De verjaardag van Prinses Wilhelmina

Nog enkele dagen, en dan zal ons volk, zo God wil, op de laatste augustus dankbaar gedenken, dat Prinses Wilhelmina haar 78ste verjaardag viert. 31 augustus valt dit jaar op zondag. De dag des Heeren leent zich niet voor een nationale feestuiting. Maar er is geen twijfel aan of de volgende dag zal overal in de lande deze nationale dag worden gevierd.

En dat is dan ook geen wonder, want de naam van Prinses Wilhelmina roept de ganse reeks der Oranievorsten op, waaraan wij onze nationale zelfstandigheid, onze burgervrijheden, de vrije meningsuiting in ons land, bovenal de vrijheid van godsdienst, te danken hebben.

Prinses Wilhelmina» heeft ons volk vijftig jaren als Koningin der Nederlanden geregeerd.

Gemakkelijk heeft deze Vorstin het in haar regeringsperiode over 't algemeen niet gehad. De eerste regeringsjaren eisten niet al te veel van haar krachten. De wereld was toen nog niet door verdwazing aangegrepen, maar 't was een betrekkelijk rustig leven, dat de volkeren leidden. Er was voorspoed, welvaart een zekere weelde in 't land. Wel waren er kringen die onrust stookten. Maar in 't algemeen kan men spreken van een vredestijd, die 't best voor de ontplooiing der volkskrachten en talenten is. 't Was een periode, waarin veel op allerlei gebied tot stand gebracht werd. De economische toestand veroorloofde vele maatregelen te treffen op sociaal gebied ten behoeve van de arbeidende stand, die sindsdien heel veel treden hoger op de maatschappelijke ladder is komen te staan tot vreugde van alle weidenkenden. De woningtoestanden werden aanmerkelijk en geleidelijk verbeterd. De lonen konden traps gewijze stijgen. De standen kwamen elkander nader, 't Was een relatief bloeiend volksleven in de eerste Regeringsperiode. Ondanks alle zorgen voor het volk, die elk gekroond hoofd ten allen tijde heeft, was de scepter betrekkelijk lichte staf. een

De lichte staf werd echter zeer zwaar van gewicht in de daarop volgende periode van de wereldoorlog. Eerst was er alleen de schrik, door de uitgebreide mobilisatie veroorzaakt. Later maakte de vrees in de oorlog betrokken te worden, ondanks onze neutraliteit, zich meester van 't volk. 't Was een zeer ernstige tijd, waarin de zorgen der Hoge Regering en die van Hare Majesteit zich opstapelden. Niet alle kringen wilden de neutraliteit gehandhaafd zien. Er was ook een gevaarlijk streven om ons land voor de één of andere groep der oorlogvoerenden partij te doen kiezen en daardoor onbedoeld ons volk in de ellende te stoten. Wij kunnen er op rekenen dat Koningin Wilhelmina het In die jaren heel zwaar te verantwoorden heeft gehad. Stoere mannenschouders konden de last haast niet dragen. Een groot deel der wereld stond in brand. Wat moet dit voor het gekroonde Hoofd des volks geweest zijn, voor Iemand, die Hare volle verantwoordelijkheid doorzag, en de erve van Haar voorgeslacht wilde behoeden, het land, dat tachtig jaren voor zijn vrijheid gevochten had, en nu gevaar liep platgebrand en ingelijfd te worden. Er moet in die jaren geworsteld zijn in 't Paleis om wijsheid van Boven, opdat het Hare Majesteit gegeven werd land en volk veilig door de wereldbrand heen te brengen. Daarbij vond zij ook steun in de trouw des volks, dat zich ten dienste stelde om het ergste te helpen voorkomen, zodra dit nodig zou blijken. Natuurlijk moest er door allen offers gebracht worden. De oudere generatie herinnert zich nog de ernstige beproeving der distributie. Zij was niet te vermijden. De economische nood was nijpend. Maar Koningin Wilhelmina heeft er land en volk met Gods hulp veilig doorheen geholpen.

Na het sluiten van de vrede, die feitelijk een voortzetting van de oorlog betekende, maa.r dan op economisch terrein, dank zij het Tractaat van Ver-* sailles, dat de kiem m zich droeg van alle latere levensnood, is er zeker een korte poos van verademing en opleving geweest. De mzmkmg volgde echter al spoedig. Mannen van doorzicht hadden het trouwens voorzegd. Het ruilverkeer werd schier onmogelijk gemaakt, en dit is een der zwaarste naweeën van de oorlog. Honderden pracht schepen, die anders rijke vrachten uit West en Oost haalden en die hier op de markt brachten, moesten opgelegd worden. De grenzen werden op kleine openingen na bijna hermetisch gesloten. Het woord autarkie, waarbij een land meent geen invoer van buiten nodig te hebben, maar zichzelf te kunnen helpen, kwam in de mode, maar bleek spoedig niets dan zelf misleiding te zijn. De munt verloor haar gouden fundament, zelfs in ons land kon de gouden standaard niet behouden blijven. De werkloosheid greep in ongekende mate om zich heen. O, zeker ook in de arbeidende stand. Maar niet minder onder de gestudeerden, de onderwijzers, ja, bijna op elk gebied. En de schatkist kon ondanks de tot het uiterste opgeschroefde belastingen, geen geld missen tot verbetering der toestanden. Ja, de oorlogsgeruchten gingen opnieuw door de wereld, zodat de kapitalen gevonden moesten worden om de Defensie te land, ter zee en in de lucht te versterken, daar wij andeis bij een eventueel conflict zeker onder de voet gelopen zouden worden.

En dat conflict is gekomen. Met z'n zwarte kool staat hij getekend in de historie van ons leven in zijn onderscheiden verhoudingen, in de histoi'ie ooic van ons persoonlijk leven: 10 mei 1940. Wij hebben doorgemaakt vijf jaren van vreselijk lijden, jaren van rechteloosheid en wetteloosheid, jaren van de reinste willekeur onder de druk van de Duitse terreur.

En gedurende de jaren 1940—1945 heeft Koningin Wilhelmina vanuit de vreemde gevochten voor het heil van land en volk. Niet met het zwaard in de vuist. Maar bovenal met de uiterste inspanning van haar geestelijke en zedelijke kracht. Door Gods genade is deze Heldin staande gebleven, ofschoon de strijd tegen de overmachtige vijand Haar menigmaal te zwaar zal toegeschenen hebben. Laat ons liever zeggen: staande gehouden door Hem, Die het geslacht der Oranjes aan het volk van Nederland gegeven heeft en niet laat varen het werk Zijner handen.

Meer dan de helft der vijftig Regeringsjaren was een aanhoudende veldtocht tegen de overmacht van zienlijke en onzienlijke factoren, die land en volk bedreigden. Zij heeft gestaan als een Vrouwe met mannenmoed in de volle wapenrusting Gods. Anders zou Zij bezweken zijn onder de last van Haar Kroon en de zware roeping die er aan verbonden was.

Met haar achttiende jaar was Prinses Wilhelmina reeds tot het koningschap geroepen. Voor haar was geen jong zijn of plezier weggelegd.

Vijftig jaren, waaronder vele ondenkbaar zware, heeft Zij het land gediend, en pas daarna kon zij haar persoonlijke neigingen volgen, die zich behalve op haar kunst, vooral richten op het heil der mensheid in al zijn ruimte en diepte.

Onze gelukwensen gaan uit tot Prinses Wilhelmina en de gehele Koninklijke familie. Dat Zij nog moge genieten van de zo welverdiende rust is de wens van Haar dankbaar volk voor wie de Moeder des Vaderlands onvergetelijk is geworden.

Ooltgensplaat P. BOM

25 augustus 1958. ambt. ter secr. Ooltgensplaat

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen