Nieuws en nieuwtje

Het verschil

Men moet wel onderscheid maken tussen nieuws en nieuwtjes. Het laatste is een verkleinwoord van het eerste. Dat wijst op een beperkte betekenis.

Onlangs werd ik bepaald bij het feit dat er mensen zijn die graag nieuwtjes vertellen. Soms ben ik geneigd te zeggen: nieuwtjes rondstrooien. Dit feit bracht me tot het naast elkaar zetten van de termen boven deze column.

Er is uiteraard (enig) verschil naast overeenkomst. Ik heb het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal (de bekende Van Dale) er maar eens bijgehaald. Ik wilde te weten komen hoe dit woordenboek het verschil tussen beide aan de lezer voorlegt. Welnu, zoals te verwachten is omschrijft Van Dale nieuws als bericht omtrent iets dat nog onbekend was; vervolgens; berichten in de massamedia.

Over nieuwtjes schrijft Van Dale: bericht omtrent iets dat in de eigen, althans binnen een beperkte kring is voorgevallen.

Beperkte reikwijdte

De beperkte reikwijdte van wat als nieuwtje wordt aangeduid doet kiezen voor het verkleinwoord nieuwtje. Toch mis ik in deze omschrijving iets dat dikwijls met nieuwtjes gepaard gaat of daarvoor ­ zo nu en dan ­ beslissend is, namelijk dat nieuwtjes vaak rond verteld worden als roddels. Het is zeker waar dat niet alle nieuwtjes die in een beperkte kring circuleren, roddels genoemd mogen worden. Niettemin zijn er nieuwtjes ­ laten we hopen dat het er weinige zijn ­ die wel de kleur en de geur van roddels dragen.

Het is ongetwijfeld waar dat zulke roddels ­ als nieuwtjes rondverteld ­ alleen in een bepaalde, beperkte kring de ronde doen! Niettemin, van het ene circuit gaat het verhaal naar een ander circuit. Dat betekent niet slechts een uitbreiding, maar zelfs een vermenigvuldiging van het aantal mensen dat het nieuwtje hoort. Het spijt me dat Van Dale, die vaak zo nauwkeurig de verschillen de betekenissen van een woord omschrijft, bij nieuwtje dat niet heeft gedaan.

Aan het vertellen van nieuwtjes zit soms een fleurige kant. Interessant om in de beperkte kring iets te kunnen doorgeven van wat anderen omtrent de persoon (personen) in kwestie niet weten. Dat kan anderen doen delen in het genoegen van het nog onbekende. Daar is niets mis mee.

De negatieve kant

Toch moeten we niet voorbijzien aan wat ik zou willen noemen de negatieve kant van het vertellen van nieuwtjes. Ik doel hiermee op de minder fraaie of soms zelfs negatieve verhalen die door zulke nieuwtjes de ronde gaan doen.

Het is opvallend dat er mensen zijn die er een zeker genoegen in hebben om zulke (negatieve) nieuwtjes rond te vertellen. Soms moet je zelfs het werkwoord rondbazuinen gebruiken.

Ik werd met dit feit enkele malen geconfronteerd ­ uiteraard niet voor het eerst in mijn leven, maar wel in een situatie waarin ik ervan schrok.

Waarom?

Dat mensen er een zeker genoegen in hebben om nieuwtjes rond te vertellen die niet altijd positief zijn met betrekking tot degene over wie het gaat, stemt tot nadenken. Waarom doen mensen dat? Ik som enkele motieven op: om als nieuwsgever zelf interessant te zijn en de primeur te hebben? Om degene over wie het gaat in een bepaald daglicht te zetten; eigenlijk om negaüef over hem of haar te zijn?

Ik schreef dat deze negatieve nieuwtjes grenzen aan roddelarij. Soms is die grens niet meer te herkennen. Door genoemde ervaring ben ik bezig geweest met het ethisch aspect van het vertellen van nieuwtjes.

Waarom niet?

Onlangs vroeg iemand mij: Weet jij dat en dat van die en die dan niet? Spontaan reageerde ik daarop met: ik houd er niet van zulke nieuwtjes te horen of te vertellen. De persoon in kwestie keek me wat verbaasd aan, met een blik van: ben je wel een mens van deze wereld en van deze tijd? Ik heb er het zwijgen aan toegedaan. Toch bleef de ervaring haken.

Doe ik dan zelf niet mee aan het vertellen van nieuwtjes? Op beperkte schaal wel ­ maar onder dit voorbehoud: het moet positief nieuws zijn. Dus goed nieuws, of blij nieuws. £n vervolgens: nieuws om te delen in de moeiten en het %erdriet van medemensen. Dus om meeleven en meebidden te bevorderen. Vanwege de beperkte kring waarin zulke verhalen de ronde mogen doen, kan men ze nieuwtjes noemen.

De grens ligt daar, waar dit nieuws een ander in een kwaad daglicht zet of naar beneden haalt. Dan kan het een genoegen zijn om te zeggen: Daar weet ik niet van. De ongelovige blik van de ander doet mij dan zeggen: Ik hoor graag alleen goed nieuws over een ander. En laten we verder zwijgen ­ er wordt al genoeg gepraat.

Het spijt me dat Van Dale deze nadere precisering van nieuwtje niet aan zijn omschrij­ \ing heeft toegevoegd. Hoe dan ook: Laten we de intentie van Van Dale volgen: alleen de goede dingen doorvertellen, en datgene waardoor we kunnen delen in de moeiten en het verdriet van anderen, en dat niet alleen met de mond maar ook met de hand en het hart.

Ter afsluiting: Ga eens na welke nieuwtjes u de laatste twee weken hebt gehoord of verteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen