Prediking en bevinding (6)

Boven deze serie artikelen staan twee woorden die de lezers van dit blad niet onbekend zijn: prediking en bevinding. We zoeken stap voor stap te verstaan in welke verhouding die twee tot (en dus niet: tegenover) elkaar staan, en hoe ze wederzijds dienstbaar aan elkaar kunnen zijn: de prediking die stem geeft aan de bevinding, en de bevinding die gevoed – maar ook getoetst – wordt in en door de prediking. Daarbij is het goed ons nog eens even te realiseren wat we onder elk van beide verstaan. Als het over de prediking gaat, bedoelen we de ambtelijke verkondiging waarin de eeuwige en heilige drie-enige God Zich aan verloren mensen bekend maakt door Zijn heilig Evangelie. In zulk een prediking toont de Heere welgemeend wat Hem aangenaam is, namelijk dat de hoorders tot Hem komen en in Zijn geliefde Zoon geloven. Hij belooft ook met ernst allen die tot Hem komen en geloven het eeuwige leven. De apostel Paulus vat zijn eigen prediking dan ook als volgt samen: “… betuigende beiden Joden en Grieken de bekering tot God en het geloof in onze Heere Jezus Christus.” Onze belijdenis spreekt in dit verband van een “zeer blijde boodschap”. Het behaagt de Heere door deze verkondiging zalig te maken die geloven, en hen bij de verkregen verlossing te bewaren.

Als het over bevinding gaat, denken we aan het werk van de Heilige Geest. Het Woord van God leert ons dat er een onderscheiding is in het werk van elk van de drie Personen van Gods wezen; met eerbied gezegd: een soort taakverdeling. Als Paulus zijn pen op het perkament zet om zijn brief aan de gemeente van Efeze te gaan schrijven, zet hij in met een heerlijk loflied. Een lofprijzing op de drie-enige God. Hij bezingt het werk van God de Vader, die ons heeft “uitverkoren in Hem (Christus) vóór de grondlegging der wereld.” Hij roemt in God de Zoon, “in Welke wij hebben de verlossing door Zijn bloed.” En hij eindigt zijn lied met te wijzen op het werk van “de Heilige Geest der belofte, die het onderpand is van onze erfenis, tot de verkregen verlossing” [Efeze 1]. Zó heeft de Heere ons, mensen, deze diepe dingen geopenbaard. En zo mag en moet het ook gepredikt worden. God de Vader die van eeuwigheid Zich een gemeente ten eeuwigen leven verkoren heeft (de heilsbeschikking); God de Zoon die in de volheid van de tijd het kruis heeft gedragen en de schande veracht (de heilsverwerving); God de Heilige Geest die in het hier-en-nu zondaren leidt tot Christus en hen door het geloof doet leven uit Christus (de heilstoepassing). Dit laatste, het werk van Gods Geest die van de Vader en de Zoon is uitgegaan, wordt wel aangeduid met ‘bevinding’.

In 1951 liet prof. L.H. van der Meiden een boekje verschijnen onder de titel Wat is bevinding? Enkele tientallen jaren daarvoor had hij de predikantenvergadering gediend met een toespraak over Het bevindelijk element in de prediking. Hij omschreef bij die gelegenheid het begrip bevinding als volgt: “Wat Gods Geest in de harten der gelovigen werkt, wat de ziel doorleeft en gevoelt, als de Geest Zijn licht over Zijn werk in het hart laat schijnen; wat de ziel mist en lijdt in de duisternis en onder twijfel, en doormaakt in verachtering.” In deze omschrijving wordt dus niet alleen gelet op de bevinding als Geesteswerk, maar ook de keerzijde ervan: de ervaring van de gelovige. Dat is ook wel begrijpelijk. Zijn bijvoorbeeld daarmee de Psalmen niet rijkelijk gevuld?! De bevinding dus als de innerlijke ondervinding van het in-werk van de Heilige Geest. Die aanduiding inwerk werd ooit eens gebezigd door dr. W. Aalders.

Toch zullen we goed moeten beseffen dat niet alles wat Gods kinderen ervaren ook daadwerkelijk als bevinding kan worden getypeerd. En niet alles wat zogenaamde ontdekte of bekeerde zondaren in hun emotie menen mee te maken, is bevinding naar de Schrift. Ja, we moeten zelfs zeggen dat hier een gevaarlijke valkuil ligt. De vraag is of allerlei innerlijke aandoeningen ook van Boven komen, van de Geest der genade en der gebeden gewerkt. Het gebed van Psalm 139 is hier steeds weer op zijn plaats, een bede om Goddelijke toetsing: “Doorgrond mij, o God, en ken mijn hart. Beproef mij en ken mijn gedachten – en gevoelens…” De bevinding als het innerlijke werk van de Heilige Geest zal een legitieme plaats in de prediking innemen, zeker! Maar het komt er – in de eerste plaats voor de prediker en zo ook voor de hoorders – op aan niet voor goud te laten doorgaan wat slechts hout, hooi en stoppelen zijn. Of zelfs erger: schijngestalten van een eigenwillige godsdienst die worden voorgespiegeld door de vorst der duisternis die met zoetgevooisde woorden Gods kinderen tracht te verleiden en ‘vrome’ onbekeerden gerust wil stellen.

De Heilige Geest is de Geest van Christus die de Bruidswerver voor de grote Bruidegom is. Daar wil Hij ze hebben. Uit Hem wil Hij ze doen leven. En daarbuiten is het Leven niet! “Wat werkt de Heilige Geest door zulke prediking? Een verbroken geest en een verbroken en verslagen hart; een erkennen van elke zonde; een waarachtige honger en dorst naar gerechtigheid; een zekerheid van volkomen vergeving van zonde; troost, vrede en blijdschap in God en een verzekering van de eeuwige zaligheid” [dr. H.F. Kohlbrugge].

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen