De eenheid van de gemeenten

1 Geestelijke herkenning doet verlangen naar eenheid

Het begin van de 20e eeuw toont, buiten de hoofdstroom van de grote protestantse kerken, een verkruimeld kerkelijk landschap van ‘stillen in den lande’. Ledeboerianen en Kruisgezinden komen samen in het achterhuis van een boerderij of een houten noodkerk. Er wordt eenvoudig, waarachtig geestelijk leven gevonden. Als jong predikant beweegt de Kruisgezinde ds. Kersten zich in ook in Ledeboeriaanse kring. Gods kinderen houden van zijn Schriftuurlijk-bevindelijke prediking. Die is duidelijk, trefzeker, ernstig en waarschuwend. Wanneer hij vervuld is van de liefde van Christus smelt de grote man weg. Wat is hij dan teer, hartelijk en gunnend. De beproefde waarheid bindt samen.

2 De waarheid is het fundament voor eenheid

Ds. Kersten is diepgeworteld in de Reformatie, de Nadere Reformatie en de puriteinen. Hij is gevoed en gevormd door Calvijn, Smijtegelt, Hellenbroek, de à Brakels, Boston en Owen. Comrie heeft hij ‘vermalen’.

Het vrije welbehagen van God vormt de grondslag van zijn prediking. Zalig worden kan alleen op grond van Christus’ kruisverdienste. De weg die God met Zijn kinderen houdt, wordt getekend in de drie stukken van de Heidelbergse Catechismus. Getuige het voorwoord in zijn catechismusverklaring heeft Zondag 5 een beslissende plaats. God handhaaft Zijn recht! Alleen zó komt Christus in het middelpunt. Ds. Kersten wil het geringste geestelijke leven niet vertrappen, maar geeft niemand rust buiten de bevindelijke kennis van de Middelaar.

In overeenstemming met de Dordtse Leerregels bindt ds. Kersten zijn hoorders aan de genademiddelen. Lijdelijkheid is uit den boze, want God eist gehoorzaamheid, bekering en geloof.

3 Kerkelijke verdeeldheid is zonde

Als jonge oefenaar in Meliskerke lijdt ds. Kersten aan de zondige kerkelijke verdeeldheid in deze gemeente. Als een ware samenbinder herstelt hij de vrede. De geestelijke herkenning tussen Ledeboerianen en Kruisgezinden voedt het verlangen naar eenheid. Ds. Kersten is een van de stuwende krachten bij de samensprekingen en de Vereniging van deze kerkelijke groeperingen (1907). Het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten is geboren.

4 Kerkorde bevordert eenheid

Ds. Kersten wil de prille en kwetsbare eenheid versterken. Een sleutelrol is weggelegd voor de Dordtse Kerkorde (DKO). De plaatselijke eigenaardigheden en tradities, verschillende liggingen en persoonsgebonden heerschappij zijn gebaat bij heldere ordening en goed functionerende verantwoordelijkheden. Kerkelijke tucht moet medisch zijn (gericht op herstel) en niet - zoals in die dagen vaak gebeurt - straffend. Al in 1908 geeft ds. Kersten ”De tucht in de Kerke Christi” uit, in 1937 volgt het ”Kerkelijk handboekje”.

5 Eenheid van hoofd en hart is nodig

Ds. Kersten is een man uit één stuk. De gezonde gereformeerde leer is zowel een zaak van het hart, de handen als van het hoofd. Hier stuit hij op verzet van eigen kerkmensen. Er zijn bij voorbeeld ‘onmiddellijkheidsdrijvers’ die het niet nodig achten om te studeren als voorbereiding op de prediking. Ds. Kersten wil echter terug naar de bloeitijd van de kerk, toen gereformeerde theologie en ware bevinding elkaar versterkten. Hij streeft onvermoeibaar naar een eigen Theologische School.

6 Werk samen waar het kan

Ds. Kersten zet zich in voor onderwijs op gereformeerde grondslag. Het gaat om het zielenheil van de kinderen! Sommigen sturen hun kinderen echter liever naar een openbare school. Ds. Kersten staat aan de wieg van de Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS): het begin van de reformatorische zuil in onderwijsland. Hij richt ook de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) op. Hij doorziet het gevaar van de ARP met zijn Kuyperiaanse cultuuroptimisme en bijbehorende staatkundige opvattingen. Het lidmaatschap van de Tweede Kamer vinden velen overigens niet passen bij het predikantschap van ds. Kersten. In de Kamerfractie werkt hij in goede harmonie samen met de Nederlands Hervormde ds. P. Zandt en de christelijke gereformeerde ir. C.N. van Dis.

Samenwerking is niet onbeperkt. Ds. Kersten is als man van kerkorde tegen alle ámbtelijke dienst buiten de grenzen van het kerkverband.

7 Onderscheid hoofd- en bijzaken

Ds. Kersten heeft gaven om leiding te geven. Hij heeft overal contacten, is goed geïnformeerd, ontwikkelt een heldere visie op tal van terreinen en grijpt alle mogelijkheden aan om de eenheid te bevorderen en uit te bouwen. Hij communiceert met zijn achterban via De Saambinder en het dagblad De Banier.

Ds. Kersten is onwrikbaar in hoofdzaken. Van middelmatige zaken wil hij meestal geen breekpunt maken. De liefde tot (de eenheid van) Gods Kerk vraagt zelfverloochening en geduld met andermans zwakheden.

8 Wees toekomstgericht

Als ds. Kersten de Noord-Amerikaanse gemeenten bezoekt, merkt hij dat de jongeren niets begrijpen van de Nederlandstalige preek en de catechisatie. De predikant adviseert dringend: ga over op de Engelse taal, denk aan de toekomst van de kerk. Neem jongeren serieus. Ze zijn gebaat bij persoonlijke belangstelling. Investeer in de relatie. Zo geeft hij ook catechisatie. Het geeft verbinding en eenheid.

9 Communiceer volwassen

In De Saambinder neemt ds. Kersten geen blad voor zijn mond. Er wordt gediscussieerd: predikanten wisselen standpunten uit. Er zijn (als altijd) verschillen tussen de predikanten. Ds. Kersten organiseert predikantenbijeenkomsten voor ontmoeting en gesprek. Zo ontstaan de leeruitspraken van 1931. Deze zijn beknopt en evenwichtig, laten ruimte voor enige verscheidenheid, maar leggen hoofdzaken vast.

Ds. Kersten kan stevig positie innemen, soms ongenuanceerd. Maar hij speelt niet op de persoon. Het gaat om de inhoud. En: de kerk oordeelt niet over het hart. Soms kan de predikant zijn zonden en gebreken en ‘ongelukkige uitdrukkingen’ toegeven en belijden. Tegelijk moet ook gezegd worden dat hij in het vuur van de polemiek ongenuanceerd kan zijn. Dan vindt het echte gesprek niet plaats en worden wederzijds karikaturen geschetst. Het is vaak te herleiden naar het grote belang dat ds. Kersten hecht aan de fundamenten van de geloofsleer.

10 Verdraag geoorloofde verschillen

Ds. Kersten bevordert het lezen van de oudvaders. Hij weet uiteraard van de veelkleurigheid in stijl en accent, maar die wordt overstegen door eenheid in het wezenlijke. Ds. Kersten verdraagt ook in zijn eigen tijd geoorloofde accentverschillen. Vanuit een vast fundament kent hij een zekere wendbaarheid. Hij schrijft bijvoorbeeld: ‘Als wij een boek aanbevelen, wil dat niet zeggen dat wij alles onderschrijven wat er in staat’. Wie diepgeworteld is, kan een bredere oriëntatie goed verwerken.

Volmaakte eenheid

De laatste jaren van het leven van ds. Kersten worden overschaduwd door grote verdeeldheid die uitloopt op de scheuring van 1953. Diepdroevig. Daar ligt schuld. Wordt het doorleefd?

Ds. Kersten hoefde het niet meer mee te maken. Hij stierf in 1948. We geloven hartelijk dat hij de strijd te boven is. Samen met heel de triomferende Kerk mag hij juichen tot Gods eer. Ze loven en prijzen de drie-enige God. De triomferende Kerk beleeft een volmaakte eenheid in haar Hoofd, Jezus Christus.

Laat de strijdende Kerk op aarde intussen haar schuld mogen belijden over alle zondige verdeeldheid en staan naar ware eenheid, smekend en bedelend:

O Vader, dat Uw liefde ons blijk,

O Zoon, maak ons Uw beeld gelijk,

O Geest, zend Uwen troost ons neer,

Drie-enig God, U zij al de eer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen