Kibbelen in een zandbak

De vergadering van de Staatkundig Gereformeerde Partij heb ik ook bijgewoond en wel in ‘Het Anker’ te Capelle aan den IJssel, alwaar ik tachtig in zwarte pakken gestoken mannen bijeen vond. Er waren geen vrouwen.

Men zong allereerst een deel van psalm 29 en dit schijnt een bekende passage te zijn, want niemand raadpleegde daarbij zijn boekje. Vervolgens werd psalm 85 voorgelezen. Hierna begaf de voorzitter zich in gebed, dat staande werd aangehoord. Tenslotte hield hij een rede die zo lang uitviel, dat ik hem voor de eigenlijke spreker aanzag, maar hierin vergiste ik mij, want dat bleek dominee Abma te zijn, lijsttrekker van deze partij. Dominee Abma trad dan ook inderdaad naar voren en sprak geruime tijd de aanwezigen toe. Het viel mij op, dat hij tijdens bewogen passages even de hand op het hart legde, hiertoe telkens de rechterzijde van het vest kiezend. Een zo ver doorgevoerde afkeer van links is niet zonder neurotische trekken. Dominee Abma gaf nu het woord aan de heer Barendregt, die daar ook een overvloedig gebruik van maakte. Deze gaf het weer aan de heer Scholten en dit was de laatste spreker voor de pauze. […]

Wie verwacht mocht hebben, dat de toorn der inleiders zich alleen op links en rood zou richten, kwam bedrogen uit. Tot mijn verbazing was het ook rechts, dat ervan langs kreeg. Met name de heer Barendregt ging hierin zeer ver. Hij duidde de confessionele partijen ² aan als ‘de blauwe drie’. Zij waren immers geheelonthouders en wel van de evangelische beginselen. Deze wat gecompliceerde scherts had enige tijd nodig om door te dringen en de heer Barendregt bleef daar met gebogen hoofd op wachten. Toen dit gebeurd was lichtte hij zijn bewering met een enkel voorbeeld toe. Hij koos hiervoor de ARP. In het programma van deze partij stond de volgende zin: ‘Wij bedrijven politiek met het evangelie als achtergrond.’ De keuze verwonderde mij, want zo’n tekst lijkt mij toch moeilijk stuk te breken. De heer Barendregt nam echter met een fijne glimlach het programma van zijn eigen partij ter hand en las toen voor, dat bij de SGP het evangelie op de voorgrond stond. De zaal meende werkelijk, dat hiermee het bewijs geleverd was en beloonde hem met een warm applaus. Ik zat verbijsterd.

Na de pauze was er gelegenheid tot het stellen van vragen. Ik moet toegeven, dat deze aanzienlijk dieper gingen dan wat ik bij de vorige partijen had meegemaakt. Drong zich daar iedereen rond de nationale kerstboom om er zijn snoepje uit te plukken, hier ging het om de wortels. Ik zeg dit met respect, want waar vind je dat nog? Na deze hommage voel ik mij echter vrij het volgende op te merken. Het is denkbaar dat Amerika dadelijk, in ruil voor Russische concessies, uit geldgebrek, innerlijke verdeeldheid of eenvoudig uit moeheid, zijn paraplu over Europa dichtklapt. Nederland schuift dan automatisch binnen het machtsbereik van de Sovjet. Dit is een kwestie van weken. Latere historici zullen zich dan over één ding verbazen en dat is dit: dat in de korte schemering daarvóór de Nederlandse confessionele partijen elkaar op leven en dood bevochten hebben. Mij viel het treurig voorrecht te beurt dit persoonlijk bij te wonen.

U zult het niet geloven, maar een man als Scholten pleitte in alle ernst voor handhaving van het processieverbod en voerde als argument aan, dat de gereformeerden anders gedwongen waren zich ‘voor de roomse broodgod in de modder te werpen.’ Aan de heer Barendregt werd gevraagd of samenwerking met de KVP mogelijk was. Hij antwoordde letterlijk als volgt: ‘Als u zich herinnert wat er met Naarden en Haarlem gebeurd is, dan weet u toch, wat ons van de KVP te wachten staat?’ Ik dacht een ogenblik dat zich daar onlangs incidenten hadden voorgedaan, tot ik begreep dat hier naar de tachtigjarige oorlog en het gedrag van Alva verwezen werd. Ik werd er stil van. Dit is kibbelen in een zandbak, waarvan het deksel op vallen staat.

Bronnen

1 Uit: Godfried Bomans, De man met de witte das. Spelen in de zandbak van de Nederlandse politiek, Amsterdam/Brussel, 1971, pp. 93-97. Eén alinea is hier weggelaten.

2 De Katholieke Volkspartij (KVP), de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en de Christelijk Historische Unie (CHU).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen