Boekennieuws

Schrijven over de Schotse kerk mag gerust het levenswerk van L.J. van Valen worden genoemd. Aan zijn vele publicaties is een overzichtswerk toegevoegd van de wederzijdse beïnvloeding van Schotse en Nederlandse theologen in de achttiende eeuw. Het boek is een vervolg op het onderzoek dat Van Valen in 2019 verdedigd heeft aan de VU. Vanzelfsprekend passeren de namen van Comrie, de beide Erskines en Boston in het boek, evenals die van Van der Groe, die verschillende prekenbundels van de Erskines van een Voorwoord heeft voorzien. Een belangrijke plaats is ingeruimd voor Hugh Kennedy, lange tijd verbonden aan de Schotse gemeente te Rotterdam.

Van Valen behandelt onder meer de opwekkingsbeweging in Cambuslaing en zijn parallel in Werkendam en Nijkerk. In dat verband noemt hij ook de opwekking in Woubrugge onder Comries voorganger C. Blom. Van der Groe was kritisch over de ‘enthousiastery’ in Nijkerk, terwijl Kennedy daar wel degelijk werk van de Heere in zag. Wederzijdse beïnvloeding kreeg in de achttiende eeuw gestalte door de belangrijke plaats van de hoofdwerken van Witsius en À Marck in het Schotse theologische onderwijs. Voor Boston was het werk van Witsius van grote betekenis bij het ontstaan van zijn ”Viervoudige Staat”. Dat laatste boek kreeg zowel in Schotland als in ons land grote bekendheid.

Van Valen is als schrijver op zijn best wanneer hij de rijke nalatenschap van Schotse predikers analyseert. Voluit klinkt dan de bazuin van het Evangelie. Voor de analyse van de invloed van deze erfenis op Comrie en Van der Groe leunt hij begrijpelijkerwijs relatief vaak op studies van derden. Zo stemt hij met Koopman in dat ook onder Hollandse oudvaders sprake is van voorbereidend werk. Op zijn minst zou dan een nuancering voor Hellenbroek op zijn plaats zijn. Al met al is dit een waardevol boek. Met de schrijver hoop ik dat hij de krachten ontvangt voor een vervolg over de negentiende eeuw.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen