Pietà

Vroeger, toen bijna niemand nog kon lezen, golden beelden als boeken der leken. Tegenwoordig kan bijna iedereen lezen, maar wordt ons leven tegelijk meer dan ooit beheerst door beelden. We kunnen daar dramatisch over doen. Maar het is goed te erkennen dat beelden wel degelijk ook van toegevoegde waarde kunnen zijn.

Voor kerkvader Augustinus gold veelvuldige beeldspraak met betrekking tot God aanvankelijk als argument tegen de geloofwaardigheid van het Oude Testament. Later moest hij erkennen dat we zonder beeldspraak God uiteindelijk toch ook te kort doen.

Het is ook niet voor niets dat de kerk naast het Woord ook altijd de sacramenten heeft erkend als legitieme uitdrukkingen van de Waarheid en ons gelovig antwoord daarop.

In de formulieren van doop en avondmaal is een welgemeende poging gedaan om uit te leggen wat er met deze sacramenten bedoeld is. Maar diezelfde formulieren zeggen in veel meer dan duizend woorden veel minder dan in de bediening van en deelname aan doop en avondmaal zelf tot uitdrukking wordt gebracht. Sterker nog: ze kunnen ook daadwerkelijk iets van de verandering teweegbrengen die ons leidt tot de voorsmaak van het eeuwige en hemelse Jeruzalem.

Meer nog dan in het horen van het Woord, delen we in de sacramenten lijfelijk in lijden, sterven en opstanding van Jezus Christus. In de doop, als bad der wedergeboorte, sterven wij af aan onze zonden om, in de kracht van Zijn Geest, op te staan tot een nieuw leven. In het avondmaal wordt de genadegave van Zijn dood en opstanding via brood en wijn zodanig deel van onze gelovige spijsvertering dat we daarin nieuwe kracht tot leven mogen ontvangen.

Daarbij rijst de vraag of beelden van heiligen of Jezus Christus zelf ons daarnaast nog iets te zeggen hebben. Voegt Maria als icoon van genade werkelijk iets toe? En doen we met beelden van Christus zelf niet te kort aan Gods verschijning in deze wereld?

Zelf moet ik bij dergelijke vragen altijd denken aan het meesterwerk van Michelangelo: Pietà. Italiaans voor ”vroomheid”. Een nog altijd maagdelijke moeder Maria met de gestorven Jezus in haar armen. Niet verscheurd door verdriet, maar sereen en met een schoonheid die leeft vanuit de wetenschap dat de dood van Gods Zoon niet het einde is, maar het begin van nieuw leven.

Als er, naast Woord en sacramenten, één enkel beeld is waarin iets van het Ware, Goede en Schone wordt benaderd en als door een spiegel nabij gebracht, dan is het misschien wel dit….

Hans van de Breevaart is redactielid van Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen