Rentmeesterschap Vandaag De Dag

ies van Maldegem is al jaren actief om verduurzaming en verantwoord ondernemen onder de aandacht te brengen binnen de gereformeerde gezindte en zijn dagelijkse advieswerk als ingenieur.

Ziet u veranderingen in de houding rond verduurzaming binnen de gereformeerde gezindte?

Ja. In jaren ‘60 nam de productie en welvaart toe in Nederland. In de jaren ‘70 werd de vervuiling merkbaar. Milieubewegingen zijn rond die tijd echt actief geworden. Ze bestonden toen veelal uit links georiënteerde mensen en lieden uit de hippiecultuur. Die cultuur lag ver van de belevingswereld van de reformatorische kring. Ook de leiding binnen de gereformeerde gezindte was toen met andere zaken bezig, zoals de opkomende secularisatie in ons land. Tegenwoordig echter worden er ook in onze gezindte stevige stappen gedaan richting duurzaamheid. De terughoudendheid in reformatorische kring met betrekking tot het verduurzamen van de levensstijl verdwijnt meer en meer. Veranderingen volgen de meeste mensen op afstand: vernieuwing wordt altijd eerst met wantrouwen bekeken.

Is dat wantrouwen terecht?

Deels wel: het is niet ons levensdoel om de natuur in stand te houden en we vergoddelijken de natuur niet. Een praktische, nuchtere houding is duidelijk ook iets wat bij het christendom hoort. Toch moeten we ons ook niet passief opstellen, vanuit de gedachte dat we als nietige mensen toch de grote milieuproblemen niet kunnen oplossen. Dat is een valse bescheidenheid die je soms in onze kringen ziet. Het is niet eerlijk noch reëel: je kunt er wel degelijk iets aan doen. Er is jammer genoeg ook veel ontkenning, zoals inzake de effecten van CO2 op het klimaat. De wereldeconomie heeft onmiskenbaar een nadelige invloed op het milieu. Mensen moeten de intrinsieke motivatie hebben om duurzaam te leven. We zijn het gewoon gaan vinden om de natuur aan te tasten, maar de publieke opinie moet veranderen. Het helpt daarbij als verduurzaming ook zichtbaar resultaat oplevert in het dagelijkse leven en als je in je naaste omgeving ziet dat het leefklimaat groener wordt.

Ziet u het risico dat we vandaag de dag de Bijbel groener lezen dan bedoeld?

De grondhouding is dat, als je goed voor de schepping zorgt, dat je daarmee God als Maker eert. In het Oude Testament zie je dat de wetten zo zijn dat mensen en de natuur kunnen bloeien. Het sabbatsjaar bijvoorbeeld zorgt ervoor dat het landschap na benutting kan herstellen. Gods wetten dwingen ook een bepaalde harmonie af, zodat alles tot z’n recht komt. Als mensen van wetten afwijken, leidt dat tot ontwrichting in de samenleving. Dat zie je overal. Een 24-uurs economie past bijvoorbeeld helemaal niet bij de principes van de Bijbel. Je hebt tegenwoordig ook veel burnouts omdat mensen continu door gaan. De reformatorische theologie spitst zich toe op het zielenheil. De maatschappij raakt dan grotendeels uit beeld, terwijl christenen wel in de samenleving actief moeten zijn. Om juiste keuzes te maken in de maatschappij, moet je dan vandaag de dag terug naar onderliggende Bijbelse principes over natuurbeheer en economisch handelen. De Bijbel geeft geen directe antwoorden over bijvoorbeeld het gebruik van kernenergie in onze huidige hoogtechnologische samenleving. Wel kun je er principes uit afleiden, zoals niet je vertrouwen stellen op nieuwe menselijke kennis en techniek. In de door zonde aangetaste schepping moet je een voorzichtigheidsprincipe toepassen. Je kunt lang niet altijd de langetermijngevolgen overzien van nieuwe ontwikkelingen. Zo hebben we veel chemische stoffen gemaakt die in de natuur niet voorkomen. Deze stoffen kunnen op langere termijn mogelijk leiden tot schadelijke mutaties en nieuwe kankersoorten. Dat heeft dan effect op hele populaties planten en dieren en dus ook op de mens.

Op de werkvloer deelt niet iedereen een Bijbelse visie rond rentmeesterschap.

Wat is er zo uniek aan de christelijke visie voor zorg voor de schepping vergeleken met andere visies op milieuzorg en verantwoordelijk ondernemen?

Op de werkvloer vinden mensen het doorgaans goed om processen te verbeteren. Alleen in bedrijven is winstgevendheid op korte termijn vaak de belangrijkste motivatie. Vanuit een puur kapitalistische en materialistische levensbeschouwing denk je dan: pakken wat er te pakken valt. Dat zou bij christenen anders moeten liggen, een stukje opoffering voor het gemeenschappelijk belang zou iets vanzelfsprekender moeten zijn. Natuurlijk zit je als werkgever economisch soms klem. Wat betekent het voor je werknemers als je concurrentiepositie verslechtert, omdat je duurder bent geworden door betere, duurzamere processen in te voeren? De juiste balans tussen goed of fout is niet altijd zo simpel te bepalen. Maatschappelijk moet er eerlijke concurrentie worden gestimuleerd

Eerlijke concurrentie?

Er moeten eerlijke regels zijn zodat bedrijven die hebben geinvesteerd in duurzame processen niet worden gefrustreerd, bijvoorbeeld omdat ze door starre wetgeving nieuwe technieken niet mogen toepassen. Zij die financiële risico’s hebben genomen om milieuvriendelijkere productiemethoden toe te passen, zoals in de landbouw, verliezen klandizie aan goedkopere concurrenten die onbelemmerd het minimale doen op het gebied van duurzaamheid. De overheid moet dus niet alleen verduurzaming subsidiëren, maar consequent financiële prikkels gebruiken en strenge eisen stellen en handhaven. Daarbij kan ook de RMU een belangrijke rol spelen. RMU-leden kunnen belemmeringen aankaarten waar zij tegenaan lopen in het verduurzamen. Omdat de RMU een harmonieuze samenwerking nastreeft van werkgevers en werknemers, kunnen realistische praktijkoplossingen worden aangeleverd aan de politiek, zodat het economisch klimaat voor verduurzaming beter kan worden gemaakt.

Wat zou u zeggen tegen werkgevers en kritische burgers die eigenlijk niet zitten te wachten op verduurzaming?

Verduurzaming is economisch en bedrijfsmatig niet altijd op korte termijn een slecht idee, en zeker niet op de langere termijn. Er zijn steeds meer praktische voorbeelden van verduurzaming die niet alleen geld kosten, maar juist voordeel opleveren. Besteed je energie niet aan negativisme, maar sluit je aan bij de nuchtere doeners. Geef een goed christelijk getuigenis met een constructieve beroepsuitoefening en zorgzame levensstijl.

Zijn er praktische manieren waarop u in uw dagelijkse leven goed rentmeesterschap probeert uit te oefenen?

We hebben onder andere een zonnecollector, en voor de sceptici: die hebben we nu al drie keer terugverdiend. Op korte termijn ben je met energiebesparende investeringen vaak iets duurder uit, maar op langere termijn bespaart het veel geld. Door op de verkeerde manier zuinig te zijn in het investeren, hebben mensen nu vele hogere rekeningen.

Kun je verduurzamen met een klein budget?

Mensen met een klein budget mag je een compliment geven, want die spenderen minder dan mensen die veel geld hebben. Die hebben wat dat betreft een betere duurzaamheidspositie. Voor investeringen in bijvoorbeeld isolatie zijn ze vaker afhankelijk van woningverhuurders, maar ook bij een huurwoning kun je door bijvoorbeeld meer groen in je omgeving te planten en tegels te verwijderen een bijdrage leveren. Door bloemen komen er nuttige insecten en vogels in de woonomgeving. Je versterkt op die manier het ecosysteem, en je maakt je eigen leefomgeving mooier en gezonder.

Heeft Nederland een taak in goed rentmeesterschap?

Ons land is rijk. Als je harder werkt en productiever bent, heb je automatisch meer middelen tot je beschikking. Wat doe je daar dan mee? Er alleen van genieten, of ook deels investeren in verduurzaming? Vanwege de hoge welvaart in Nederland hebben we veel mogelijkheden om te verduurzamen en om kennis uit te breiden, en om technieken te testen. Dit experimenteren kost tijd, moeite, en geld, maar het past ons om de ontvangen gaven en talenten te delen met minder bedeelde wereldburgers.

Wordt verduurzaming bedreigd door vermogensongelijkheid?

Het bestrijden van vermogensongelijkheid lijkt niet direct met duurzaamheid te maken te hebben, maar dat heeft het wel. Een groot verschil tussen arm en rijk werkt maatschappelijk gezien ontwrichtend. Armen leven ongezond en putten noodgedwongen hun leefomgeving uit. Rijken verspillen en vervuilen onevenredig veel, ten koste van het milieu. Alleen als iedereen gelijkwaardig deelt in welvaart en welzijn, volwaardig deelneemt aan maatschappelijke activiteiten, en zelf economische verantwoordelijkheid kan dragen, bloeien maatschappij en natuur. Zie de economische en ecologische wetgeving in het Oude Testament, zie ook de huidige goed functionerende landen. Dan blijkt dat gemeenschappen, waarin de protestants-christelijke ethiek ondanks secularisatie nog doorwerkt in wetgeving en cultuur, qua aantrekkelijkheid van leefomgeving het best scoren. Leven gericht op de Schepper en je naaste is duurzaam en loont!

Verduurzaming is niet alleen het klimaat verbeteren. Ook grondstoffen raken op. En er is vervuiling.Veel heeft te maken met economische regelgeving en verstandig investeren met oog op de langere termijn en het gemeenschappelijke belang. In je dagelijks leven kun je je leefomgeving groener maken, en praktische voorbeelden van verduurzaming met elkaar delen. Stapsgewijs, op een evenwichtige manier, kom je dan van schadelijke gewoontes af.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen