Mobieltjes in de kerk?

Mij bereikte een vraag over het gebruik van mobieltjes in de kerk. Is het af te keuren als een catechisant tijdens de kerkdienst op zijn mobiel uit de Bijbel leest en/of aantekeningen maakt over de preek?

Meeschrijven in de kerk en op catechisatie

Als ik over dit onderwerp schrijf, overvalt me altijd nog enige schaamte. Het is alweer een aantal jaren geleden dat ik tijdens de tweede helft van de catechisatieles een oudere catechisant wat dringend vroeg om toch wel haar mobieltje weg te doen. Oprecht verbaasd keek ze me aan. Ze was de hele les bezig om aantekeningen te maken over de catechisatieles.

Het maken van aantekeningen tijdens de preek of de catechisatie is van oude datum. De preken van ds. B. Smijtegelt (1665-1739) zijn voor ons bewaard dankzij de aantekeningen van diverse kerkgangers. De bekendste daarvan was Maria Boter: gedurende dertig jaar maakte zij aantekeningen en werkte die ook uit. Ook het boek “Aantekeningen uit de Maandagse catechisatiën” van ds. Smijtegelt doet denken aan een catechisant die aantekeningen maakte. Dat geldt zeker ook van de boekjes met aantekeningen uit de catechisatie van wijlen ds. J. Fraanje (1878-1949). In het voorwoord van het boekje “Aantekeningen uit 15 catechisatiën” schrijft ds. Fraanje: “Daar een catechisante ’t slechts uit persoonlijke belangstelling opgeschreven en bewaard had, heeft het oorspronkelijk nooit in de bedoeling gelegen deze aantekeningen aan de pers over te geven.” Zelf heb ik ooit tijdens de belijdeniscatechisatie van ds. F. Mallan aantekeningen gemaakt, die ik vervolgens thuis uitwerkte.

Luisteren in de huidige samenleving

In onze samenleving heeft zich de betreurenswaardige ontwikkeling voorgedaan dat er veel zwaarder nadruk is komen te liggen op het beeld dan op het woord. Ik noem dat vanuit het christelijk denken een betreurenswaardige ontwikkeling. God spreekt immers door Zijn Wóórd. Gesproken. Geschreven. De Heidelbergse Catechismus onderwijst ons in Zondag 35 over het tweede gebod van Gods wet tegen de beeldendienst. Op de vraag naar het gebruik van beelden in de eredienst, geeft zij als antwoord: “Nee, want wij moeten niet wijzer zijn dan God, Dewelke Zijn Christenen niet door stomme beelden, maar door de levende verkondiging Zijns Woords wil onderwezen hebben.” Het tweede gedeelte van het antwoord maakt duidelijk waarom het betreurenswaardig is dat in onze moderne tijd het geschreven en gesproken woord meer en meer is vervangen door het beeld.

De gevolgen van deze zogenaamde visualisering van de samenleving blijven niet uit. Met name jonge mensen vinden het steeds moeilijker om gedurende langere tijd te luisteren. De spanningsboog is korter geworden. Toen ik recent een dienst van ds. D.E. van de Kieft bijwoonde, liet hij niet alleen voor de toepassing, maar ook na de eerste gedachte van de preek een psalm zingen. Een dergelijke onderbreking is een uitstekend middel om de luistervaardigheid zo hoog mogelijk te houden.

Meeschrijven

Het is tegen deze achtergrond alleszins begrijpelijk dat er door heel wat oudere en jongere mensen veel meer dan vroeger meegeschreven wordt tijdens de catechisatie of tijdens een kerkdienst. Het is niet alleen een middel om de aandacht vast te houden, maar het biedt ook de mogelijkheid om de inhoud van de preek na de kerkdienst opnieuw weer te geven, te bespreken, etc. Nu doet zich echter de vraag voor, of dat ook op het mobieltje mag. Dat het op een mobieltje kan, is duidelijk. Vooral jonge mensen hebben een grote vaardigheid in het maken van aantekeningen of berichten op een mobiele telefoon. Het heeft als duidelijk voordeel dat je de gemaakte aantekeningen veel makkelijker kunt opslaan en bewaren, en ook delen met anderen. Toch wil ik zeer nadrukkelijk waarschuwen tegen het gebruik van mobieltjes in de kerkdienst. Ik noem enkele motieven.

Niet in de eredienst

1. Wij leven in een zeer gejaagde tijd. Het hele proces van automatisering en digitalisering heeft daar een zeer grote bijdrage aan geleverd. O zeker, ook in de oude dag klaagde Job reeds: De mens, van een vrouw geboren, is kort van dagen en zat van onrust (Job 14:1). Dat doet echter niets af van de stelling dat automatisering en digitalisering aanjagers zijn van het levenstempo en levensritme. Wat is het dan daartegenover een groot wonder dat wij in deze samenleving nog de rustdag hebben. Gods dag. Gods huis. De stilte. Het luisteren. De eerbied. Het zingen. Het bidden. De prediking. Gods dag is echt een dag van afzondering. Van het loslaten van de dingen van het dagelijks leven. Van de wijding aan de dienst des Heeren. Laten we zuinig zijn op zowel de rustdag als op de kerkgang. Er is niet veel logica voor nodig om vanuit deze overwegingen het stand­punt in te nemen om geen mobieltjes in de kerk te willen gebruiken. Ook al wil iemand dat met goede bedoelingen doen.

2. Een tweede argument. Bij het gebruik van mobieltjes in de kerk voor het maken van aantekeningen wordt het moeilijk, zo niet onmogelijk, om een eventueel goed gebruik te onderscheiden van het misbruik. Ieder zal toch toestemmen dat het letterlijk “uit den boze” is om in de kerk je mobiele verkeer voort te zetten. Maar wie controleert of jij aantekeningen maakt over de preek, óf een appje stuurt naar iemand anders op de galerij?

Daar komt nog een derde argument bij. Iedereen die weleens uit de Bijbel heeft gelezen op zijn mobiel, of aantekeningen heeft gemaakt tijdens de catechisatie, heeft het meegemaakt, dat er tijdens dat lezen of schrijven een ander berichtje binnenkwam. Er verschijnt op dat moment een melding op het schermpje. Kun je een grotere afleiding verzinnen? We zeggen weleens dat de duivel probeert onze gedachten af te trekken van het Woord van God, tijdens of na de dienst. We maken het hem wel erg gemakkelijk als we tijdens de dienst een mobieltje in onze handen hebben. Als C.S. Lewis in deze tijd leefde en zijn indringende boek “Brieven uit de hel” schreef, zou hij ongetwijfeld op het gebruik van het mobieltje in de kerk ingaan als een middel voor satan om af te leiden van de prediking.

Conclusie

Jonge mensen, laat deze dingen op je inwerken. Jezus dreef eens de kooplieden en de wisselaars uit het huis van Zijn Vader en sprak: En Hij zeide tot hen: Er is geschreven: Mijn huis zal een huis des gebeds genaamd worden; maar gij hebt dat tot een moordenaarskuil gemaakt (Matth. 21:13). Als we met eerbied in Zijn huis willen verkeren, laten we onze mobieltjes thuis of in ieder geval in Zijn huis ongebruikt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen