Een ongekende epidemie (2)

Nooit eerder maakte Amerika zo’n massale en snelle kerkelijke uittocht mee als de laatste dertig jaar, constateren onderzoekers in een afgelopen zomer verschenen studie ”The Great Dechurching”: de grote kerkverlating. Kerkverlating is echter geen epidemie die zich beperkt tot de Amerikaanse grenzen. Het is een wereldwijde pandemie. Is er een oplossing? Kunnen we nog wat doen? Waar is de uitkomst? In een RD­interview gaven de onderzoekers aan dat te vaak oorzaken van kerkverlating worden gezocht in de verkeerde hoek: het zijn niet eens zozeer allerlei ongeloofstheorieen of negatieve ervaringen met de kerk waardoor mensen de kerk de rug toekeren, als wel individualisering (het op zichzelf gericht zijn) gemakzucht, slordigheid in kerkgang en een volle agenda (drukte door het werk). De meeste kerkverlaters groeien geleidelijk weg, zo luidt hun analyse. Zo komt kerkverlating vaak voort uit het uitslijten van de gewoon om ’s zondags naar de kerk te gaan. Ten diepste ervaart men geen meerwaarde van de kerkgang.

Geen meerwaarde?

Het kan geen kwaad om dit niet­ervaren van meerwaarde van de kerkgang in een breder kader te zien. Wie bij zijn gemeente vandaan groeit, laat op een gegeven moment niet alleen op zondag incidenteel of structureel verstek gaan, maar komt ook niet opdagen tijdens verenigingsactiviteiten en Bijbelstudie­avonden, haakt af bij de catechisaties en zegt wel erg gemakkelijk huisbezoeken af, of is daarbij niet aanwezig.

Een dergelijke negatieve spiraal is vaak al snel zichtbaar, waarbij zo’n patroon zich niet of nauwelijks laat veranderen. Men ervaart immers geen meerwaarde van het samen gemeente­zijn, maar spant zich ook vaak niet in om dat tij te keren. Daarbij is het de vraag of men ook persoonlijk nog de meerwaarde eervaart van persoonlijk Bijbellezen en gebed.

Dat men geen meerwaarde ervaart in een geregelde kerkgang, blijft ondertussen een aangrijpende constatering. Want hoe komt dat nu? Dat kan zeker liggen aan de kant van degenen die de kerkgang laten versloffen. Wie lange werkweken maakt en tot zaterdagavond laat bezig is met al het aards gedruis zal op zondagmorgen om half tien niet ontvankelijk zijn voor het horen van Gods heilstem.

Dat wordt ook versterkt als bijvoorbeeld op de zondag het mobieltje geen rustdag krijgt aangeboden van de eigenaar. Zo raken onze oren steeds meer verstopt om de blijde Boodschap te horen en wordt het zicht in de ogen steeds verder vertroebeld om heerlijkheid te zien in een gekruisigde Zaligmaker en Hem te volgen.

Voorbereiding

Wat dat betreft kan het ook geen kwaad om in het licht van het vierde gebod ”Gedenk den sabbatdag, dat gij dien heiligt” te beseffen dat één en ander niet los staat van de voorbereiding op de zondag. Wilh. à Brakel wijst er bijvoorbeeld in zijn Redelijke Godsdienst op dat het tot de voorbereiding behoort om een geestelijk verlangen naar die dag op te wekken, om in alle rust tot God te kunnen naderen, en zich in Hem te verblijden, zodat die dag een lust is en geen last.

Ook noemt hij het belang van het gebed om kracht tot heiliging van de zondag, om zo geestelijk ingespannen te kunnen zijn. Verder roept hij ertoe op om het werk op de zaterdag op tijd te staken: ”opdat men, tot laat in de avond werkende, het lichaam niet onbekwaam make.” Vrij vertaald: zeg me hoe uw (werk) week is en ik zal zeggen hoe uw zondag is.

Doodsheid

Ondertussen kan het gevoel van gebrek aan meerwaarde van de kerkgang helaas zeker wel worden aangewakkerd als de zondagse boodschap geen enkele aansluiting zoekt bij datgene waar de hoorders ­jong en oud­ zich bevinden. In het boek “Preaching and Preachers” erkent de Engelse theoloog D.M. Lloyd Jones al dat helaas veel van de kritiek ­formaliteit en doodsheid­ op de kerk moet worden beaamd. Dat is koren op de molen van wat hij noemt het ‘godsdienstloze christendom’, dat van mening is dat de kerk zelf de grootste belemmering voor het christelijk geloof is. In een moderne kerk en in een moderne wereld moet volgens aanhangers van dergelijke opvattingen de prediking niet meer zo’n grote plaats meer innemen als dat het vroeger heeft gehad.

Als er één ding is wat uit het Amerikaanse onderzoek naar voren komt, is dat echter veel oplossingen die critici van de kerk en van de prediking naar voren brengen schijnoplossingen zijn. Het pleidooi van de onderzoekers is dan ook helder: blijf je kracht als kerk zoeken in waarvoor je er als kerk bent en niet in het nabootsen van allerlei wereldse vormen. De kerk is er immers niet om mensen te entertainen. Dat kunnen ze in de wereld veel beter dan in de kerk. Maar nog steeds worden mensen geraakt als ze een waardevolle boodschap horen. Dat stelt dus wel degelijk eisen aan de prediking. Want waar het Bijbelse goud verdonkert, worden de mensen aan hun lot overgelaten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen