Pastorale Wenken In Het Lijden

Gregorius de Grote schrijft in de zesde eeuw een belangwekkend boek: De pastorale regel. Het is misschien wel de eerste uitgewerkte ambtstheologie. In dit geschift komen we heel wat pastorale wenken tegen. In het kader van deze bijdrage onderstreep ik een aantal gedachten uit het hoofdstuk over de pastorale omgang met gemeenteleden in tijden van gezondheid en ziekte.

De herderlijke zorg moet erop gericht zijn om mensen op te wekken om hun gezonde dagen vooral ten goede te laten komen aan de gezondheid van hun ziel. Wie de gave van de gezondheid gebruikt om ongerechtigheid te doen, verzwaart daarmee de straf. We hebben de gave van de gezondheid te gebruiken om God te dienen en niet de zonde; met het oog op ons eeuwig heil. Ook ten aanzien van de gezondheid geldt: ontberen doet waarderen. In de woorden van Gregorius: ‘En dus, wanneer de gezondheid van het lichaam, ontvangen met het doel om goed te doen, wordt veracht, dan beseft men, nadat het verloren is gegaan, hoe kostbaar het geschenk was.’

Welke pastorale raad heeft volgens hem nu een zieke nodig? Zieken moeten opgewekt worden om het lijden te dragen als zonen van God die gekastijd worden. Een pastorale wenk die laat zien dat zieke mensen – evenals gezonde mensen – vóór alles de Heilige Geest nodig hebben. Gregorius wijst erop dat een zoon zich ermee heeft te troosten dat het Gods goede zorg is om hem door dit lijden op te voeden. Het is hemelse pedagogie, Gods kind ten goede. In de weg van het lijden wordt een christen hier als een steen gehouwen om straks in stilte te kunnen worden ingelegd in Gods tempel. Hij wordt in dit leven pasklaar gemaakt; en daartoe moet in de weg van beproeving heel wat worden weggekapt.

In zieke dagen worden we eraan herinnerd hoe we er als zwakke, broze mensen werkelijk aan toe zijn. Dit geeft stof tot overdenking en verootmoediging. In deze zin is lijden ook een zegen. Volgens Gregorius wast het begane zonden weg; een inzicht dat naar mijn besef op het misverstaan van de Schrift teruggaat. Wel zit er een kern van waarheid in de opmerking die hij erop laat volgen, namelijk dat lichamelijk lijden de zonde kan beteugelen. Het lijden – mits geheiligd – roept ons terug naar de herinnering aan onze zonden. Wie denkt daarbij niet aan het sterven van Augustinus; die zijn laatste dagen van lijden doorbracht, omgeven door de boetepsalmen.

De Regel van Gregorius dringt tot slot aan op geduld. Geduld door de gedurige beschouwing van het lijden van Christus, Die geslagen is, gelasterd, gesmaad, bespuwd, gegeseld, gekruisigd. Hij die het Leven is, gaat de dood in om het leven te bereiden voor doden. Waarom valt het ons toch zo zwaar, zo vraagt Gregorius wat vrij vertaald, om als mens Gods kastijding te verdragen voor het kwaad dat we doen, als Hij zulke verschrikkingen onderging terwijl Hij louter goed deed?

Open Dag Hersteld Hervormd Seminarie

D.V. zaterdag 29 maart 2025.

Aanmelding en meer info:

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen