Corona en evolutie

‘Het door de overheid ingestelde coronabeleid is inhumaan.’ Dat is in het kort de boodschap die dr. Erwin J.O. Kompanje op 15 april van dit jaar plaatste in een artikel op zijn website. Kompanje is als klinisch ethicus verbonden aan het Erasmus Medisch Centrum. In zijn blog met de titel Een verwacht overlijden op hoge leeftijd of een corona-dode? beschrijft hij dat de sterfelijkheid van ouderen onderdeel van dit leven is. ‘Als iemand een bepaalde leeftijdsgrens was gepasseerd werd de dood, als einde van het leven, verwacht en in veel gevallen zelfs verwelkomd. Het menselijk lichaam heeft, zoals elk organisme, een uiterste houdbaarheidsdatum.’ En daar zit nu ook zijn verbazing. ‘In de laatste weken heet de natuurlijke, te verwachten ‘dood aan ouderdom’ in veel gevallen ineens anders. Nu heet deze ‘Dood door corona’ en zijn overleden bejaarden ineens ‘Coronaslachtoffers’.’

Natuurlijk gegeven

Kompanje meent dat het coronavirus voornamelijk moet worden gezien als een natuurlijk gegeven. In een documentaire, die naar aanleiding van zijn blog werd gemaakt, merkt hij op: ‘Op een gegeven moment moet je accepteren: Covid-19 is één van de doodsoorzaken van de homo sapiens’. Jonge en oude mensen zijn sterfelijk. Stierven ouderen in het verleden voornamelijk aan ‘influenza of de banale longontsteking’, nu is er het coronavirus dat maakt dat de al kwetsbare levensdraad wordt doorgesneden. In het besef van de ethicus is er tussen de directe oorzaken van overlijden geen verschil. ‘We willen en kunnen klaarblijkelijk niet accepteren dat oude mensen in de laatste levensfase komen te overlijden. Waaraan zij doodgaan? Dat doet er niet toe. Het was immers te verwachten.’ (…) ’Oude mensen in de laatste levensfase gaan dood aan een fatale infectie door een virus of bacterie. Zoals dat al vele honderden jaren, jaar in jaar uit, gebeurt.’

En daar zit voor hem nu ook het pijnpunt van alle coronamaatregelen die worden getroffen. ‘Om te voorkomen dat ouderen komen te overlijden aan het coronavirus (of ander virus of bacteriële luchtweginfectie) worden zij nu ineens streng geïsoleerd. Juist hetgeen waardoor zij nog kwaliteit ervaren in hun laatste levensfase dat wordt hen nu resoluut en zonder eigen inspraak afgenomen. Sociale interactie met hun geliefden moet digitaal via Skype of vanachter glas. Kleinkinderen mogen niet meer worden geknuffeld, mogen niet meer worden aangeraakt, mogen niet meer op bezoek komen, de kinderen van de ouderen mogen hen niet meer bezoeken, zoenen of omhelzen.’ Juist die dingen, waar ouderen in de laatste levensfase zo’n behoefte aan hebben, contact en nabijheid, wordt hen door de genomen maatregelen ontnomen.

Sterfelijkheid

Nu kan ik het artikel van Kompanje waarderen. Nee, niet omdat we inhoudelijk met elkaar overeenstemmen. Dat doen we nadrukkelijk niet. De waardering zit veel meer in de eerlijke toon en consequente gedachtegang van Kompanje. Hij maakt duidelijk dat er niet alleen gelet moet worden op de ernstige gevolgen van het coronavirus maar dat er ook oog heeft te zijn voor de gevolgen die de opgelegde maatregelen hebben op het totale welbevinden van grote groepen ouderen.

Maar daarnaast legt hij in zijn artikel de vinger bij een teer en gevoelig onderwerp: de sterfelijkheid van ons mensen. Zijn artikel toont dat die sterfelijkheid iets is waar de moderne mens mee worstelt en ten diepste geen raad mee weet. Kompanje maakt duidelijk dat de dood in zijn visie een noodzakelijk onderdeel is van het leven. Door zo over de dood te denken en te spreken wordt de dood beschouwd als een natuurlijk proces waarbij de dood als afronding van het leven wordt gezien. Gods Woord ziet de dood echter niet als onderdeel van het leven. Althans, niet zoals het leven oorspronkelijk door God is bedoeld. God heeft de mens niet geschapen om te sterven, maar opdat de mens eeuwig zou leven. De Bijbel beschrijft de dood als het loon op de zonde. En voor diegenen die het eigendom van Christus zijn, is de dood een doorgang tot het leven geworden. Ja, zij hoeven voor de dood niet meer te vrezen. Zij omarmen de dood niet als onderdeel van het leven, maar zij omarmen Christus, Die voor hen de dood verslonden heeft tot overwinning. Wat een uitweg brengt het evangelie!

Barmhartigheid

Kompanje vormt zijn gedachten op basis van een evolutionaire wereldvisie. In de al eerder genoemde documentaire maakt hij duidelijk dat Covid-19 een manier is waarop de natuur de zwakkeren wegneemt om zo de sterken te doen overleven. Hij is in zijn denken zo consequent (en daarin kan ik hem dus waarderen) dat hij daarvan de uiterste consequenties ook benoemt. Eigenlijk, zo zegt hij in de documentaire, is het verzorgen en verplegen van patiënten in het ziekenhuis iets tegennatuurlijks. ‘Dieren kennen een natuurlijke selectie maar ons zorgstelsel is een regelrechte aanklacht op de evolutie.’ We onderhouden iets wat de natuur eigenlijk probeert af te breken en daarmee staan we het proces van verbetering in de weg. Het is een aangrijpende opvatting die wordt uitgesproken. Hier uit zich de troosteloosheid van de evolutiegedachte. Zwakkeren en hulpbehoevenden moeten uiteindelijk wegvallen om zo plaats te maken voor de sterken. Met dat in gedachten is het te begrijpen dat het coronavirus door hem niet anders wordt gezien dan als een van de vele manieren van de natuur om in de mensheid in te grijpen.

Hoe anders stelt de levende God het ons voor in het Woord. Hij is juist Degene die Zich ontfermt over zwakken en armen. In Christus zag Hij om naar de hulpbehoevenden. Van Hem zegt het Woord: ‘Het dwaze der wereld heeft God uitverkoren, opdat Hij de wijzen beschamen zou; en het zwakke der wereld heeft God uitverkoren, opdat Hij het sterke zou beschamen; En het onedele der wereld, en het verachte heeft God uitverkoren, en hetgeen niets is, opdat Hij hetgeen iets is, te niet zou maken; Opdat geen vlees zou roemen voor Hem.’ In Christus ziet God juist om naar de verslagenen. De hulpbehoevenden. Hij ging om met het uitschot van de maatschappij. Want juist voor zulken is Hij gekomen om hen Zijn barmhartigheid te bewijzen. Daarom is het gebrekkige en kwetsbare leven voor Hem ook zo van betekenis. Daarom mag in het bijzonder de gezondheidszorg zich inspannen om moeite weg te nemen of leed te verzachten. En daarom mag een christen uitzien naar de dag die komen gaat. Niet naar de dag waarop de ‘menselijke soort’ steeds sterker wordt. Nee. Dan is er geen lijdelijke berusting in de gebeurtenissen die plaatsvinden. Maar dan mag er gelovig worden uitgezien naar de dag dat al het gebrokene zal worden weggenomen en Gods werk volmaakt zal zijn. Een christen mag verlangend opmerken: ‘Maar wij verwachten, naar Zijn belofte, nieuwe hemelen en een nieuwe aarde, in dewelke gerechtigheid woont.’ En voor al degenen die het eigendom van Christus zijn is dat het vooruitzicht dat hen streelt. Ook in tijden van zorg en moeite.

Hardinxveld-Giessendam, ds. B.D. Bouman

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen