De actualiteit van een oude brochure

Door persoonlijke omstandigheden kwam de titel van een oude brochure in mijn gedachten. Het betreft de brochure “Korte schets van mijn wedervaren tijdens mijn laatste ziekte.” De brochure is geschreven door ds. M. Hofman (1873-1945) ¹ . Ds. M. Hofman was ernstig ziek geweest, maar door de Heere tegen verwachting in weer hersteld. Hij ontving in die periode heel veel brieven e.d., maar kon onmogelijk elke brief persoonlijk beantwoorden. Daarom schreef hij een soort open brief, waarin hij weergaf wat hij op zijn ziekbed aan geestelijke ervaring had doorleefd. Het lezen van de mooie brochure bracht mij tot vier overwegingen die ik, vanwege de blijvende actualiteit, met de lezer wil delen.

Spreken of zwijgen

1. Aan het besluit om de open brief te schrijven ging een worsteling in het hart van ds. Hofman vooraf. Enerzijds had hij de sterke begeerte om zijn vrienden iets mee te delen van wat God hem had doen ervaren. Hij kende zich echter als een eerrovend Adamskind. Als hij daarop lette, zou hij zwijgen. Hij wordt echter aangezet tot schrijven vanuit Bijbelse voorbeelden, zoals het schrijven van Hizkía na zijn ziekbed (Jes. 38) en diverse psalmen van David (6, 30, 38, 41 etc.). Uiteindelijk valt de beslissing: ‘Ik sla hierbij de diepe verzuchting dat de Heere mij beware mijzelf op het toneel te brengen en slechts het doel van mijn schrijven bevestige: dat Zijn grote Naam verheerlijkt worde en Zijn arme volk in deze bewogen tijden nog getroost, onderwezen, gesticht en geleerd mogen worden.’ 2. De afweging tussen spreken en zwijgen is een zaak van alle tijden. Voor Gods kinderen. Maar ook voor de gehele gemeente. Ik denk op dit moment aan huisbezoeken en andere pastorale contacten. Wat is het een voorrecht als we als ambtsdragers een luisterend oor en hart ontvangen. Wat is het een voorrecht als gemeenteleden de overleggingen van hun hart aan ambtsdragers voorleggen. Het vraagt van ambtsdragers om soms ‘uit te luisteren’: wat leeft er achter een enkel gesproken woord? Het vraagt vervolgens van de ambtsdragers niet alleen oprechtheid, maar ook teerheid en voorzichtigheid, om op de juiste wijze met de gesproken woorden om te gaan. Het vraagt van gemeenteleden ook de bereidheid om zich in sommige situaties te laten onderwijzen, als ambtsdragers de genade ontvangen om in liefde de Bijbelse weg aan te wijzen.

3. Er is nog een aandachtspunt. Onze jongere generatie heeft via school en opleiding geleerd om feedback te geven en te ontvangen, en uitvoerig op het eigen handelen te reflecteren. Gedurende de hele opleiding worden presentaties gegeven. Het uitwisselen van gedachten en gevoelens wordt voortdurend ge stimuleerd. Deze dingen werken door, ook in onze ambtelijke gesprekken. Oudere ambtsdragers ontmoeten mogelijk een openheid, die ze uit eigen leven of uit het leven van vorige generaties, zo niet kennen. Het is wijsheid om aan die openheid op zich geen waardeoordeel te verbinden. Onze jeugd en jongeren zijn in dit opzicht anders dan onze ouderen. Laten we dat in het oog houden.

4. Een laatste overweging bij dit gedeelte. Zwijgen is niet altijd de meest juiste weg. Laten Gods kinderen dat ook altijd bedenken, ondanks alle aanvechtingen die er kunnen zijn. Er ligt een dure verantwoordelijkheid op allen die in oprechtheid de Heere vrezen: Dit volk heb Ik Mij geformeerd, zij zullen Mijn lof vertellen (Jes. 43:21).

Werken of rusten

Ds. Hofman had een grote liefde tot het werk van de Heere, waartoe hij zich geroepen wist. Dat bracht hem ertoe om zijn krachten tot het uiterste te geven, en door te werken, zelfs als de lichaamsgebreken zijn krachten sloopten. Hij kon zich na een preek of een catechisatie-les ‘zo moe en afgemat voelen’, dat hij voortdurend dacht een volgende keer niet meer te kunnen voorgaan. Dat gebeurde dan ook daadwerkelijk. Als hij na zijn ziekte opknapt en de begeerte heeft om weer ‘een woordje te mogen spreken’ schrijft hij eerlijk: ‘Ik ging daarbij met doktersadviezen weinig of in het geheel niet te rade.’

U begrijpt dat ik in het allerminst niet de overwegingen van deze godzalige overleden leraar wil aantasten. Integendeel. Het is voor ons allen echter wel een overweging hoe we met onze gezondheid in het algemeen en met doktersadviezen in het bijzonder omgaan. In het gesprek met de farizeeën heeft Jezus ooit de bekende woorden gesproken: Maar Jezus zulks horende, zeide tot hen: Die gezond zijn, hebben den medicijnmeester niet van node, maar die ziek zijn (Matth. 9:12). Laat dit woord van Jezus, genomen uit het dagelijks leven, onze richtlijn zijn. We hebben in ons leven niet alleen de verantwoordelijkheid voor onze ziel, maar ook voor ons lichaam. Er moeten wel zwaarwegende argumenten zijn om oprechte doktersadviezen naast ons neer te leggen.

Gaan of blijven

1. Ds. Hofman mag tijdens de periode van zijn ziek-zijn soms zo hemels gesteld zijn, dat hij wel af wil reizen en heengaan. En geen inwoner zal zeggen: Ik ben ziek; want het volk dat daarin woont, zal vergeving van ongerechtigheid hebben (Jes. 33:24). Dat verlangen kan in het hart van Gods kind bij ogenblikken zeer sterk zijn. Zó sterk, dat er een lichte vorm van teleurstelling kan zijn als men gewaar wordt, dat het nog niet Gods tijd is om heen te gaan.

Het leert ons dat er onderscheid is tussen een verlangen om heen te gaan, en stervensgenade. Bij stervensgenade geeft de Heere niet alleen een innerlijk verlangen om heen te gaan, om verlost te zijn van de zonde, en om de Koning eeuwig in Zijn schoonheid te mogen zien, maar is er ook een daadwerkelijk losmaken van alles wat hier op aarde bindt.

2. Een andere overweging. Als de Heere iets van de hemel doet smaken, werkt dat in het hart diepe verwondering uit. Een zeer duidelijk voorbeeld vinden we ook in de brochure terug. Ds. Hofman wordt na zijn hemelse gesteldheid zeer besprongen door de vorst der duisternis. Hij krijgt diepe indrukken van zijn bestaan, en daarmee werd hij in zichzelf ongeschikt om eenmaal de heerlijkheid in te gaan. Weet u wat hij schrijft? ‘O, ik stelde mij voor dat, als ik de poorten van die Godsstad zou binnentreden, al de heiligen uit al de hoeken van dat ge zegende land zouden samenstromen, hun handen inéén slaan, en zeggen: Zijt gij hier ook?’

Mij dunkt: wat een teer en jaloersmakend voorbeeld van ware zelfkennis en diepe verwondering, die altijd volgen op het genieten van Gods onverdiende weldaden.

Bekering of ervaring

Als ds. Hofman zijn open brief gaat afsluiten, maakt hij nog een opmerking. ‘Ziedaar mijn vrienden en vriendinnen in den lande, zowel als in mijn eigen gemeente, zo ik meen aan veler verzoek te hebben voldaan. Ik heb u niet mijn bekeringsweg verhaald, maar eenvoudig de ervaringen van mijn laatste ziekbed medegedeeld.’ Hij maakt dus onderscheid tussen de weg der bekering, zoals hij die eerder meemaakte, en de uitredding en ervaringen die hij in deze weg van ziekte meemaakte.

Deze eenvoudige woorden bevatten voor ons allemaal een diepe les. De Heere kan, als we leven onder de waarheid, in bijzondere omstandigheden bemoeienissen met ons maken. Misschien worden we van een ernstig ziekbed op wonderlijke wijze opgericht. Misschien zijn er uitreddingen uit grote nood. Misschien spreekt de Heere in moeilijke levensomstandigheden door middel van Zijn Woord tot onderwijzing en bemoediging. Dat alles kan er zijn. Dat is ook zeker niet licht te achten. Integendeel. Alles wat God doet, is groot.

Echter, laten we voor onszelf ook altijd een scherp oog houden voor het onderscheid dat ds. Hofman maakt: ‘Niet mijn bekeringsweg, maar eenvoudig mijn ervaringen.’ Ervaringen die groot zijn. Ervaringen die vermeldenswaard zijn. Ervaringen die getuigen van Gods grote daden. Ervaringen die mogen doen vragen, of de Heere ons ook andere zaken zou willen leren. Maar, laten we van ervaringen geen bekeringsweg maken.

Ter afsluiting

In Hebreeën 13:7 staat: Gedenkt uw voorgangers, die u het Woord Gods gesproken hebben; en volgt hun geloof na, aanschouwende de uitkomst van hun wandel. Ook de nagedachtenis van ds. M. Hofman zij tot zegen.

Noot

1. De brochure verscheen in 1941 bij N.V. Drukkerij De Banier te Rotterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen