Grossier in Poolse arbeiders

Aan alles is te merken dat Karolina Swoboda er zin in heeft. Het begeleiden van een reportageteam is een aardige afwisseling in haar hectische baan als accountmanager. Aan flexibiliteit ontbreekt het de OTTO-medewerkster niet. Drie jaar geleden stond ze nog als vakantiekracht aan de lopende band. Tot ze werd ontdekt door Otto Cornelissen. Die betrok haar bij zijn jonge uitzendbureau voor Poolse arbeidskrachten. Het was het begin van een pijlsnelle carrière. Na een korte periode als uitzendkracht en chauffeur te hebben gewerkt, kwam ze op het kantoor als planner. Al snel volgde de bevordering tot accountmanager, inmiddels aangevuld met het predikaat senior.
Met haar 22 jaren onderhoudt de charmante Poolse jongedame de contacten met de grote klanten van OTTO, zoals Ahold, Blokker, Intertoys en Fujifilm. In haar zwarte VW-Beatle legt ze jaarlijks tienduizenden kilometers af. De bedoeling was dat ze in Duitsland zou gaan studeren, maar door de overrompelende ontwikkeling van de Limburgse onderneming is het daar niet van gekomen. Nu volgt ze met de 23-jarige Asia Steindor, ook account-manager bij OTTO, een cursus Nederlands.
Haar ouders vonden het aanvankelijk niets dat hun dochter in Nederland bleef. Inmiddels denken ze daar anders over. De volgende promotie is alweer aangekondigd. Per 1 juli wordt hun Karolina sales-manager. In die functie moet ze nieuwe klanten toevoegen aan het toch al explosief groeiende bestand van opdrachtgevers. In het najaar begint ze met haar vriendin de avondopleiding bedrijfskunde. Asia zet daarmee de economische opleiding die ze in Polen begon voort. Ook zij kwam naar Nederland voor een vakantiebaan, maar bleef net als Karolina hangen. „Ik heb een Nederlandse vriend gekregen. Die wil niet naar Polen verhuizen. Pakweg eens in de twee maanden brengt ze een bezoek aan haar vaderland. „Het is hier goed, maar ik mis mijn familie. Minstens twee keer per week bel ik met mn ouders en mn zus.

OTTO
Het was Otto Cornelissen, oud-verpakkingsmanager van een exportbedrijf in groenten en fruit, die op het idee kwam een uitzendbureau voor Polen met een Europees paspoort te beginnen. In zijn vorige functie leerde hij de Poolse arbeidskrachten kennen. Waarbij hem twee zaken opvielen: hun hoge arbeidsmoraal en de belabberde behandeling die hen ten deel viel. Het gros kwam in gammele bussen naar Nederland en werd ondergebracht in een derdehands stacaravan of een verbouwde varkensstal. Volgens Cornelissen moest dat anders kunnen.
Compagnon Frank van Gool zag weinig in het plan. „Het uitzenden van Polen zat voor mij helemaal in de sfeer van illegale aspergestekers. Een grijs gebied en daar hou ik niet van. Ook Peter Verlegh van Deloitte & Touche, zakelijk adviseur van de twee Limburgers, was sceptisch.
Gericht onderzoek naar de mogelijkheden, onder meer via het kantoor van Deloitte & Touche in Warschau, maakte de register-accountant positiever. Begin 2000 reed Otto Cornelissen voor de eerste keer naar Polen om contacten te leggen. Kort daarop ging hij van start. De eerste opdrachtgevers waren oud-collegas van de veiling Zon. De benodigde Polen werden per touringcar naar Nederland gehaald en gehuisvest in vakantiebungalows van Landal GreenParks in Blitterswijck. Bungalow 18 richtte Cornelissen in als kantoor.

Inpakkers
Het succes overtrof de stoutste verwachtingen. Vier maanden na de oprichting van OTTO verliet ook tuinderszoon Frank van Gool de groenten, om de post van commercieel directeur te gaan vervullen. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de huisvesting en het wagenpark. Otto Cornelissen heeft de planning van alle werkzaamheden onder zijn beheer. Peter Verlegh verwisselde in 2001 zijn functie bij Deloitte & Touche voor die van financieel directeur bij OTTO.
Met Technicolor haalde de nieuwe arbeidsbemiddelaar de eerste klant van naam binnen. „Daarna ging het heel snel, zegt Verlegh. „Inpakkers en orderpikkers liggen in Nederland niet voor het oprapen. En onze mensen bevallen heel goed. Bovendien weten de opdrachtgevers dat alles netjes is geregeld. We laten de administratie controleren door Deloitte & Touche, dat wekt vertrouwen.
De omzet over 2002 bedroeg 28 miljoen euro, dankzij een groei van zeventig procent. Voor dit jaar verwacht de onderneming een omzetgroei van vijftig procent, ondanks de economische malaise. „Die speelt ons voor een deel zelfs in de kaart, zegt Frank van Gool. „We zitten met onze prijs aan de lage kant, terwijl onze mensen vijftien procent meer productie leveren. Dat spreekt zich snel rond.

Intermediair
Hans Leenen, human resource officer van Vitesse Warehousing & Distribution Venlo, werkt sinds 2001 met mensen van OTTO. Tot volle tevredenheid. De Poolse inpakkers, heftruckchauffeurs en assemblagemedewerkers hebben een voorbeeldige inzet. „Ze komen naar Nederland met één doel: werken om geld te verdienen. Belangrijkste reden om zaken te doen met OTTO is voor Leenen de flexibiliteit. „De ene dag heb ik twaalf, de andere dag acht productielijnen in bedrijf. Momenteel lopen hier 160 Poolse mensen rond. Heb ik er morgen twintig minder nodig, dan is dat geen probleem. Wil ik er volgende week vijftig bij hebben, dan kan dat ook.
Inhouse-manager Halina Vullings (35) heeft de directe leiding over de Poolse ploeg. Daarbij vervult ze de rol van intermediair tussen de Poolse arbeiders en Hans Leenen enerzijds, en tussen de directie van Vitesse en die van OTTO anderzijds. Vanwege de economische malaise in haar geboorteland kwam ze vijf jaar geleden vanuit een dorpje bij Wroclaw naar Limburg, waar ze met aspergesteken de kost verdiende. Om zich daaraan te ontworstelen, wierp ze zich op de taalstudie en volgde in deeltijd een economische opleiding. Door OTTO steeg ze in één stap vele sporten op de maatschappelijke ladder. Als een geboren manager draaft de Poolse door de bedrijfshal van Vitesse, de mobiele telefoon in de aanslag.

Inpakafdeling
De flexibiliteit heeft de Limburgse arbeidsbemiddelaar voor een belangrijk deel te danken aan het eigen inpakbedrijf OTTO Packaging, dat inpakwerk voor derden verricht. De BV fungeert als buffer voor OTTO Uitzend Kracht. Heeft een bedrijf onverwacht behoefte aan tien inpakkers of sorteerders, dan worden die onttrokken aan OTTO Packaging en spoorslags met een busje naar de opdrachtgever gebracht. Is de vraag naar arbeidskrachten plotseling minder groot, dan komen de overbodige Polen naar Venlo en gaan ze in het inpakbedrijf aan het werk.
Indirect is het succes van OTTO te danken aan een grenscorrectie na de Tweede Wereldoorlog. Het voorheen Duitse Silezië werd aan Polen toegevoegd, waarbij Duitsland als voorwaarde stelde dat de bevolking het Duitse paspoort zou behouden. Met dat document kunnen de bezitters onbelemmerd in alle EU landen werken. Het enige wat ze in Nederland nog nodig hebben, is een sofi-nummer. Eenmaal aan het werk, hebben ze recht op alle Nederlandse sociale voorzieningen.
Voor de werving van Poolse arbeidskrachten en het regelen van de administratieve rompslomp, tot en met het kaartje voor de bus, zette OTTO een kantoor in Opole op. Elders in Polen zijn acht minikantoortjes gevestigd. Geïnteresseerden kunnen zich daar aanmelden en worden opgenomen in een bestand dat inmiddels 9000 personen omvat. Zeker in Silezië, waar zon veertig procent van de beroepsbevolking werkloos thuis zit, is de belangstelling groot. Door de groeiende omvang van het bestand kan het uitzendbureau steeds kieskeuriger selecteren. „Een belangrijk selectiecriterium is de beheersing van Duits en Engels, zegt Frank van Gool. „Een gerenommeerd taleninstituut heeft voor ons een taaltest ontwikkeld. Mensen die we dermate interessant vinden dat we ze graag in de staf hebben, volgen op onze kosten een cursus Nederlands. Daarvoor hebben we een docent Nederlands in dienst genomen. Zo nodig huren we een extern bureau in

Mis
Om ook hoger geschoold personeel te kunnen leveren, werd de BV OTTO recruitment opgezet, met een kantoor in Johannesburg. „In Zuid-Afrika lopen veel werkloze hooggeschoolde blanken met een Europees paspoort rond, verklaart Peter Verlegh. „Die kunnen wij goed gebruiken.
Voor de huisvesting van de buitenlandse uitzendkrachten, gemiddeld zon 1500, sloot Otto Cornelissen contracten af met de eigenaars van acht vakantieparken. In Landal Blitterswijck zijn veertig bungalows permanent bevolkt door Polen en een koppeltje Zuid-Afrikanen. In de Randstad huurt de Limburgse arbeidsbemiddelaar appartementencomplexen. Elk park of complex heeft een Poolse parkmanager, die alle praktische zaken regelt, van een bezoek aan de dokter tot de kerkgang op zondag. Dankzij OTTO zit de rooms-katholieke kerk van Meterik, waar elke zondag een Poolse priester voorgaat, weer bomvol. „Onze mensen zijn nog echt katholiek, verzekert Peter Verlegh.
In het jongste nummer van het Pools-Nederlandse OTTO Nieuws Magazine spoorde bisschop Alfons Nossol van Opole zijn mensen aan trouw te blijven aan de moederkerk. „Als je lang in het buitenland je geld verdient, schept dit een afstand tot je geliefde, maar ook tot God. De meeste mensen gaan dan op zondag niet meer naar de kerk. Zij hebben als excuus dat zij een Poolse of andere katholieke kerk niet kunnen vinden. (…) Maar persoonlijke religie, zoals bidden en naar de mis gaan (onafhankelijk van taal), behoudt de waarde van je huwelijk en je familie. Daarom verzoek ik jullie met kracht toch de kerkmis bij te wonen.

Parkmanager
Karina Dudek promoveerde na twee jaar inpakwerk tot parkmanager van Blitterswijck. Schaduwzijde van de nieuwe baan is dat ze minder naar huis kan. In Polen liet ze een man en twee kinderen achter: een dochter van elf en een zoon van zeven. Zonder commentaar toont ze een amateuristische foto van de twee, die nu verzorgd worden door haar schoonmoeder. Het is de prijs die ze betaalt voor de opbouw van een beter bestaan.
Op de bank in de woonkamer van de vakantiebungalow zit Kazior Krzysztof, een zwijgzame plattelander, die in april 2001 voor het eerst naar Nederland kwam. Het achterliggende jaar werkte hij bij metaalfabriek Van Aerssen in Venray. Voor OTTO is hij de ideale kracht. Met Urlaub gaat hij zelden, en alles is gut. Tot een uitgebreider commentaar op werk, huisvesting en dagelijks leven laat hij zich niet verleiden.
Karina kwam naar Nederland na het erven van het ouderlijk huis, dat in deplorabele staat verkeerde. Ze had de keuze tussen de bulldozer of een kapitale investering. Het werd de laatste optie. „Met het geld dat ik hier verdien, hebben we het huis gerestaureerd. Mijn man heeft geen Duits paspoort, dus voor hem was het onmogelijk om naar Nederland te gaan.
Overdag heeft ze het rustig. Haar inzet wordt vooral s avonds verwacht. En in de vroege morgen. „De eerste ploeg van Vitesse rijdt al om vijf uur weg. Ik moet erop letten dat niemand zich verslaapt. De sociale controle, door de gezamenlijke huisvesting, helpt haar bij die taak. Mocht er al een zijn die een dag geen zin heeft, dan wordt hij door zijn kameraden tot de orde geroepen. Om de opdrachtgevers te kunnen garanderen dat ieder nuchter op het werk verschijnt, voeren beveiligingsmedewerkers van OTTO regelmatig een alcoholcontrole uit. „We hebben drie blaaspijpen, zegt Frank van Gool. „Dezelfde die de politie gebruikt. Als iemand boven het toegestane niveau zit, is het einde verhaal. We kunnen het onze klanten en onszelf niet aandoen, dat iemand onder invloed brokken maakt.

Leuke dingen
Het loon krijgen de Polen wekelijks uitbetaald. De overstap van het loonzakje naar betaling per giro dreigde even een staking te veroorzaken, maar inmiddels heeft iedereen in de gaten dat het nieuwe systeem grote voordelen heeft. De binding van uitzendkrachten wordt gestimuleerd door secundaire arbeidsvoorwaarden. Om de drie maanden is er de OTTO-party, met volop eten en drinken voor alle medewerkers. Dan worden ook de onderscheidingen uitgereikt. Een horloge voor de man of vrouw die de tweeduizend uur is gepasseerd, met daarbij een verlaging van de eigen bijdrage in de huisvestingskosten.
Na vierduizend uur trouwe dienst volgt de Zilveren Tulp, na zesduizend uur de Gouden Tulp. „Dat zijn de mensen die met OTTO zijn getrouwd, lacht Peter Verlegh. „Aan het eind van het jaar houden we in Polen een Silvester-party. Iedereen die bij ons heeft gewerkt, is daar welkom. In december hadden we tweeduizend mensen. De leuke dingen worden bekostigd met geld dat op andere terreinen is bespaard. „Wij zitten niet in kantoren op A-locaties, met een grote bemanning, maar werken nog steeds vanuit één vestiging. De werving gebeurt in Polen. Onze totale overhead telt zon veertig personen. Dat zijn heel andere aantallen dan bij de traditionele uitzendbureaus. Daardoor kunnen we tegen een scherp tarief arbeidskrachten leveren.
Een bijkomend voordeel voor de klant is de betrouwbaarheid. „Onze mensen staan netjes op tijd voor de deur. Melden ze zich ziek, dan zijn ze ook wèrkelijk ziek, en hebben wij meteen een vervanger beschikbaar. Moet een uurtje worden overgewerkt, dan vindt niemand dat een probleem.

Kerstfeest
Een aantal opdrachtgevers heeft een vaste relatie met Poolse uitzendkrachten opgebouwd. „Bij Adidas op Moerdijk begint in januari de uitlevering van het zomergoed, illustreert Frank van Gool. „Eind april is dat gebeurd. Begin juli gaan ze het wintergoed wegzetten. Voor onze mensen die daar werken, is dat geen probleem. In de eerste vier maanden hebben ze voor twintig maanden verdiend, want het loon ligt hier pakweg vijf keer zo hoog als in Polen. De tussenliggende twee maanden gebruiken ze om hun huis op te knappen en vakantie te houden. In juli komen ze weer terug. Dat betekent voor Adidas dat ze de mensen niet meer hoeven in te werken.
Het verhaal van Van Gool wordt bevestigd door Erik Gipmans, algemeen directeur van de grootste kwekerij van groentenplanten in Noordwest-Europa. „Bij ons ligt de grote piek tussen maart en juni. Van half november tot half januari volgt een tweede piek. We hebben inmiddels een vaste groep van Poolse krachten, die elk seizoen terugkomt. Dat is bijzonder handig. De taalbarrière is bijna geslecht. Deze mensen spreken na drie jaar behoorlijk Nederlands, drie mensen binnen ons bedrijf volgen Poolse lessen.
De plantenkweker ging met OTTO in zee omdat andere uitzendbureaus niet bevielen. „De arbeidsinzet van Nederlandse uitzendkrachten was onder niveau. Bij de werkwijze van de bemiddelingsbedrijfjes in Poolse en Turkse arbeidskrachten voelde ik me niet thuis. Toen Otto Cornelissen beweerde dat hij het echt fatsoenlijk ging doen, hebben we hem een kans gegeven en dat is goed bevallen. Die Polen hebben nog een ouderwetse arbeidsmoraal. Het enige minpunt is dat ze in de Kerstweek allemaal thuis willen zijn. Vanuit die mensen bezien kan ik dat begrijpen, maar voor ons is het erg onhandig.

Bisschop
Frank van Gool beseft dat het succes van OTTO voor een belangrijk deel te danken is aan de hoge werkloosheid in Polen. „Trekt de economische situatie daar aan, dan is de drang om in Nederland te gaan werken minder groot, dat is duidelijk. Daar staat tegenover dat het Oost-Europese land volgend jaar waarschijnlijk in de EU komt. „Nu hebben naar schatting zon 140.000 Polen een Europees paspoort, op dat moment kan ieder die dat wil hier komen werken. Vandaar dat we onze organisatie in Polen nu snel uitbouwen.
Tegelijk werkt de onderneming aan een omgekeerde lijn. „Recent hebben we in Polen een tweede inpakbedrijf gesticht. Onverpakte goederen worden per vrachtwagen daarnaartoe gebracht, geassembleerd, en komen winkelklaar terug. De werknemers halen we uit het bestand van OTTO Uitzend Kracht.
Deze maand verhuist het Limburgse uitzendbureau naar een gloednieuw bedrijfspand in Venray, pal aan de A73. Op 22 maart wordt het officieel geopend door de bisschop van Opole, beschermheer van de in 2002 opgerichte OTTO-Foundation. De kas daarvan werd deels gevuld door opdrachtgevers, via advertenties in het jongste OTTO Nieuws Magazine. De winst op de advertenties is door OTTO verdrievoudigd. „We willen iets terugdoen voor het succes dat we aan Polen hebben te danken, verklaart Peter Verlegh. „Er zijn ontzettend veel behoeftige mensen. Daar willen we graag iets voor betekenen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen