Theologie die de twijfel voedt

KLEINE KRONIEK

Zo moeten we de vrijzinnige theologie typeren. Het vuur van de twijfel brandt in de harten van alle mensen. De bijbelse verkondiging werpt bluswater op dat vuur, opdat geloven (telkens opnieuw) de twijfel te boven zal komen. Maar vrijzinnige theologie werpt olie op het twijfelvuur in de hoop toch nog één of andere waardevolle kern te kunnen redden uit de as van verbrande geloofsvoorstellingen. Een bekend vertegenwoordiger van de hedendaagse vrij zinnigheid is ds. Nico ter Linden, jarenlang voorganger in de Wester kerk te Amsterdam, auteur van de bestseller „Het verhaal gaat... " en columnist in Trouw. In zijn rubriek , , Kostgangers" in genoemde ochtendkrant schrijft Ter Linden op 29 september jongstleden nog eens over zijn visie dat de Bijbel alleen maar bij wijze van beeldspraak het Boek van God is en dat Jezus Christus alleen maar bij wijze van spreken de Zoon van God is.

Nu vertelt ds. Ter Linden dat hij een brief heef t geschreven aan ds. C. van Duijn van de Noorderkerk in Amsterdam. Ik citeer:

„In het kerkblad voor hervormd/gereformeerd Amsterdam stond vorig jaar een interessant stukje onder de wijkberichten van de Noorderkerk, het godshuis waar de gereformeerde bonders elkaar op zondagmorgen vinden. Hun nieuwe predikant, die ik nog niet ontmoette, citeerde daarin enige vragen en antwoorden uit Calvijns Geneefse Catechismus.

Vraag: Blijft Jezus Christus in lichamelijke tegenwoordigheid met ons?

Antwoord: Neen, want er is verschil tussen zijn lichaam, dat in de hemel is opgenomen en zijn kracht, die overal werkt.

Vraag: Wat verstaat gij onder: en zit aan de rechterhand van de vader?

Antwoord: Dat Hij de heerschappij over hemel en aarde heeft ontvangen om over alles te regeren.

Vraag: Maar wat betekenen die rechterhand en dat zitten, waarvan gesproken wordt?

Antwoord: Dat is beeldspraak, ontleend aan de aardse vorsten, die aan hun rechterhand hun plaatsvervanger laten zitten om in hun naam te regeren.

­Ik heb mijn collega in een briefje deelgenoot van mijn verontrusting gemaakt. Want wat gebeurt hier? Hier wordt de aloude belijdenis uit de Heilige Schrift dat Jezus gezeten is ter rechterhand Gods tot beeldspraak bestempeld. Waar blijven we dan? vroeg ik. Wie garandeert ons dat de Hemelvaart straks ook niet tot beeldspraak wordt bestempeld, en het lege graf, en de geboorte uit een maagd?

Op dat briefje heb ik van mijn collega geen antwoord ontvangen, en dat begrijp ik wel, want ik zat hem natuurlijk een beetje te jennen. Maar ik vond het ook jammer, want het was nu net zo'n aardige illustratie hoe broeder Calvijn in het Geneve van 1645 al in , , Jezus zittende ter rechterhand Gods" kon blijven geloven, zonder die uitspraak letterlijk te nemen. En mijn bondse broeder had hem drie eeuwen later met instemming geciteerd! Als dat kan, kan er meer.

Als mensen mij vragen of ik geloof dat de bijbel Gods Woord is en dat Jezus de Zoon van God is, kan ik op die vraag geen antwoord geven, zolang niet duidelijk is wat zij onder dat is verstaan.

Dat de bijbel Gods Woord is, is een belijdenis, een geloofsuitspraak. Ik wil die woorden graag voor mijn rekening nemen, als we samen maar goed weten dat het beeldspraak is. Mooie beeldspraak, net zoals het mooie beeldspraak is dat Jezus ter rechterhand van God is gezeten. Maak je er topografie van, dan maak je het kapot.

Dat Jezus Gods Zoon is, is een belijdenis, een geloofsuitspraak. Ook die woorden wil ik graag voor mijn rekening nemen, maar het is weer beeldspraak. Mooie beeldspraak, net zoals het mooie beeldspraak is, dat Jezus uit een maagd is geboren. Maak je er biologie van, dan maak je het kapot.

In het geloof moet je altijd oppassen met te beweren dat iets zo is. Want we hebben het over een werkelijkheid die de onze overstijgt. Laten we het erover eens zijn dat dat zo is.”

Het is u als trouwe lezers van het G W natuurlijk meteen opgevallen dat Ter Linden de kerkhervormer Calvijn een eeuw te laat doet leven (1645 in plaats van 1545). Nu maalt hij niet om geschiedenis, maar zo'n bok had hij toch niet mogen schieten!

Maar de vraag kan rijzen: waarom zou ds. Van Duijn zijn collega niet geantwoord hebben? Ik heb het hem niet persoonlijk ge­ vraagd, maar denk toch de reden wel te weten. Als iemand overduidelijk naar de bekende weg vraagt, is het maar het verstandigst er het zwijgen toe te doen...

Ds. Ter Linden weet heel goed dat de Bijbel zelf duidelijk maakt wanneer er van beeldspraak gebruik wordt gemaakt en wanneer niet. Dat is een kwestie van exegese, uitlegkunde. Gaat het over Gods sterke rechterarm, dan denkt niemand aan een gespierde arm van vlees en bloed. Maar als Jozef Maria wil verlaten omdat zij zonder zijn toedoen zwanger is, dan is dat allerminst beeldspraak, maar werkelijkheid (die overigens ons verstand te boven gaat en alle biologische verklaringen tart). En als Jezus opstaat uit de dood, is de cocon van Zijn lijkwade de stille, maar welsprekende getuige van de realiteit van dit heilsfeit. Wie hier van mythologie spreekt, meent het beter te weten dan het Woord en de Geest van God.

V.

J.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen