Morgen, zaterdag is Prins Bernhard jarig!

Nog trilt ons door de ziel de jubel die ons aangreep, toen er 5 mei 1945 eindelijk verademing kwam, en men ten slotte dan toch het bloedvergieten staakte. Het was een Goddank, dat ruiste langs de dalen en de bergen overklonk, waarin het heftig aangedaan, het blij en menselijk gevoel zich lucht gaf. Wat schone ure was het niet! toen plotseling een roepen uitging dat Duitsland had gecapituleerd. Hoe opgetogen, hoe dankbaar verhief .Europa bij die mare niet haar stem. Zo kwam dan eindelijk de tijd, toen de moegestreden helden uit vele landen weer aan de eigen woning aanklopten en de beroofde van hart zich op kon maken om een traan te brengen bij het rulle graf, dat al haar liefde borg.

Bij al het geleden leed en de grote ellende en verwoesting die de tweede oorlog voor ons land en volk heeft teweeg gebracht, stemt het ons tot grote dankbaarheid dat de gehele Koninklijke familie in deze oorlogstijd is gespaard. En al is de toekomst van Europa als

En al is de toekomst van Europa als een donkere nacht, waarin men geen handbreed kan zien, als een verborgenheid, die alle onthulling weigert, en waarvan niemand spelt, wat ze baren zal, toch mogen we in ons klein land aan de zee dankbaar zijn, dat wij in vrijheid kunnen leven en in vrijheid onze nationale feestdagen kunnen vieren. Wij huiveren bij de gedachte dat we

Wij huiveren bij de gedachte dat we in de jaren 1940—1945 onze nationale feestdagen onopgemerkt moesten laten voorbij gaan, en ons hart is met deernis vervuld, wanneer wij denken aan de landen, die thans nog bukken onder vreemde dwinglandij.

En daarom zijn we zo bevoorrecht dat wij in Nederland op 29 juni a.s. de 46e verjaardag van onze Prins mogen vieren. Met recht zeggen we onze Prins. Prins Bemhard heeft in meer dan twintig jaren een plaats veroverd in ons land.

Het heeft ons niet alleen met trots vervuld, dat Prins Bemhard in mei 1940 naar Zeeland toog, om daar de strijd voort te zetten tegen de overweldigers. Hoe voelden wij toen dat hij een Nederlandse Prins was, die als een echte Oranje zich inzette voor het Nederlandse volk, streed voor de vrijheid van ons, maar ook voor Zijn Vaderland.

Maar ook voor het economische en het culturele leven heeft de Prins vele en belarrgrijke diensten aan de lande bewezen.

Zo werd in augustus 1940 gesticht het Prins Bemhardfonds en dit fonds moest dienen om het Nederlandse aandeel in de geallieerde oorlogvoering te vergroten. In totaal werd door Nederlanders over de gehele wereld verspreid ruim ƒ 21.000.000.— aan het fonds afgedragen en belangrijk oorlogsmateriaal kon onze regering ter beschikking gesteld worden. Het fonds heeft dit doel nu niet meer.

Het fonds heeft dit doel nu niet meer. De oorlog werd gewonnen. Nederland werd bevrijd. Na de bevrijding van ons land werd in 1946 'besloten het Prins Bemhardfonds om. te zetten in een nieuwe Stichting. De nieuwe taak van deze Stichting werd de zelfwerkzaamheid van het Nederlandse volk op het gebied van wetenschap, kunst en cultuur in het algemeen te bevorderen, alsmede de Nederlandse cultuur in de Overzese gebiedsdelen en in het buitenland uit te dragen. Wat verstaan we eigenlijk onder het

Wat verstaan we eigenlijk onder het woord: „cultuur?" Heel in het algemeen kunnen we zeggen, dat cultuur daar is. waar een gegeven aanleg tot ontwrikkeling wordt gebracht. Een onontgonnen stuk grond omwarmen tot vruchtbaar bouwland is het in cultuur brengen van die dorre hei. Er is een lichamelijke en geestelijke

Er is een lichamelijke en geestelijke opvoeding. En achter elke opvoeding schemert iets van een mens-beschouwing. Het onontgonnen terrein is niet alleen de mens naar zijn lichamelijk zijde. Ook het denkleven, het wils- en gevoelsleven moeten tot ontwikkeling gebracht. Zo ontstaan b.v. wetenschap, techniek en kunst. We kunnen met het woord cultuur

We kunnen met het woord cultuur heel wat kanten uit en «spreken van technische, wetenschappelijke, economische, sociale, staatkundige, nationale en internationale cultuur; van lichamelijke, intellectuele, aesthetische cultuur, enz.

Overal, waar de menselijke activiteit het aanwezig zijnde tot ontwikkeling brengt, tot werkelijkheid maakt, is cultuur.

Het Prins Bemhardfonds is geworden een fonds, dat Steun verleend aan instellingen, die strijden tegen geestelijke en culturele noden, die de geestelijke en cuJ'-urele zelfstandigheid van ons volk krachtig kan stimuleren.

Al spoedig bleek, dat wilde de bovenomschreven, veelomvattende taak naar behoren kunnen worden vervuld, decentralisatie noodzakelijk was. Het Bestuur van het Prins Bemhardfonds besloot daarom voor de behandeling van de aanvragen van regionaal en/of plaatselijk karakter voor elke provincie en de drie grote steden Amsterdam, 's Gravenhage en Rotterdam afdelingen te stichten onder de naam „Anjerfondsen".

Aldus kwam in 1948 tot stand het Anjerfonds Zuid-Holland, omvattende het territoir van die provincie, met uitzondering van de steden 's Gravenhage en Rotterdam, en met als taak het verlenen van steun aan plaatselijke en regionale werkzaamheid ten behoeve van Kunst, Volksontwikkeling en culturele jeugdzaken.

De organisaties voor particuliere cultuurfinanciering hebben, zoals bekend is over het algemeen weinig bronnen van inkomsten. Landelijk bracht het Prins Eernhardfonds gelden bijeen te brengen; provinciaal zijn het de Anjerfondsen, die zich moeite geven het culturele leven te stimuleren.

De plaatselijke initiatieven op het gebied van kunst, ontspanning, muziek- en zangverenigingen, jeugdwerk en de bibliotheken, ze vervullen een taak, die veelal wordt onderschat.

Maar ook hier worden de ontwikkelingsmogelijkheden vaak geremd doordat grote remblok... de financiën. Een duwtje van buitenaf is dikwijls nodig om de wagen op gang te helpen. En dat duwtje geeft het Anjerfonds.

Telkens blijkt weer dat de Anjercollecte, welke elk jaar 29 juni gehouden wordt, bij de bevolking niet de belangstelling heeft, welke ze zo dringend nodig heeft.

Het Prins Bemhardfonds mag echter niet ontevreden zijn over zijn werk. Sedert enkele jaren mag het zich beschouwen als de weldoener van de hele kerkelijke en vrije arbeid op sociaal en cultureel terrein. En het is aan 't Prins Eernhardfonds te danken dat de z.g. giftenregeling, althans voor de naamloze vennootschappen is gewijzigd.

Laten wij vooral niet vergeten dat het bij de cultuur in de eerste plaats aankomt op de eigen kracht van het volk. En alles wat deze eigen kracht kan bevorderen, is van oneindig groter belang dan welke hulp ook in de vorm van steun of subsidie.

De kernhaak van het fonds is: de bevordering van de eigen kracht van het volk. Dit klinkt misschien vreemd Toch is het niet dwaas om in deze tijd van coUectivieering van de grote massa en het grote getal juist terug te grijpen naar de kracht van het individu, van het bijzondere.

En het is juist daarom dat het fonds enerzijas m een zijner wetenschappelijke publicaties aandringt op grote collectieve middelen voor de cultuur om daarnaast juist te streven naar steun voo\ die arbeid, die niet in het collectieve geheel past. Juist hierin zit de waarde van het fonds en van zijn directe of indirecte arbeid.

Prins Bernhard, die sedert de oprichting de ziel van het Prins Eernhardfonds genaamd kan worden, levert in dit opzicht een belangrijke bijdrage voor de culturele opbouw van het christelijk verenigingsleven en andere instellingen, die alleszins onze steun verdienen.

Terecht is gezegd, dat Prins Bernhard zonder Minister te zijn, een van de raadsleden der kroon is. Hij springt steeds in de bres voor de belangen van het volk. De Ministerraad vertrouwt hem opdrachten toe, die de welstand van onze natie raken. Hijzelf geeft zich. Zo heeft hij aller hart gestolen en ons volk acht zich gelukkig met zijn bezit.

Wij leven op zijn verjaardag van harte met hem mee, en brengen hem en het Koninklijke Gezin onze beste wensen.

Ooltgensplaat P. BOM

24 juni 1957. ambt. ter secretarie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen