Bladzijden uit de kerkgeschiedenis van de vuursche

In de nazomer van 1988 kreeg ik een brief van het College van Kerkvoogden van De Vuursche met de volgende inhoud: "Hierbij zenden wij u een exemplaar van het boek: Van Stulp tot Kerk met de ondertitel: Bladzijden uit de kerkgeschiedenis van De Vuursche. Het college van kerkvoogden der hervormde gemeente van De Vuursche zou graag zien, dat u deze publicatie aankondigt en bespreekt in het Kerkblaadje, orgaan van de stichting vrienden van dr. H. F. Kohlbrugge . . .".

Zo ligt nu voor me het prachtig uitgegeven en rijk geïllustreerde boek over De Vuursche, een boek van 230 bladzijden, geschreven door de heer W. Otten uit Hilversum, die in de kring van Vrienden van Kohlbrugge zeker geen onbekende is. Het is mij een vreugde hier iets over dit boek te zeggen. Als leerling van het Christelijk Lyceum te Hilversum heb ik veel door het Gooi gezworven met mijn broer en neven. Van die tochten draag ik van De Vuursche vele herinneringen mee. Hoe stil en eenzaam was het er toen nog: de bijna volmaakte rust van dennen-, sparren- en beukenbossen! Langs kronkelende fietspaden die voerden van Hilversum en Baarn naar Soestdijk of Maartensdijk, reden wij door De Vuursche met het gevoel als waren wij ontdekkingsreizigers van een onbekend en onontgonnen gebied. Dat was in de twintiger jaren van deze eeuw en ik ben er zeker van, dat De Vuursche er toen nog moet hebben uitgezien zoals het beschreven wordt in oude aardrijkskundige woordenboeken als dat van Witkamp: "Een fraai dorp in de Utrechtse gemeente Baarn met 321 inwoners. De opmerkelijkste gebouwen zijn het schone kasteel Drakenburg en de in 1650 gestichte Hervormde Kerk. Vóór de herberg, die vroeger tot rechthuis diende, ligt een dolmin of hunnebed, door vijf zware stenen gevormd, waarvan vooral de deksteen van grote afmeting is. Op de heide verrijzen ettelijke grafheuvelen der Germanen. Met het gehucht Hoge Vuursche omvat het 881 bunder bos-, akker- en kleigrond . . .".

Uiteraard ben ik nadien nog wel eens in De Vuursche geweest, maar dan in midzomertijd. Welk een verschil met voorheen! De plaats is nu "ontdekt" en "ontgonnen" als toeristenoord: restaurant na restaurant, en de bermen van de boswegen overvol van geparkeerde auto's; kraampjes en tenten met de vlaggen van bierbrouwers, colafabrikanten, ijsproducenten. Het hunnebed volgekrast met de namen van moderne barbaren uit de randstad. En zoals het De Vuursche is gegaan, zo eveneens tal van andere plaatsen in het Gooi en omstreken. Ik denk dan aan de dorpen Bunschoten en Spakenburg, waar mijn vader een aantal jaren predikant is geweest. Bunschoten eertijds een welvarend boerendorp en Spakenburg een levendig en bedrijvig vissersdorp, maar nu getransformeerd tot industrie-kern en centrum van watersport.

Tegen deze achtergrond van hedendaagse ontluistering van oude en pittoreske streken van ons land ben ik dankbaar voor een boek als: Van Stulp tot Kerk. Het legt een dierbaar stuk verleden vast, dat mogelijk straks geheel verloren zal zijn. Wij ouderen, die het voorrecht hebben dat verleden nog uit eigen aanschouwing te kennen, zullen dan tenminste tot ons nageslacht kunnen zeggen: "Lees dat boek, want zó was het!" En misschien zal dat nageslacht dan tot de slotsom komen, dat er in de achter ons liggende tientallen jaren nog iets veel ergers heeft plaatsgevonden dan milieuvervuiling, namelijk ruïnering van de historie. Ja, mogelijk dat het nog eens komt tot een renaissance van dat verleden. Wie weet!

Door het boek van de heer Otten in dat licht te stellen, doe ik het geen onrecht. Want weliswaar luidt de ondertitel: Bladzijden uit de kerkgeschiedenis van De Vuursche, doch er wordt (gelukkig!) veel aandacht gegeven aan de historie van dorp en omgeving. Hoe zou het ook anders kunnen, waar in het verleden de Kerk een centrale plaats innam in het dorpsleven? Men bedenke slechts, dat oudtijds de voorlezer des zondags in de kerk vóór de dienst alles afkondigde wat voor de dorpsgemeente van belang was. En dat op het kerkplein vóór en na de dienst alle nieuwtjes werden uitgewisseld. En was vóór de Franse tijd niet steeds het kerkelijke doop- en trouwboek het register van de burgerlijke stand? En was het in De Vuursche niet ook zo, gelijk in tal van andere dorpen in ons land, dat de kasteelheer een beslissende stem had bij de beroeping van een nieuwe predikant?

Niettemin zijn de hoofdstukken die gewijd zijn aan het kerkelijk leven in De Vuursche, het omvangrijkst. Veel wordt ons meegedeeld over de bouw van kerk en pastorie, over noodzakelijke restauraties, over een kerkklok en een kerkorgel, over giften en legaten, over het predikantstractement, over eigendommen en bezittingen van de diaconie. En, hoe kan het anders, uitvoerig worden wij door de auteur ingelicht over de 58 predikanten die de Hervormde Gemeente van De Vuursche als herder en leraar hebben gediend. Van elk van hen weet de heer Otten op grond van veelvuldig archiefonderzoek en genealogische studie een korte levensschets te geven. Er zijn hoogst interessante bij!

Wij weerstaan de verleiding om uit die predikanten-schetsen bijzonderheden te vermelden. Wel willen wij zeggen, dat daaruit de conclusie mag worden getrokken, dat de Hervormde Gemeente van De Vuursche rijk gezegend is in de voorgangers die het gehad heeft!

Liever sluit ik mijn bespreking van dit waardevolle boek af met iets aan te halen uit een hoogst curieus artikel over het Gooi, verschenen in 1874 in het tijdschrift: Stemmen voor Waarheid en Vrede. "Sinds enige dagen ijlt de spoortrein nu ook door het stille Gooiland. Welk een genot en gemak werd daardoor weder verschaft, vooral aan de bewoners van de hoofdstad, die nu in weinige minuten de masten van het Oosterdok voor hun ogen vervangen zien door de fraaie mastbossen van De Vuursche. Welk een stroom van mensen zal zich over die streken dag aan dag, zo lang het zomert, en vooral des Zondags uitstorten . . . Zo wordt ook het Gooiland gemoderniseerd. Arm Gooiland!" Zo uitte zich een kroniekschrijver anno 1874. Hoe zou hij geschreven hebben anno 1988? Den Haag W. AALDERS

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen