Wetenschappelijk Genootschap

Zaterdagavond hield het Wetenschappelijk Genootschap weer een der interessante bijeenkomsten, waarmede het zich herhaaldel^k onderscheidt.

Voor ditmaal had men Dr. Melchior, de bekend geworden scheepsarts van de Willem Barendsz. bereid gevonden het een en ander te vertellen over zijn belevenissen aan boord van de grote walvisvaarder en over de walvisvangst in het algemeen. Na een inleidend woord van de Voorzitter va» het Genootschap, M. Hempenius, begon Dr. Melchior voor een talrijk gehoor zijn inleiding. De dokter ontpopte zich als een Zeer talentvol spreker, een aangenaam c«useur, die in een buitengewoon boeiend betoog zijn gehoor gedurende meer dan drie uren meevoerde naar het Zufdpoolgebied en de walvissen. Hij doorspekte zijn \erhaal met tal van humoristische opmerkingen maakte, door als het ware plastisch uitbeelden van bizbnderheden, dat men zich de omstandigheden van de walvisvangst geheel en duidelgk voor de geest kon stellen. Dr. Melchior begon met iets te „doceren" over de biologie van de walvis. Het feit, dat de vergadering gehouden werd in het lokaal der natuurlijke historie van de H.B.S. gaf aan een en ander nog een reé'ler tintje. Spr. vertelde over het leven, de voortplanting, de levensomstandigheden enz. van het grootste dier uit de schepping, dat een gewicht kan bereiken van 300.000 kg en een lengte van 30 meters of meer nog. Ook vestigde Dr. ïlelchioi' aandacht op de rol, die Nederland in de historie en op het gebied van de wasvisvaart heeft gespeeld. Nederland was de eerste mogendheid, die zich in het groot toelegde op de vangst van walvissen en dit zodanig deed, dat tienduizenden Hollanders er een bestaan in vonden. Die historische vangsten geschiedden echter in de Noor delgke zeeën, in het Noordpoolgebied. Na verloop van tgd heeft men die wateren dood gevist, zodat men zich thanks naar de Zuidpoolgebieden moet richten. Terloops vestigde spr. er voorts aandacht op, dat de walvisvangst in Antarctic internationaal geregeld is en aan, vele voorschriften gebonden. Uit het verdere van het betoog begrepen wij, dat men zich aan deze regelen houdt, zeker voor wat 'de Nederlanders betreft.'

Met enthousiasme vertelde Dr. Melchior van de vangst als zodanig, van de jagers, de kleine schepen, die achter de walvissen aan gaan, van de harpoenier en het moderne harpoenkanon, van het schot en van de treffer. In 80 van 100 gevallen zitten de sehoten op de juiste plaats,,in het hart van de walvis, waar de granaat, die in de harpoen is aangebracht, ontploft en de vis onmiddellijk doodt. In 20 van 100 gevallen volgt er echter een verbeten strijd tussen vis en jager, die — gelukkig voor de walvis — vrgwel altijd met een tweede schot beslist wordt. De buit kan zo voorspoedig veroverd worden, omdat men te maken heeft met zo'n enorm groot dier, welks hart alleen al een omvang heeft van meerdere meters. De vis wordt langszij van de jager getrokken en deze vaart er mede naar de Willem Barendsz., welk schip eigenlijk niets anders is dan een drijvende fabriek, een drijvende traankokerij etc.

Uitvoerig schilderde Dr. Melchior het werk op de Willem Barendsz., de omstandigheden, waaronder gewerkt wordt en hetgeen er van de walvissen geproduceerd wordt, alsmede de wijze waarop de walvissen worden verwerkt. Uit 's sprekers woorden werd wel duidelijk met welk een gigantisch werk' men op een walvisvaarder, zo'n walvistraanfabrjek, te doen heeft. Bij dit gedeelte van zgn betoog kwam de dokter op feiten en omstandigheden, dié hij op andere wijze al zeer onder de aandacht van het Nederlandse volk heeft gebracht, in een boek en door middel van de pers. In het kort willen wij hier nog eens herhalen wat Dr. Melchior op de Willem Barendsz. heeft aangetroffen. Aanvankelijk waren er allerlei maatregelen in het belang van de bemanning getroffen. Voor lichamelijke en geestelijke verzorging was veel gedaan. Er was een wasserij, een prima keuken, een bibliotheek, radiocentrale over het gehele schip, douchecellen enz. enz. Zodra echter de walvisvangst begon en de eerste dieren aan boord kwamen gingen al deze fraaie gelegenheden potdicht en was er maar één devies: werken! Gedurende een half jaar was de bemanning van elke hygiëne verstoken. Dat werd overbodig geacht en toen de dokter er wat van zei, werd hem toegevoegd, dat hij zich niet moest bemoeien met dingen, die hem niet aangingen.

Uitvoerig schilderde Dr. Melchior welk een beestenboel het allengs op de Willem Ëarendsz. op die eerste tocht geworden is. Het schip werd één grote vette smurryklomp, gekenmerkt door een overal heersende stank van rottend walvissenvlees, traan en wat dies meer zij. Natuurlijk leed de bemanning zeer onder infecties en daartegen was weinig te doen, omdat een pleister op de vette huid niet eens meer hield. Met nadruk vroeg de dokter zgn gehoor af, waar onder zulke omstandigheden de efficiency van en de arbeidsproductiviteit der mannen in het bedrijf blijft. De werklust verslapte en velen zochten de lange el uit te hangen, waarbij zij zich niet schuwden de ellendigste en vieste plekjes op te zoeken. Voor een groot deel weet de dokter déze omstandigheden aan de Noren, die vuil, ruw en drankzuchtig zijn. Misschien dat het thans, nu er maar weinig Noren meer aan boord zijn, beter gaat.

Na zijn eigenlijke inleiding vertoonde Dr. Melchior — met Dr. Stoel als „operateur" — enige films, welke hij heeft opgenomen op zijn tocht met de Willem Barendsz. Met grote aandacht jrolgden de. aanwezigen deze keurige projectie van even keurige films. Hier zag men de walvisvangst aanschouwelijk voorgesteld. Zag men ook iets van het ruwe, zware leven aan boord van de traanfabriek, waarop de bebaarde mannen, blinkend van vet, dag in dag uit over de glibberige vissenromp de repen spek afhakken.

Ook vertoonde dr. Melchior een film over pinguïns, die al mede zeer interessant was.

Mr. Hempenius sprak het slotwoord, v/aarin hij Dr. Melchior hartelijk dank zegde en hem huldigde voor het feit, dat" deze de waarheid over de Willem Barendsz. heeft willen ontdekken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen