Traditie brengt de ziel weer op adem

In een tijd van snelle veranderingen en meegezogen worden door allerlei modetrends, ook in kerk en theologie, is het heerlijk om je te laven aan eeuwenoude tradities. Je ziel komt weer op adem in de overgeleverde wijsheid door de eeuwen heen. De Bijbel blijft voor elke rechtgeaarde protestant de uiteindelijke bron van gezag. Maar hebben we, vanwege de nadruk op het persoonlijke geloof, wel voldoende oog voor de waarde van de overlevering?, zo vraagt prof. Gerrit Immink zich af in dit nummer, gewijd aan het fenomeen traditie: inspiratiebron of ballast? Het tegenwicht van de klassieke orthodoxie tegen de sluipende subjectivering is volgens hem meer dan ooit geboden. Het ‘klassieke’ is geen museumstuk, maar datgene wat beproefd is en haar zeggingskracht heeft behouden. Sterker nog, het klassieke maakt de subjectieve beleving pas echt mogelijk.

Voor dr. Ewald Mackay geeft inwijding in de stilte van de traditie houvast in een waanzinnige wereld, die hij Veranderland noemt. De algehele veranderdrift komt voort uit de leegte van haar dragers en zij is een belediging van het historisch gegroeide. Waar is de overtuiging gebleven dat het goed is dat de dingen verworteld zijn en dat je ze niet zomaar uit de grond moet trekken?

Tegenover het sola scriptura van de reformatoren plaatste de Rooms-Katholieke Kerk Schrift én traditie, zo stelt bisschop dr. Gerard de Korte. Voor een rooms-katholiek is de Schrift allereerst een boek van de Kerk, die aan de Schrift voorafgaat. De Heilige Schrift heeft voor haar uitleg niet aan zichzelf genoeg. Het geloofsgoed is door de apostelen aan de Kerk toevertrouwd.

Prof. Henk van den Belt spreekt over het sola scriptura als een “polemisch” getoonzette slogan van de Reformatie, die op zijn minst genuanceerd moet worden. We zijn niet de eersten die de Bijbel lezen en we kunnen veel leren van de rijke traditie van de kerk. Maar de traditie mag geen zelfstandige bron náást de Bijbel zijn. De Bijbel heeft het hoogste en het laatste gezag en Schrift en belijdenis of Schrift en traditie kunnen daarom nooit op één lijn staan. Tradities bemiddelen op een zegenrijke wijze de relatie met God. Maar zonder een levende relatie met Hem verliezen ze hun zeggingskracht, zo laat prof. Henk Jochemsen in zijn bijdrage zien. De traditie die zo zegenrijk heeft gewerkt is zijns inziens haar zeggingskracht in het gereformeerde/ reformatorische volksdeel aan het verliezen. De verdere aanscherping en verzelfstandiging als reactie erop, dreigt die traditie nog verder te maken tot een obstakel voor de gelovige aanvaarding van het Levende Woord.

Enigszins provocerend zegt rabbijn Tzvi Marx dat de oorspronkelijke Schrift zonder de uitleg van de eeuwenoude mondelinge traditie - typerend voor het Jodendom - geen enkele praktische betekenis heeft. Dat verklaart ook waarom een relatief klein boek als de Bijbel de bron kan zijn van een lange uitlegtraditie. En uiteindelijk is dat onder protestanten volgens hem niet anders… De lezer mag aan het eind van het nummer de balans opmaken!

Dr. Klaas van der Zwaag is hoofdredacteur van de Vereniging Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen