Geroepen Om Te Dienen

Helpen Waar Geen Helper Is

De kerkelijke diaken zoals wij die kennen, komt in het Oude Testament nog niet voor. De zaak waar het om gaat echter wel. In de wetten van het Oude Testament zien we Gods bijzondere zorg met betrekking tot de armen en behoeftigen. Het eerste en grote gebod is: God lief te hebben boven alles, en het tweede aan dit gelijk is: de naaste - dus ook de arme en behoeftige naaste - lief te hebben als zichzelf. Het christelijk dienstbetoon dient te geschieden vanuit de liefde. In de ceremoniële en de burgerlijke wetten zijn gedetailleerde richtlijnen opgenomen inzake de omgang met de armen. Een deel van de normale oogst was voor de armen bestemd. De hoek van het veld mocht bijvoorbeeld niet geoogst worden (Lev. 19:9). Ook het nalezen van de akkers en de wijngaarden bij de oogst was aan de armen voorbehouden. De zorg voor de vreemdelingen mocht eveneens niet vergeten worden (o.a. Lev. 23:22). De weduwe en de wees moesten geholpen worden (Deut. 24:17-21). Door de profeten en in de Psalmen wordt ook regelmatig op deze zorg gewezen. ‘Arm’ is in het Oude Testament niet alleen de materiële arme, maar ook de zwakke, de lijdende, degene die geen rechten heeft. De ‘arme’ is degene die geen helper heeft en daardoor geheel afhankelijk is van de hulp van de Heere. Diaconaat is helpen waar geen helper is.

In het Nieuwe Testament lezen we hoe de Heere Jezus meermalen heeft aangegeven wat diaconaat inhoudt. Hij is de grote Diaken en kwam niet om gediend te worden, maar om te dienen en Zijn leven te geven als een losprijs voor velen. Hij doet het werk van een dienaar als Hij de voeten van Zijn discipelen wast. Daarin toont Hij wat onze roeping is. Vooral doet Hij dat in de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan, die Hij afsluit met de woorden: ‘Ga heen, en doe gij desgelijks.’ Als Hij de gelijkenis van de rijke man en Lazarus uitspreekt, gaat het ongetwijfeld over zaken van geestelijk en eeuwig belang. Ondertussen stelt Hij de schrijnende situatie aan de orde van een arme bedelaar vol zweren op de stoep van een rijke man die vrolijk en prachtig leefde. Wanneer de Heere Jezus spreekt over het oordeel in Mattheüs 25 gaat het onder andere ook over de dienst der barmhartigheid: hongerigen voeden, dorstigen te drinken geven, vreemdelingen herbergen, naakten kleden, en zieken en gevangenen bezoeken. Al zouden we het maar aan één bewijzen, zegt de Heere Jezus, ‘zo hebt gij dat Mij gedaan.’

In het Nieuwe Testament wordt duidelijk invulling en vorm gegeven aan het diaconaat. Regelmatig wordt gewezen op de (noodzaak van) zorg voor elkaar. Voor de moedergemeente te Jeruzalem wordt gecollecteerd (2 Kor. 8 en 9). Hierbij wordt het Griekse woord ‘diakonia’ – wat ‘dienst’ betekent – gebruikt. Gedurig klinkt het apostolisch vermaan, zoals in Romeinen 12:13: ‘Deelt mede tot de behoeften der heiligen. Tracht naar herbergzaamheid.’ Volgens Hebreeën 13:3 mogen ook de gevangenen niet vergeten worden: ‘Gedenkt de gevangenen, alsof gij medegevangen waart.’ Steeds weer wordt de christelijke gemeente ertoe opgeroepen het hart in liefde te ontsluiten voor de behoeftigen.

Het Diakenambt Ingesteld

In Handelingen 6 lezen we waarom het diakenambt wordt ingesteld. In het bevestigingsformulier wordt dat ook uitgelegd. Het werk wat de apostelen tot dan toe verricht hebben, wordt te zwaar. Niet alleen door de groei van de gemeente te Jeruzalem maar ook omdat zij voldoende aandacht wilden blijven geven aan de verkondiging van het Evangelie en de gebeden. Er ontstond gemurmureer omdat de Griekse weduwen in de dagelijkse bediening vergeten werden. Bij de dagelijkse bediening - ‘diakonia’ staat er letterlijk in Handelingen 6:1 - van de armen door de apostelen moeten we denken aan de dagelijkse verzorging met voedsel en/of geld van onder andere weduwen die niet meer in hun eigen levensonderhoud konden voorzien.

De apostelen stellen voor om zeven mannen te zoeken die in het bijzonder belast worden met het verzamelen van geld en goederen en het uitdelen daarvan aan de armen en behoeftigen. Er worden enkele eisen genoemd waaraan die eerste diakenen moeten voldoen. Het moeten zeven mannen zijn. In de Bijbel wordt zeven als een heilig getal beschouwd. Er moet worden omgezien naar mannen. Hoewel er in de Bijbel sprake is van diaconessen, gaat het bij de instelling van het diakenambt uitsluitend over mannen. Die mannen moeten uit hun midden komen. Verder dienen ze goede getuigenis te hebben. Dat betekent dat ze zowel binnen als buiten de gemeente goed bekend moeten staan.

Een andere eis is dat ze vol moeten zijn van de Heilige Geest en van wijsheid. Hieruit blijkt dat de apostelen geen genoegen nemen met mannen die alleen praktische bekwaamheden hebben. Ze moeten ook vol zijn van de Heilige Geest. De kanttekenaren van de Statenvertaling leggen uit dat hiermee de gaven van de Heilige Geest worden bedoeld die nodig zijn ‘om zulken dienst met getrouwheid en voorzichtigheid uit te voeren.’ De belangrijkste gave is hierbij het ware geloof in de Heere Jezus Christus. We moeten niet denken dat dit alleen voor predikanten en ouderlingen nodig is, maar eveneens voor diakenen, ja voor ons allen!

Voluit Geestelijk Ambt

Veel mensen zien het diakenambt in vergelijking met het ambt van predikant of ouderling als een minder of tweederangs ambt. In hun ogen is het stoffelijke waar diakenen zich mee bezig houden minder belangrijk dan het geestelijke waarover de ouderlingen en predikanten in de eerste plaats gaan. Als het om het indienen van namen voor een vacature ouderling gaat, wordt nogal eens gekeken naar de diakenen. Welke diaken zou er geschikt zijn om ouderling te worden? Het is opmerkelijk dat dit andersom niet gebeurt. Dat komt omdat velen vinden dat het ambt van een diaken ondergeschikt is aan het ambt van een ouderling. Men denkt hierbij misschien wel aan wat Paulus schrijft (in 1 Timotheüs 3:13): ‘Want die wel gediend hebben, verkrijgen zichzelven een goeden opgang en veel vrijmoedigheid in het geloof, hetwelk is in Christus Jezus.’

Hoezeer het ook te begrijpen is dat men bij een vacature ouderling eerst naar de diakenen kijkt omdat men hen kent en zij al ervaring als ambtsdrager hebben, is het diakenambt geen tweederangs ambt. Een diaken is geen ouderling in opleiding. De benaming ‘behulpsels’ in het bevestigingsformulier voor het diakenambt kan wat minderwaardig overkomen, maar is dat in principe niet. Wat is het mooi om een helper van een naaste in nood te mogen zijn! God Zelf wordt in de Schrift ook vaak een Helper genoemd. Denk maar aan de berijming van Psalm 146 vers 3: ‘Zalig hij die, in dit leven, Jakobs God ter hulpe heeft!’ Alle drie de ambten in de kerk zijn gelijkwaardig, al zijn ze natuurlijk wel onderscheiden. In Filippenzen 1:1 worden de diakenen naast de opzieners genoemd en dat geldt ook in 1 Timotheüs 3. Hierbij blijkt dat de opdracht die diakenen in de eerste christengemeente vervulden niet werd gezien als van lagere orde dan die van de ouderlingen. Het diakenambt is een voluit geestelijk ambt. In 1 Timotheüs 3:13 sluit Paulus het noemen van eigenschappen van diakenen af met een mooi getuigschrift van goede diakenen. Zo’n man krijgt niet alleen een goede opgang, maar ook veel vrijmoedigheid in het geloof, hetwelk is in Christus Jezus. Veel vrijmoedigheid om tijdens de diaconale bezoeken te getuigen van Hem, de grote Diaken, Die naar deze wereld kwam om te zoeken en zalig te maken dat verloren was.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen