80 jaar geleden de eerste rit van de tram over Flakkee (III)

„Passagiers voor de tram, het is tijd"

Eerst iets over het horecawezen. In genoemd boekje treft men leuke advertenties aan van Hotel Spee te Sommelsdijk; Hotel, Café­Restaurant Akershoek te Ouddorp; J. C. Kievit te Nieuwe Tonge; Hotel Meijer te Middelharnis (Diners en Dejeunès è la minute, met kegelbaan en Serre) staat er in de advertentie. Ook een foto van de zaak met in de haven de Middelharnisse boot. Te Achthuizen was A. Buijs de logementhouder en tevens timmerman. Hotel „Du Commerce", Café­restaurant en Stalhouderij was de zaak van D. Hanson te Sommelsdijk. Een P. G. van den Bemden Az. had een Logement te Achthuizen.

Te Ooltgensplaat was er Hotel „Hobbel", Café­Restaurant, gelegen in de onmiddellijke nabijheid van het station der R.T.M. Hef oude, door de oorlog verwoeste hotel siert de advertentie.

Ook had men te Ooltgensplaat Hotel L. Moelker­Olree aan de Slikdijk, juist voor de Steiger. Met een bord werd aangekondigd „Hier waarschuwt men voor den tram". Ongeveer 10 minuten voordat de tram vertrok kwam zoon Marien uit de kamer of keuken en riep door het Café­Restaurant: „Passagiers voor de tram, het is tijd". De hotels te Middelharnis en Ooltgensplaat waren dikwijls goed bezet, want zakenmensen die met de tramboten 's avonds aankwamen of's morgens met de eerste boot moesten vertrekken en die de gehele week op Flakkee hun werk hadden namen hier voor overnachtingen hun intrek. Voor late passagiers werd ook nog plaats vrij gemaakt.

Klachten

Enkele jaren na het ingebruiknemen van de tram begonnen de klachten los te komen. De Vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen op Overflakkee en Goedereede verzond op 8 November 1915 een, aan vier zijden bedrukte, brief aan de Directie der Rotterdamsche Tramwegmaatschappij te Rotterdam. Voorzitter van genoemde vereniging was Ulbo J. Mijs (burgemeester van Middelharnis­Sommelsdijk) en de secretaris C. Zaaijer (burgemeester te Dirksland). Bij deze brief was een begeleidend schrijven waarin werd medegedeeld, dat „het adres gericht tot de directie der R.T.M, naar verschillende autoriteiten was verzonden" en daarin nog het volgende verzoek kenbaar maakte:

„Ik geeft U in overweging bij beeren Gedeputeerde Staten adhaesie aan dit adres te betuigen en hun te verzoeken die adhaesiebetuiging te willen overbrengen aan den Minister van "Waterstaat en den Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten".

Vóór de brief van 8 november 1915, met als verzendplaats Middelharnis­Dirksland, was er op 18 oktober 1915 al een brief van de R.T.M, ontvangen No. 3317, waarin men schreef „zich aanbevolen te houden voor eene nauwkeurige omschrijving der grieven, welke de algemeene ontevredenheid over de tegenwoordige exploitatie uwer tram veroorzaakten, waarop wij u bij onzen brief dd. 15 October j.1. No. 72 wezen". De correspondentie was dus al eerder op gang. Het vervolg van de brief van 8 november 1915 luidt:

„Het is ons aangenaam te constateren, dat dus bij u nog belangstelling bestaat omtrent de wenschen en meening van degenen, die belang hebben bij het vervoer door uwe Maatschappij. Nog aangenamer zou het ons zijn indien die belangstelling in het vervolg zich zou openbaren door bij het invoeren van een nieuwe dienstregeling vooraf enkele belanghebbenden in dit eiland te hooren, waartoe onze vereeniging zich gaarne zou beschikbaar stellen. Alsdan zou het waarschijnlijk niet noodig zijn met Idachten te komen zooals over het vervroegen van den dienst 4.43 n.m. uit Rotterdam op 4.22 n.m., op welke klacht, door ons geuit bij genoemd schrijven van 15 October j.1., u nu moet verklaren, dat het ten eenenmale onmogelijk is, drie dagen te voren maar de geringste wijziging te brengen in uwe dienstregeling".

NRC 20 minuten minder actueel nieuws....

Om te weten wat de grieven van de bevolking waren had de vereniging zich gewend tot poiderbesturen en landbouwverenigingen. Hierop kwam een stroom van brieven, die bevestigden dat er inderdaad over de tram algemene ontevredenheid heerste. In de plaatselijke bladen kwam ook dit tot uiting. De brief vervolgd:

„Over het geheel maakt de wijze van exploitatie den indruk dat meer gelet wordt op de fïnancieele uitkomsten van het bedrijf, dan dat rekening wordt gehouden met de belangen van het reizend publiek".

Breedvoerig worden de grieven op een rijtje gezet, waarvan punt 1 wel heel interessant is:

„Het vertrekuur van de tram 4.43 n.m. uit Rotterdam is vervroegd op 4.22 zonder dat het zelfs der moeite waard geacht schijnt te zijn vooraf bij den uitgever van de Nieuwe Rotterdamsche Courant te informeren of deze vervroeging met het oog op de verzending van het Avond­blad bezwaar kon opleveren". (De N R.C. had vroeger een ochtend­ en avondblad (E.N ). Men schrijft verder: „Dat het blad intusschen toch meestal den zelfden avond in Flakkee ontvangen wordt, is niet te danken aan de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij. Bij de tegenwoordige dienstregeling zouden wij onvoorwaardelijk van de ontvangst van het Avondblad verstoken zijn gebleven, ware het niet, dat de uitgever van genoemde courant, ter tegemoetkoming aan de wenschen der lezers, de bijzondere welwillendheid had gehad de verschijning 20 minuten te vervroegen, waardoor echter, zooals te recht wordt opgemerkt, het blad ook 20 minuten minder actueel is geworden. Uitdrukkelijk wordt echter geconstateerd dat, al zijn ook, dank zij den uitgever de moeilijkheden met betrekking tot de Nieuwe Rott. Courant ondervangen, de bezwaren tegen het te vroege vertrekuur van 4.22 onverminderd blijven voortbestaan".

Veemarkt en poliklinieken

Het bezoek aan de veemarkt en de poliklinieken te Rotterdam hadden vanzelf ook te maken met het reizen per R.T.M. De veemarkt eindigde omstreeks 12.30 uur en de tram vertrok om 1 uur en die kon men dan op tijd halen. Door vervroegd vertrek te 12.45 uur uit de Rosestraat ging dat niet meer en moest men tot 4.22 uur wachten. De poliklinieken werden te Rotterdam in 1909 eerst te 3.30 uur n.m. geopend. Was men spoedig geholpen dan kon men de tram van 4.43 nog halen, door het vroegere vertrek van 4.22 niet meer. Ook werd tevergeefs gewacht op herstel van de avonddiensten 7.30 n.m. naar en 9.30 n.m. van Middelharnis, mede ook in het belang van een betere postverbinding. Ook werd veel aandacht besteed aan de reisduur, 3 uur 50 minuten van Rotterdam naar Ouddorp of Ooltgensplaat. Oorzaak: gecombineerd passagiers­, goederen en veevervoer. Dan volgt er een reeks van klachten, bestaande uit niet minder dan 22 punten. In het kort geven wij hiervan een resumé.

Trams te vroeg

Op maandag­ en dinsdagmorgen ging de tram al te 3.40 uur uit Ouddorp en Ooltgensplaat. „Waarlijk te vroeg", schrijven de heren.

Op die tijd zijn op de meeste stations de wachtkamers nog gesloten. Op enkele stations van het eiland is de verlichting onvoldoende. Ook is er op enkele stations geen berging voor goederen. Bij het begin van zomer­ en Winterdienst hebben de agenten geen dienstregelingen te koop, wat een gevolg schijnt te zijn van verkoop door de conducteurs. Op Flakkee zijn er in de trams geen nietrookwagons 2e klasse. De niet rookwagons Ie klasse hebben dikwijls onvoldoende ruimte; dan moeten de dames in rookwagens, waar, zelfs als zij er zich tegen verzetten, het rooken niet verboden is. Op het eiland is er herhaaldelijk gebrek aan goederenwagons. Op drukke dagen (maandag, dinsdag en zaterdag) is het materiaal van tram 4.22 n.m. uit Rotterdam onvoldoende. Gevolg: de passagiers verdringen zich langs de binnenrijdende tram. Ongelukken kunnen op den duur niet uitblijven.

Het station te Rotterdam is te klein, een deel van de tram staat buiten de overkapping. De wachtkamer aan den Steiger te Ooltgensplaat is niet verlicht en verwarmd. Ook ontbreekt een urinoir. „Wanneer de boot Numansdorp­Zijpe door den waterstand niet aan den Steiger te Ooltgensplaat kan aanleggen, worden de passagiers op eigen kosten aan of van boord gebracht door particu­ Here vaartuigen. De tram behoort o.i. zelf te zorgen voor een behoorlijke verbinding met de wal". Een betere aansluiting (per tram) te Ooltgensplaat op de boot Numansdorp­Zijpe v.v. ware gewenscht. Tot slot nog dit: Het vervoer van vrachtgoed en post naar Zeeland loopt over Rotterdam. „Die ware spoediger over Ooltgensplaat­Zijpe te leiden", aldus schreef de Vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen op Overflakkee en Goedereede.

„Wij erkennen dat niet alle (grieven) even belangrijk zijn, maar wij meenen toch te mogen vertrouwen, dat de kennisneming zal leiden tot wegneming van de zoo talrijke moeilijkheden, die bij het reizen voortdurend ondervonden worden", zo staat het in het uitgebreide request te lezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen