John Wagner vertelt over de economische politiek in Amerika

We zagen dus enige jnalen, dat Amerika, een wonderlijk samenstel is van menigte van 48 staten, waarbij nog andere delen zijn, die mogelijk ook nog eens tot staat worden bevorderd.

Hoewel voor de lezers de gedachte voor de hand ligt, dat ik heel Anierifca doorgereisd ben en dat ik nu alles gezien heb en over alles mee kan praten, moet ik toch even dit zeggen: er is niets minder waar. 't Is waar, ik ben blij iets gezien te hebben en ook blij dat ik U wat mocht vertellen, maar het is en blijft slechts een zeer beperkt iets. Daar om en omdat ik geen socioloog ben, is dus hetgeen ik U vertelde overal erg gebrekkig geweest, door ogen van een bezoeker bekeken en vol van — hopelijk onschadelijke — foutjes. Maar ik ben blij te weten, dat U me die graag wilt vergeven, waardoor ik weer de moed heb, verder te gaan op dit doornige pad en tracht, U verder mee te voeren naar andere horizonnen.

Sinds ik m'n eerste les kreeg in het vak der Economie, heeft deze materie me altijd aangetrokken. Niet dat ik zou willen beweren, dat ik volslagen met alle economische stelsels en systemen volledig op de hoogte ben. Neen, zo ligt 't nu ook weer niet. Ik kan me heel goed indenken, dat in elke natie, het systeem niet dezelfde draagwijdte kan hebben. Daarvoor, is het van te veel bindende factoren van afhankelijk Daar zijn bijv. de geologische ligging, het klimaat, hoeveel personen per km2, de ontwikkeling, agrarische en industriële mogelijkheden, binnen- en buitenlandse handel, de diensten, orde en rust, enz. enz. Dat ik in beperkte blikken gezien heb, noopt mij toch wel, hiervan enkele dingen aan belanghebbenden door te geven.

Groot vrijheidsgevoel

Toen ik in Amerika was aangelïomen. er een korte tijd was, poogde ik het naar m'n zin te krijgen en me zo goed mogelijk aan te passen, aan de nu voor mij geldende omstandigheden. De veelheid van nieuwe indrukken moeten dan op de een of andei-e wijze worden gerangschikt, tot een bepaalde orde, van waaruit je, de dingen rondom jezelf, wil gaan benaderen; voor mij althans was dit het streven om mezelf op m'n gemak te gaan voelen. Allereerst kwam ik in aanralcing, met 't grote Vrijheidsgevoel der Amerikanen. Vrijwel niemand, let op niemand. Wij weten gelukkig heel goed, wat vrijheid is. Als we geboren zijn voor 1930, dan kunnen we onszelf, —• in normale gevallen, — de tijd der Duitse onderdrukking nog heel goed herinneren, daarna leefden we gelukig weer in een vrij land. Voor de een is die vrijheid wel eens wat gebondener geweest, dan voor de ander, maar, totaal genomen, hebben we sinds 1945 toch v^eer een volledige vrijheid, voor normaal denken, spreken en handelen, aangepast aan de, door de Overheid, geziene en gestelde mogelijkheden.

Toclr is onze vrijheid aan vele kanten omstrengeld door minder elastische banden. In Amerika ligt dat m.i. anders. Ik weet wel: de omstandigheden, bepalen dikwijls de mogelijkheden en de beste stuurlui staan aan de wal, maar moet dat tevens inhouden, dat een ingezetene van een vrij land, nooit met kritiek aan mag komen en maar heeft te slikken, wat de Overheid, die hij zelf hielp kiezen, maar alles, zonder protesten van haar onderdanen, kan stellen ? ? ? Ik meen van niet. Gezonde, opbouwende kritiek, eventueel met overname van dingen, van andere naties, die voor het algemeen belang, voordelig kunnen zijn, lijken mij ten allen tijde nuttig, noodzakelijk en resp. het overwegen waard.

Als een land eenmaal in een visieuse cirkel ronddwarrelt, is het heel mogelijk er weer uit te komen. Hoe dat te doen, weet ik ook niet, al denk je natuurlijk wel eens wat. Ik weet te weinig van de Ameril^aanse geschiedenis, om te kunnen zeggen of de V.S. wel eens zo'n tijd gehad hebben. Hoe het ook zij; ik geloof dat Amerika een beter systeem in nationale, economische politiek voert, dan wij in ons tere, maar ook wilskrachtige landje zouden kunnen realiseren.

Ik zal proberen met U enkele punten aan te snijden en te bekijken. Ik meen dat het Henri Ford was, die in een zijner werken aanhaalt, een gedachle om tot hogere productie van de Fordfabrikaten te komen. Op zekere keer, dacht dit brein uit, een middel om tot grotere productie te komen en daardoor niet alleen de fabrieken groter en sterker te maken, meer reserves te kweken, doch tevens om zijn wernemers en nog wijder: het publiek een grotere koopkracht te verlenen.

Hij dacht dit uit: De gemiddelde prijs van een nieuw gemaakte Ford is nu: / 5000.—. Als wij de prijs nu eens gaan zetten op ƒ 4.000.—•, dan wordt per wagen, ineens ƒ 1.000.—• minder gemaakt. Door deze prijsverlaging kunnen andere mensen, die tot nog toe geen auto konden kopen, ook tot aankoop overgaan. Statistisch bezien, zijn dat er weer zo en zo veel meer, dus uiteindelijk komt er meer vraag, er kan meer geproduceerd worden, de mensen kunnen in een kortere tijd meer verdienen, ze kunnen meerde dingen kopen, kortom de koopkracht gaat omhoog, waardoor ook het totale levensmiddelen-pakket voordeliger en dus ruimer wordt.

Afdingen

Niet alleen Ford heeft hiermee lauweren geoogst. Al gauw kwamen meerdere zakenlieden tot uitvoering dezer idee. De onderlinge concurrentie werd vrijer en groter. In dezelfde tijd werd een mogelijkheid geschapen, tot legio's van aankopen. Of dat altijd tot een werkelijk goede handel geleid heeft, laat ik even in het midden. Doch een groot voordeel voor alle consumenten is wel geweest het: afdingen.

Er wordt, vandaag de dag, in Amerika en Canada vrijwel niets meer gekocht voor de prijs, die ergens voor gevraagd wordt. Of men nu een auto, landbouwwerktuig, medisch instrument, verwarmingsapparaat, radio- of televi- 5ietoestel, piano, meubelen, slof-sigaretten, camera, of wat dan ook koopt, al

tijd is het aanbevelenswaardig af te dingen. En dat kan ook, omdat de verkoper ook voor minder winst toch altijd nog graag verkoopt en zelf meer verkoopt, omdat elke nieuwe klant zijn belevenissen verder vertelt. Wanneer de verleende service ook nog prima is, dan zal zo'n zaak geen kwijnend bestaan hoeven te vrezen. In tegendee

Ik weet niet hoe de winstmarches in Nederland precies zijn. Wat zegt U? 10 18»/o' 't Is mogelijk, maar laten wij he houden op een gemiddelde van 14''/o Dat wil dan zeggen, dat een radio van ƒ 250.—, voor de agent, hoogstens ƒ 215 kost, trouwens ik denk dat hiervoor nog wel een hoger winstpercentage geldt m.i. ligt het dichter bij 60 gulden dan bij ƒ 35.—. In dezelfde lijn, de auto gezien, wil zeggen: een gemiddelde auto kost ong. ƒ 8000—, de agent of subdealer heeft een bonusje van zo'n ƒ 1120

Ik weet wel dat is niet alles winst, de agent heeft zich sommige eisen verplicht, moet een uitgebreide onderdelen voorraad hebben — (worden onderdelen later gratis geleverd?) en ziet zich allerwege genoodzaakt een grote verzameling, gereedschappen, instrumenten en werktuigen te hebben. Doch voor iemand die rekeningen schrijft is er altijd nog wel een mogelijkheid, de cliënt sommige kwade postjes te laten betalen, want, de arbeidskosten, sociale voorzieningen, enz., zijn vervelende dingen, maar hier zijn ze toch weer maar heel gemakkelijk voor. Natuurlijk is di niet bij iedereen zo, doch, — en de goeden niet te na gesproken, — komt di euvel, zeer veel voor. Ik ben geen profeterende econoom, maar dit weet ik wel, dat de zaken zouden groeien en nog meer uitbreiden in Nederland, wanneer ze dit systeem, of een gedeelte ervan zouden eigen maken, terwijl de consument, over 't algemeen gezien, er nie minder van werd.

Na dit, anders dan gewone praatje laat ik het weer, voor deze keer. Met hartelijke groeten,

JOHAN WAGNER p.a. Mr. C. van Gurp R.R.I., - Ostrander - Ontario Canada

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen