Een korte bekeringsgeschiedenis

Hij was van Zeeuwse afkomst, dominee Leendert de Bruyne. In sommige delen van deze provincie eindigen de achternamen op de letter e. Dan hoeven we alleen maar te denken aan de patronymica op Walcheren. Daaronder verstaan we de voornaam van een stamvader met een op de letter e eindigend achtervoegsel: Abrahamse, Gideonse, Davidse, Willeboordse, Zachariasse, Lievense. Maar ook de letter e achter bijvoorbeeld de achternamen De Jonge, De Waale, De Vrieze, De Bruyne. Ik sta even stil bij deze laatste naam: De Bruyne. Misschien denken onze lezers dat dit een column is over Menno de Bruyne, de bekende SGP-fractievoorlichter van de SGP in de Tweede Kamer. Gelet op zijn trouw aan de SGP-beginselen, trouw aan de Hofstad, trouw aan zijn hond en vooral ook aan zijn Harris tweed zou de titel Sir hem niet misstaan. Maar deze wordt uitsluitend in het Britse Gemenebest toegekend... Laat Menno dan in Goes geboren zijn, ik wil het over een ervaring hebben die dominee Izak de Bruyne overkwam.

Eerst even iets over zijn vader L. de Bruyne, eveneens Dienaar des Woords. Geboren in 1880 op het Walcherse dorpje Grijpskerke, werd hij predikant bij de Christelijke Gereformeerde Kerken en diende achtereenvolgens Harlingen, Bunschoten, Zaamslag en Zwolle. Om als hulpprediker in Soestdijk zijn ambtelijke loopbaan te eindigen, na 43 jaar. In 1951 overleed hij.

Zijn zoon Izak kwam in 1912 in Bunschoten ter wereld. Hij trad in het voetspoor van zijn vader, die hem in 1936 in zijn eerste gemeente Sassenheim bevestigde. Na Deventer, Hilversum, Rotterdam-Centrum en Apeldoorn-Zuid ging hij in 1978 met emeritaat. Op 25 maart 1987 overleed hij.

Veel van zijn pastorale ervaringen werden gebundeld in een boekje, dat de titel draagt Pastorvaria en verscheen ter gelegenheid van zijn vijftigjarig ambtsjubileum.

Sassenheim was in die tijd een kleine gemeente. Zijn schoonvader, prof. J.J. van der Schuit (1882-1968), noemde hem gekscherend een ‘hoofdman over honderd.’

Ds. De Bruyne verhaalt de verschuivingen gedurende het ambtelijke leven van zijn vader. De voorzanger in Bunschoten werd vervangen door een orgel. De wandelstok, de witte strik en de vadermoorder van zijn vader verdwenen. Aarzelend kocht hij tijdens een vakantie in Vlissingen een fiets. Dat laatste, nee. Dat kon voor de goegemeente niet. Iedereen mocht fietsen, maar een dominee? Ondanks zijn lange zwarte jas, zwarte das en zwarte hoed noemde men dit schouwspel ‘een schandaal.’

Ds. I. de Bruyne maakte eveneens verschuivingen mee. De hoedjes van de dames verdwenen in de kerkgang, het zwarte pak werd veel later grijs, de zwarte stropdas kreeg kleurtjes en de hoed verdween. Zo’n twaalf jaar had hij én op zondag én op doordeweekse dagen altijd in het zwart gelopen. Het baarde opzien toen hij voor het eerst met een donker pak op een kerkenraadsvergadering verscheen. Ook het zondagse gebruik van de fiets leverde bij één ouderling onoverkomelijke bezwaren op. Die zag er verregaande verwereldlijking in. ‘Dominee, wat moet ik nu tegen mijn dochter zeggen als die het in haar hoofd zou halen om fietsend naar de kerk te gaan?’ Hij was er zwaar op tegen.

De volgende zondag gebeurde er iets opzienbarends. Ds. De Bruyne fietste voor een tweede dienst naar het gebouw waar deze ouderling kerkte en die fietsen maar niets vond. De predikant reed het trottoir bij het gebouwtje op, sloeg de hoek om en … daar liep de bezwaarde ouderling. De predikant reed hem van achteren aan, precies tussen zijn benen, zodat hij op het voorwiel van weleerwaardes fiets kwam te zitten. De ouderling was hierover zó boos dat hij wekenlang niet naar de kerk wilde komen. Tenslotte werd het uitgepraat. Later werd hij weer een trouw kerkganger die … op de fiets naar Gods huis kwam.

Eén gebeurtenis was treffend. Als we het over bekeringsgeschiedenissen hebben, zijn die er te kust en te keur. Tegenwoordig veel minder dan zo’n zestig tot honderd jaar geleden – we mogen ons wel ernstig afvragen hoe dat komt! Er zijn honderden oude, dunne brochures vol geestelijke ervaringen en tijdelijke uitreddingen. Ook wel dikke bundels, zoals de beide delen die Geesjen Pamans uit het Duitse dorpje Neuenhaus schreef. Er is een geschriftje van acht bladzijden, over de bekering van een dorpssmid uit het Friese plaatsje Rien. Ds. Joh. van der Poel (1909-1981) schreef in het Bijbels Dagboek Mijn raad zal bestaan (14 april) ‘We hebben een Bijbel vol bekeringsgeschiedenissen.’ En de kortste bekeringsgeschiedenis hebt u allemaal in huis: in de Bijbel staat de bekering van Henoch. Vier woorden maar: ‘Henoch wandelde met God.’

Vroeger hoorde ik nog wel eens mensen zeggen: ‘Ik kan mijn bekering op de nagel van mijn duim schrijven!’

Ik ga terug naar ds. I. de Bruyne. Hij kwam eens bij een gefortuneerde zakenman op kennismakingsbezoek. Op de vraag hoe het geestelijk met hem was, kwam het antwoord: ‘Kijk eens, dominee, ik ben een zakenman. Jullie dominees praten veel, mij wel eens te veel. Ik ga je geen lange bekeringsgeschiedenis vertellen. Daar aan de muur hangt mijn levensverhaal.’

De man wees naar een ingelijste plaat. Daarop stond het kruis van Golgotha, met daaronder met grote letters IK. Maar dwars door dit ene, kleine woordje liep een dikke streep. Het woordje IK was doorgestreept door een balk van het kruis. En daaronder stond met nóg grotere letters HIJ.

‘En dát heeft God mij geleerd, dominee. En dat moet ik dágelijks nog méér leren. Niet ik, maar door Zijn genade in het bloed van mijn Heere is Hij mijn leven!’ Vindt u het te kort? Had u het langer willen horen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen