar geloof denkt aan de Bijbeltekst ”God is liefde (en heeft mij lief)”, geeft dat misschien een blij gevoel, maar zal het op de langere termijn een valstrik blijken te zijn.

Een Bijbeltekst in gedachten nemen als een gebed, kan ook van invloed zijn op je stemming. Het maakt nogal uit of je met je verstand een Bijbeltekst over Gods liefde in gedachten neemt, terwijl de realiteit is dat God zonder bekering een verterend vuur genoemd wordt. Of dat God je persoonlijk doet geloven in Zijn liefde in de openbaring van het Lam Gods en daarmee grond geeft om de Bijbeltekst te geloven. Dan vloeit het menselijk denken over in geloven en dat gaat alle begrip en alle gedachten te boven.

Geloof

Zaligmakend geloven is duidelijk van een andere orde dan psychotherapie. De geschiedenis van Job geeft een inkijkje in zijn gedachten en gevoelens. Daarin klinkt het geloof, dat dwars tegen alle menselijke gedachten en gevoelens ingaat. Het zaligmakend geloof redeneert niet en is een gave van God. Geloof gaat tegen het menselijk verstand in en lijkt dwaasheid.

Job looft God midden in de rauwe werkelijkheid: de Heere heeft gegeven, de Heere heeft genomen, de Naam des Heeren zij geloofd. Wat God met mij doet, is goed.

Dat geeft moed en opgewektheid, zelfs in de moeilijkste situaties. Zeker als in diepe verwondering gelovig overdacht wordt wat Christus heeft gedaan om mensen te verlossen van de zonde; in die zee verzinken onze gedachten. Dat valt echter niet aan te leren in een menselijke therapie, maar is het vrijmachtige werk van een genadig God. Dus dan maar helemaal geen therapie?

Trauma

In de hulpverlening richt de hulpverlener zich op het menselijk gedrag in de context van de psychische problematiek van denken en voelen. Iemand die somber wordt van herinneringen aan akelige gebeurtenissen uit het verleden en psychisch lijdt, doet er goed aan om in therapie te gaan.

Stel, een vrouw heeft een trauma opgelopen door een auto-ongeluk en durft niet meer mee te rijden. Ze kan haar mantelzorgwerk voor haar oude vader niet meer doen. Haar gedachte is: Als ik in de auto stap, krijg ik een ongeluk. Met als gevolg paniek. De situatie wordt onhoudbaar. Haar worsteling is: Is dit een kruis dat de Heere me oplegt? Is dit een beproeving om te kijken of ik echt alleen alles van Hem verwacht? Is dit een teken dat de Heere niet van mij afweet? Mag ik wel in therapie gaan of wantrouw ik dan de Heere? Uiteindelijk gaat ze, na overleg met een huisarts en een ambtsdrager in therapie, waarin gewerkt wordt aan het ombuigen van haar angstige gedachten. Na een halfjaar rijdt ze weer auto. Ze kijkt terug op de therapie als een middel dat werd gezegend.

Ada de Jong is werkzaam bij KOC als gz-psycholoog en EMDR-practitioner voor kinderen, jongeren en volwassenen. www.koc.nu

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen