Boekbespreking

GEEN GOD EN GEEN VADER(S), achtergronden van de gezagscrisis van onze tijd, prof. dr. G. Huntemann, Uitg. De Vuurbaak, 24 blz. prijs ƒ3, 90.

De duitse predikant en hoogleraar dr. G. Huntemann geeft in deze brochure, de neerslag van een lezing, een indringende diagnose van onze tijd.

Verwerping van het gezag en sexuele ongebondenheid worden heten ten dage voorgesteld als de voorwaarden voor geluk, zelfontplooiing en vrijheid.

Dr. Huntemann is er in geslaagd dit alles treffend en beeldend weer te geven.

Evenzeer is hem dat gelukt in zijn bespreking over de infiltratie van dit denken in de kerk.

Voor de schrijver is het door hem beschreven ideologisch denken een reactie op de bestaande, en met name in Hitiers tijd misbruikte, gezagsrelaties.

Dit lijkt me echter een versimpeling en verwarring van oorzaak en gevolg.

Het neo-marxisme streeft naar radicale omwenteling van onze maatschappij en haar structuren, waarvan de gezagsrelaties weliswaar een belangrijk deel, maar niet het geheel vormen.

Het bovenstaande vormt echter geen voorbehoud om deze brochure niet aan te bevelen aan hen die op zoek zijn naar een beknopte en heldere weergave van de ideologie van de Frankfurter Schule (neo-marxisme).

L. D. van Klinken.

DE AFSCHEIDING VAN 1834 IN FRIESLAND deel 1 door dr. J. Wesseling. Uitgave 'De Vuurbaak', 296 pag.; prijs ƒ 39, 50.

In deze uitgave gaat de schrijver zeer uitgebreid in op de ontstaansgeschiedenis van de Gereformeerde kerken in Friesland ten gevolge van de afscheiding van 1834.

Veel aandacht wordt geschonken aan de voorgeschiedenis aan de hand van onbedrukte bronnen zoals kerkeraads-, classes-, provinciale-en synode-archieven. Ook archieven van burgerlijke autoriteiten, grietenijen en rechtbanken alsmede het Algemeen Rijksarschief en particuliere correspondentie stonden de schrijver ten dienste.

Ook de geschiedenis na de Afscheiding tot ongeveer 1860 wordt beschreven. Al lezend moeten we tot de conclusie komen dat van hetgeen de mannen van de Afscheiding voorstonden weinig is overgebleven. Om slechts één voorbeeld te noemen: ds. Y. J. Veenstra onderwees de jeugd uit 'Borstius' en 'Hellenbroek'. De gereformeerde lezer wordt verwezen naar de zolder, om eens te snuffelen in de gekreukelde boekjes van zijn voorgeslacht: tien tegen één dat er nog een Hellenbroekje tussen zit.

Hoe ver zijn we van het spoor der vaderen afgeweken als we naar de zolder moeten om naar een Hellenbroekje te 'zoeken'? Dit geeft te denken.

Het boek bevat tal van gegevens die nooit eerder het licht zagen. Achterin het boek werd een uitgebreid register (10 blz.) met namen opgenomen, hetgeen vooral voor Friesche families aanspreken zal. Samenvattend mogen we zeggen dat het een keurig verzorgd werk is, waarin de auteur kans heeft gezien zijn eigen visie vrijwel achterwege te laten. Ter lezing aanbevolen.

A. K. Versteeg.

DE EENZAME WERKER. Geesje Vogelaar-van Mourik. Uitg. Kool. Prijs: ƒ 12, 90.

De kaft-illustratie komt overeen met de titel van het boek en nodigt zonder meer uit tot lezen. Zodra je het boek echter opengedaan hebt volgt de ene tegenvaller op de andere. Om er enkele te noemen: Je vraagt je af voor welke leeftijd het boek is. Het woordgebruik en de zinsopbouw zijn uiterst eenvoudig, terwijl de onderwerpen meestal gaan over problemen van volwassenen met zichzelf, met hun kinderen of met elkaar. Het boek bestaat nl. uit een aantal verhalen en drie gedichten. Het laatste verhaal. Does, is wel weer voor jonge kinderen. Stijlfouten komen vaak voor.

De opbouw van de verhalen laat veel te wensen over. 'Eerlijk duurt het langst' gaat bijv. over Arie, een jongen zonder vader, die stiekum afkeek. De schrijfster verplaatst ons achtereenvolgens in de gedachtengang van de meester, van Arie, van Oom Daan en van Arie's moeder.

En dat wisselt elkaar af, binnen de tien bladzijden van het verhaal! Typisch is ook dat moeder ineens voorgesteld wordt als Wilma, van wie Oom Daan denkt: 'Een hartelijke meid is dat toch.' Even later horen we hem zeggen: 'Er is wel een ontzettend groot verschil in de kinderen, niet alleen in grootte, maar vooral ook in hun optreden.'

Echt een zinnige opmerking voor een schoolmeester, want dat is Oom Daan. Trouwens, het hele boek staat vol met dergelijke opmerkingen, die nergens eens wat dieper uitgewerkt worden. Zo wordt in 'Eert uw vader en moeder' binnen elf bladzijden het leven van Klaas verteld, vanaf zijn geboorte tot aan z'n dood. De uiteindelijke conclusie is dan dat moeder haar kind te veel verwend heeft!

'Het tweede gebod' beschrijft op de eerste bladzijden van het verhaal acht personen, die elk in een bepaalde relatie tot elkaar staan. Zoiets werkt niet verhelderend.

De verhalen zijn christelijk. Toch vraag ik me af in hoeverre de schrijfster de handelingen tussen God en de beschreven mensen gefantaseerd heeft; de bekering van Freek bijvoorbeeld. Deze is overigens ook zeer oppervlakkig beschreven.

Er zijn nog genoeg andere dingen over het boek te zeggen. Veel positiever zullen ze niet klinken, dus wilde ik het hier maar bij laten.

Mej. N. Boot.

OM GELRE'S HERTOGSKROON. L. Penning. Uitg. Kool. Pag. 275. Prijs: ƒ 19.90.

Het boek gaat over de verbeten strijd tussen de twee zonen van de overleden hertog Reinald II. Voor wie van hen zal Gelre's hertogskroon zijn? Behalve deze lijn loopt er nog een minstens zo belangrijke lijn door het boek. nl. de verbitterde Meinardsdie kost wat het kost z'n ontvoerd en doodgewaand enigst kind zoekt te wreken. Dat de kompositie hierdoor niet echt geschaad wordt komt omdat de wraak van Meinards opgelost kon worden dank zij de beslissende eindstrijd tussen de twee broers.

Het boek speelt zich af in de Middeleeuwen. Tijdens het lezen krijg je dan ook een aardig beeld van het leven in die tijd.

Doordat er veel verhaalpersonen optreden wordt het voor de lezer wat moeilijker de juiste partijverhoudingen te leren kennen.

De onthutsing van monnik Van Kalkar toen hi j hoorde wie de ontvoerder was zal de lezer niet kunnen delen, omdat hij zich niet meer herinnert welke persoon nu toch bij die naam hoorde.

Erg positief vind ik dat er geen zwart/wit tekening is. Taalgebruik en illustraties passen bij de sfeer van het boek. Door erg lange zinnen, ouderwetse schrijfwijze van woorden en ingewikkelde uitwerking van het onderwerp past dit boek niet in de bibliotheek van de lagere school. Ouderen, na ongeveer 14 jaar zullen dit boek best interessant vinden, al zullen ze zich wel zo nu en dan tijd moeten gunnen om even rustig na te denken hoe alles ook alweer in elkaar zat.

Mej. N. Boot.

FOKKIE van L. Janse. 60 blz. Prijs 8, 90. HET HAANTJE VAN DE TOREN, idem. 58 blz. Prijs f. 8, 90. WOLLETJE ZWARTOOG, idem. 57 blz. Prijs f. 8, 90. Uitg. Kool — Veenendaal.

Fokkie

Fokkie is het hondje van kleine Jan, Jantje is verdrietig, want zijn hond is verdwenen. Die is weggelopen met een grote bruine hond. Fokkie dwaalt heel wat af en komt tenslotte in de stad terecht. Na een heleboel avonturen wordt Fokkie gevonden door Frans van de buurman en komt alles nog op z'n pootjes terecht.

Oua inhoud een leuk boekje voor onze kinderen. Duidelijk minder is het boekje als we kijken naar stijl en spelling. Ook al zeggen we: 'was-t-ie' (blz. 3), toch is het niet juist deze schrijfwijze de kinderen voor te houden en te laten lezen. Over de verdeling in lettergrepen zijn de meningen verdeeld, toch is 'ge-me-ne be-nen-kluivers' (blz. 35) m.i. lastig te lezen voor de kinderen en bevordert zeker de vergroting van de leesboog niet. Ook komen er uitdrukkingen in voor, die onduidelijk zijn zoals: Jan-baas, wel verbazen, op de bleek, stellig.

Het haantje van de toren

In dit boekje is het haantje van de toren aan het woord. Hij kijkt over de stad uit en vertelt daarvan. In feite is het hele boek een lange monoloog. Op stijl en spelling valt weinig aan te merken, verder is het een geschikt verhaal voor de kinderen. Het is alleen jammer, dat de haan zo vreselijk pedant over komt. Op een gegeven moment laat Janse de haan zeggen: 'Als ik bovenmeester was..'Goudverf is alleen goed voor torenhanen.' Ook in dit boekje vinden we weer de verdeling in lettergrepen.

Wolletje Zwartoog

In dit boekje vinden we de belevenissen van een lammetje, dat rondom de boerderij allerlei avonturen beleefd. Qua stijl komt dit boekje nogal gemaakt bij me over. Er zijn zinnen bij, die de kinderen beslist niet zullen aanspreken. Vader, moeder en zondag worden nog met hoofdletters geschreven, wat tegenwoordig wat ouderwets overkomt.

Conclusie: Alledrie de boekjes aanbevolen, mits men de verdeling in lettergrepen voor lief neemt en indien men geen aanstoot neemt aan de illustraties, die van een matig niveau zijn. Geschikt voor kinderen van 7-8 jaar. Alledrie de boekjes niveau 40-50.

K. Keijman.

KRUISTOCHT NAAR LENINGRAD door Joh. G. Veenhof. Uitg. Kool, Veenendaal, 276 blz., prijs ƒ 22, 90.

De bekende boswachter-schrijver uit Rhenen heeft dit keer geen kinderboek geschreven maar een oorlogsboek voor de leeftijd vanaf 16 jaar.

't Gaat in dit boek over de wanhopige strijd aan het front van Leningrad in de Tweede Wereldoorlog. Het jonge Duitse echtpaar Franz en Elsa Fischer zijn in nazi-Duitsland politiek onbetrouwbaar, vanwege hun evangelische opvattingen. Franz wordt opgeroepen voor de krijgsdienst en Elsa wordt tewerkgesteld in de apparatenfabriek te Hannover. Zij ervaart dan de verschrikkingen van de Arbeidseinsatz als gevolg van de 'totale oorlog'. Rood als bloed kleurt de hemel boven Hannover door de bombardementen der Geallieerden. Franz wordt ingedeeld bij een bataljon dat, na bloedige gevechten met Russische partizanen, bij het Leningradfront terecht komt. Als na een afschuwelijke strijd de stad Leningrad wordt ontzet, na een beleg van 900 dagen, begrijpen de Duitsers dat dit niet anders dan het einde voor hen kan zijn. Het rode leger kent geen pardon. Daarom is het maar een enkeling die de (moderne haken-)kruistocht naar Leningrad overleeft.

Kritische kanttekeningen: Het taalgebruik is soms grof; al is het bekend dat soldaten vaak grof-in-de-mond zijn. Het is dan toch niet nodig om dat uitgebreid te verhalen?

Verder staat er nergens vermeld dat er nog twee delen komen die over Franz en Elsa gaan. Daarom is het einde van het boek zo 'open' zo onbevredigend. Dan nog iets over de geloofsopvatting van de hoofdpersonen. In 't begin van het boek wordt er iets over verteld, maar in het algemeen blijft het zo vaag, zo op de achtergrond; ze leven er niet uit.

Nu de pluspunten: Je beleeft de wereldoorlog nu eens niet door de ogen van de Geallieerden, maar door de ogen van de Duitsers. Zo krijg je een realistisch beeld van hoe de Duitsers de oorlog beleefden.

Dat de schrijver spannend kon schrijven wisten we al, maar hij bewijst het heel sterk in dit boek.

Mej. P. van Beek.

KINDERLEVEN van J. W. Ooms. Uitg. Kool - Veenendaal. Prijs ƒ 34, 90.

In dit rijk geïlustreerde boek vond ik een aantal originele verhalen, die met recht uit het kinderleven gegrepen zijn. Met zijn boeiende verteltrant neemt de schrijver ons mee in de kleine gebeurtenissen die het leven van een kind zo opwindend kunnen maken.

Hoe beangstigend bepaalde gebeurtenissen ook voor een kind kunnen zijn; in ieder verhaal kunnen de kinderpersoontjes terug keren naar een veilige haven: het gezin.

In dit boek vindt men geen aantrappen tegen de maatschappij; maar kunnen de positieve waarden die er nog zijn in onze maatschappij, ook eens een keer een rol spelen.

Ondanks deze positieve beschouwingen moet ik jammer genoeg bemerken, dat de godsdienstige achtergrond niet helemaal de onze is. Het veel gehoorde 'Als je maar bidt..., dan zul je je zonden leren zien', wordt m.i. ook door de schrijver onderschreven. Bovendien kan men in elk verhaal een door een kind uitgesproken 'toepassing' lezen, die bij mij erg onkinderlijk overkomt. Ik vraag mij af of men een boek in onze gezindte niet langer 'verantwoord' vindt zonder dergelijke toevoegingen. Is het niet belangrijker als onze levenswandel getuigt van een op Gods Woord en de belijdenisgeschriften gegronde levensbeschouwing?

Mej. E. Biemond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen