Dogmatiek

Sinds 1996 schrijft dr. A. van de Beek aan zijn indrukwekkende serie ‘Spreken over God’. In 2017 verschijnt het laatste deel daarvan: Mijn Vader, uw Vader: Het spreken over God de Vader. In het nu verschenen boek Spreken over God: Hoofdlijnen van de theologie biedt de schrijver een verkorte weergave van de hele reeks. Hij merkt op dat dit boek niet zozeer een samenvatting is, maar dat de teksten te lezen zijn als een doorlopend vertoog. Het blijkt een verhandeling te zijn die de lezer meeneemt over de hoogten en door de diepten van zijn theologische denken. Spreken over God is een voldragen vrucht van vele jaren studeren, doceren en publiceren.

In kort bestek krijgt de lezer een heldere indruk van de hoofdzaken van de dogmatiek zoals Van de Beek die ziet. Hij volgt daarbij de opzet van zijn dogmatische serie. Die zet in met de christologie, gaat via de plaats van Israël in Gods heilsgeschiedenis naar de eschatologie en de pneumatologie, om vervolgens de ecclesiologie en de leer van de schepping te behandelen, om ten slotte uit te komen bij het spreken over God de Vader. Het boek sluit af met een hoofdstuk met als titel ‘Altijd dat kruis’, dat verwijst naar een (pastoraal) boekje uit 2018.

Van de Beek geeft in kort bestek aan deze onderwerpen een diepe inhoud in een veelal prikkelende schrijfstijl. In de afgelopen jaren is door velen op die inhoud gereageerd. Steeds levert het verschijnen van zijn boeken theologisch debat op. Dat komt omdat inhoud en stijl veel hebben van een tegenstem in een koor van dogmatieken – vaak als een spannend contrapunt, soms als een wringende dissonant. Op de theologische discussiepunten ga ik inhoudelijk hier verder niet in.

Wel breng ik het volgende naar voren. Van de Beek hanteert in zijn boeken een methode die gekenmerkt wordt door het exegetiseren van de Heilige Schrift en het luisteren naar stemmen uit (vooral) de vroege kerk. De opbrengsten daarvan giet hij in een eigen vorm en inhoud. Vervolgens plaatst hij deze resultaten tegenover diverse fronten. Op deze wijze stelt hij allerlei (hedendaagse) denkbeelden en visies aan de kaak – vooral als het gaat over de schepping en over God de Vader. Wat die fronten zijn en tegen wie hij opponeert, wordt echter vaak niet duidelijk. Dat is een methodische keuze, maar die heeft wel consequenties. De thetische delen van dit boek zijn verrijkend en verdiepend. Maar de antithetische ondertoon roept vragen op: tegen wat en wie reageert hij? Ik zou dat helder benoemd willen krijgen, omdat dat het debat verdiept – misschien soms verscherpt, maar in elk geval verheldert.

Op de flaptekst staat: ‘Spreken over God is bedoeld voor studenten theologie en voor iedereen die in theologie geïnteresseerd is’. Ik onderschrijf dat van harte. Kennis van systematische theologie groeit vooral wanneer men verschillende dogmatieken naast elkaar leest. Wanneer men bijvoorbeeld de Christelijke dogmatiek van G. van den Brink en C. van der Kooi vergelijkend bestudeert met Spreken over God, dan bewerkt dat verbreding en verdieping van inzicht in methode en inhoud. Maar ook zonder vergelijking is Spreken over God wat mij betreft een ‘must read’ voor elke theoloog.

De slotzin van dit boek luidt: ‘We stoppen met de theologie. We gaan vieren en leven.’ Wat deze persoonlijk getinte opmerking precies inhoudt, laat zich raden. Wat mij betreft is om te kunnen vieren en leven het niet nodig om te stoppen met theologie. Integendeel. Ook met de theologie van Van de Beek kunnen we vieren en leven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen