Een tweede golf

Het coronavirus blijft in binnenbuitenland zich verspreiden, zo meldt de overheid ons. De verspreiding wordt soms zelfs geduid als een ’tsunami’. Een tsunami is een extreem hoge golf uit de zee die de kuststrook onverwacht overspoelt. De tsunami’s die we ons herinneren, kwamen totaal onverwacht, verwoestten hele kuststroken en veroorzaakten vele honderden, zo niet duizenden doden in één moment.

Het is wel van betekenis om in dit coronatijdperk de juiste woorden te blijven gebruiken. Zo lijkt een tsunami niet een juist woord in deze zaak. Zo kunnen we bijvoorbeeld ook niet één op één de pestziekte in het verleden met de huidige ziekte vergelijken. Aan de pest stierven inderdaad honderden mensen per dag. Zo is het in Nederland tijdens de coronacrisis niet en ook nog niet geweest. (Natuurlijk onderschatten we niet dat het sterven van één persoon aan deze ziekte heel veel betekenis heeft voor de nabestaanden en andere omstanders.)

Het is tegelijk ook goed om te bedenken dat corona niet de énige ziekte op deze wereld is. Ik las ergens dat er aan corona inmiddels wereldwijd 1 miljoen mensen zijn gestorven. Daar staat tegenover dat aan een hartinfarct, kanker, ouderdom of huiselijke ongevallen jaarlijks 45 miljoen mensen sterven. ¹ Het is daarom heel schrijnend dat ziekenhuizen de reguliere zorg, bijvoorbeeld voor kankerpatiënten, bij de eerste golf hebben stopgezet, en dat dit in het najaar weer dreigt. Laat er anderzijds geen misverstand ontstaan. Wie de ziekte in alle ernst ervaart, zal deze niet onderschatten. Ook is er in ons land sprake van een ernstige situatie. Of het nu komt door de ziekte zelf of door de maatregelen die worden getroffen, maar het is een feit dat er in ons land inmiddels voor de tweede keer binnen een jaar een crisissfeer is ontstaan. De uitkomsten ervan kunnen we nog niet overzien.

We schromen daarbij ook niet om het geheel van de gebeurtenissen te duiden als een oordeel Gods, zowel over ons land, als over de wereld. Het heeft ons doen denken aan Amos 4. In dat hoofdstuk wordt niet alleen over een eerste en tweede ’golf’ gesproken, maar ook over een derde en vierde. Amos 4 is een hoofdstuk dat ons in dit verband veel te zeggen heeft.

De zonden die Amos aanwijst

Amos profeteert in de tijd dat Jeróbeam II over het Tienstammenrijk regeerde (780-751 v. Chr.). Dat was een tijd van grote welvaart. Maar het is goed om te bedenken dat nog geen 30 jaar na de dood van Jeróbeam II (722 v. Chr.) het Tienstammenrijk weggevoerd werd en er een einde kwam aan een zeer welvarende tijd. Tegen deze achtergrond treedt Amos op.

Als Amos de situatie van het Tienstammenrijk beschrijft, doet hij dat in beeldende taal: hij spreekt over koeien van Basan (vs. 1) en over angels en vishaken (vs. 2). De aanduiding ’koeien’ duidt op weelde, op welvaart, op rijkdom, op een levensstijl waarbij het eigen genot centraal staat. De eigen welvaart wordt ook nog eens met onrecht verkregen, omdat ’de armen verdrukt en de nooddruftigen verpletterd worden’. Amos kondigt aan dat het oordeel over Samaria en haar inwoners niet uit zal blijven. Zoals grote en kleine vissen met haken en angels worden opgetrokken, zó zal God Zijn oordeel over de inwoners van de stad uitvoeren. De muren van de stad zullen door het geweld van de vijand verbrokkelen (vs. 10), en het volk zal door de bressen worden uitgeleid en weggevoerd.

Echter, bij dit alles houdt het volk vast aan zijn godsdienst. Zowel in Bethel als in Gilgal worden dagelijks offers gebracht en worden jaarlijks de tienden gegeven (vs. 4 en 5). Maar dit is een valse godsdienst. Het is een godsdienst naar eigen zin en wil. Ze is eigenwillig. De ere Gods wordt niet bedoeld.

1. Men geeft aan de afgoden, wat God toekomt. 2. Men offert niet in Jeruzalem. 3. Men voert godsdienstige handelingen in waar God niet om gevraagd heeft (vs. 5). ²

Kortom, er is sprake van een eigenwillige godsdienst. En het is juist dit laatste, die eigenwillige godsdienst, dat de oordelen Gods over het Tienstammenrijk afroept. Oordelen die ook als roepstemmen zijn op te vatten.

De roepstemmen die God gegeven heeft

Amos spreekt het volk in Naam van God toe, en vertelt het volk welke roepstemmen reeds tot hen zijn gekomen. De roepstemmen zijn tot het volk gekomen in vier afzonderlijke vormen. We zouden vandaag de dag over een eerste golf, een tweede golf etc. spreken.

1. God heeft reinheid der tanden gegeven (vs. 6). Bij de eerste roepstem was er sprake van ernstige honger, waardoor men er niet aan toekwam om zijn tanden vuil te maken.

2. Bij de tweede plaag hield God op tal van plaatsen de onmisbare regen in, zodat niet alleen de akkers uitdroogden, maar er zelfs drinkwatertekort was (vs. 7 en 8).

3. Bij de derde plaag ontstonden er allerlei plantenziekten toen de oogst op het land stond, hetzij door vochttekort (brandkoren) of door een teveel aan water (honingdauw). Ook brak er een rupsenplaag uit (vs. 9).

4. Bij de vierde plaag was sprake van pestilentie en van vijandelijke legers, waarbij velen tegelijk stierven en waarbij de stank van de dode lichamen de lucht vervulde (vs. 10).

Het ontbreken van bekering

Het meest ernstige bij de beschrijving van deze vier roepstemmen is echter de conclusie die God elke keer moest trekken. Want elke beschrijving van het oordeel wordt afgesloten met een zeer ingrijpende constatering. Nochtans hebt gij u niet bekeerd tot Mij, spreekt de HEERE. Vier keer klinkt het. Nochtans. Vier keer schrijnt het. Vier keer smart het God aan Zijn hart om te moeten constateren dat het volk zichzelf handhaaft in zijn onbekeerlijkheid. Men weigert om met boete en berouw tot God terug te keren. Men volhardt in zijn eigenwillige godsdienst. En juist die eigenwillige godsdienst is het die Gods toorn over het volk heeft opgewekt, want in het zesde en in het twaalfde vers klinkt het zeer nadrukkelijk: Daarom! ³

De vergelijking die we moeten trekken

Als we deze dingen overwegen en een vergelijking trekken met onze eigen tijd, komt het oordeel Gods plotseling wel heel dichtbij. Want dan gaat het niet in de eerste plaats over de verbreking van Gods wetten door overheden en onderdanen. O, zeker. Daar toornt de Heere natuurlijk vreselijk over. Maar dan gaat het allereerst over elke vorm van eigenwillige godsdienst. Een godsdienst naar onze eigen gedachten, naar onze eigen smaak en sfeer, op onze zelfgekozen plekken en soms geheel tegen het Woord van God in.

We buigen niet echt hartelijk onder de oordelen die keer op keer over ons komen. We hebben eerder de neiging ons te verzetten tegen de overheidsmaatregelen of er laatdunkend over te spreken. Er verandert niets aan onze levensstijl. We gaan door in onze zelfgekozen wegen. We leven ons eigen leven in welvaart en overdaad, en menen door kerkgang, catechisatie e.d. God wel tevreden te kunnen stellen. Maar het oordeel Gods is vlijmscherp over elke vorm van godsdienst, waarbij het hart ontbreekt. Nochtans. Daarom!

Wat er op de vier roepstemmen volgt

De vier ’golven’ in Israël hebben niet tot bekering geleid. Dan blijft er maar één ding over. Dan zal God een voleinding met het volk maken. Dan zal God Zijn volk dagen voor het gericht. Daarom zal Ik u alzo doen, o Israël; omdat Ik u dan dit doen zal, zo schik u, o Israël, om uw God te ontmoeten (vs. 12). En wie het vervolg van het boek Amos leest, zal het bevestigd zien. De oordelen gaan door en de verwoesting is vast besloten. Voor hen die zich op een wereldse wijze in de zonde uitleven. Maar ook over hen die menen met hun eigenwillige godsdienst beter te zijn dan de goddeloze omgeving waarin ze verkeren.

Laat een ieder van ons tot zichzelf inkeren. U. Ik. Niet alleen als inwoner van Nederland, een land dat zich rijp maakt voor de ondergang. Maar ook als leden van de verscheurde kerk van Nederland, waarvan God zegt: Nochtans. Daarom!

Noten

1. Trouw, 13 oktober 2020

2. Kanttekening 21

3. Ds. H. Veldkamp, De boer uit Tekoa, Baarn, z.j., p. 118 e.v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen